Selma Lagerlöf
El la sved'a traduk'is Stellan Engholm
e Libr'o
Aranĝ'is: Frank'o Luin
ISBN 91-7303-068-6
ink'o@omnibus. se
http: //www. omnibus. se/ink'o
Ink'o · Se-13542 TYRESö · Svedi'o
Decembr'o 2000
Mi ja sci'as, ke en pas'int'a temp'o trov'iĝ'is mult'e da hom'o'j, kiu'j ne kon'is tim'o'n. Mi aŭd'is pri tre mult'a'j, kiu'j ŝat'is promen'i sur unu'nokt'a glaci'o, kaj kiu'j ne pov'is imag'i pli grand'a'n plezur'o'n ol vetur'ad'o'n kun tro'kur'em'a'j ĉeval'o'j. Ekzist'is kelk'a'j, kiu'j ne hezit'is kart'lud'i kun ĉef'serĝent'o Ahlegård, kvankam oni sci'is, ke li manipul'as per la kart'o'j, tiel ke li ĉiam venk'as. Mi sci'as ankaŭ pri kelk'a'j aŭdac'a'j ul'o'j, kiu'j ne tim'is komenc'i vojaĝ'o'n vendred'e aŭ sid'iĝ'i ĉe manĝ'o'tabl'o kun teler'o'j por dek tri person'o'j. Sed mi ver'e ŝat'us ek'sci'i, ĉu iu el tiu'j est'us hav'int'a kuraĝ'o'n met'i sur si'a'n fingr'o'n la terur'a'n ring'o'n, kiu'n est'is posed'int'a la mal'jun'a general'o Löwensköld en Hedeby.
Est'is tiu sam'a mal'jun'a general'o, kiu hav'ig'is al la Löwensköldoj nom'o'n, bien'o'n kaj nobel'ec'o'n, kaj tiel long'e, ke iu el ili ankoraŭ loĝ'is en Hedeby, li'a portret'o pend'is mez'e inter la fenestr'o'j en la grand'a salon'o en la supr'a etaĝ'o. Est'is grand'a pentr'aĵ'o, alt'a de plank'o ĝis plafon'o, kaj unu'a'moment'e oni ricev'is la impres'o'n, ke est'as Karlo la dek'du'a mem, kiu star'as tie en blu'a jak'o, grand'a'j ŝam'gant'o'j kaj kolos'a'j re'fald'it'a'j bot'o'j, firm'e star'ant'a'j sur la ŝak'tabul'e ornam'it'a plank'o, sed kiam oni ir'is pli proksim'e'n, oni ja vid'is, ke est'as vir'o de tut'e ali'a spec'o.
Est'is grand'a kaj krud'a kamp'ar'an'a vizaĝ'o, kiu lev'iĝ'is super la jak'o'kol'um'o. La vir'o sur la bild'o ŝajn'is nask'it'a por sekv'i plug'il'o'n dum si'a tut'a viv'o. Sed malgraŭ la grand'a mal'bel'ec'o li aspekt'is kiel prudent'a, fid'ind'a kaj bon'a vir'o. Se li est'us nask'it'a en ni'a temp'o, li est'us almenaŭ skaben'o kaj prezid'ant'o de komun'um'a estr'ar'o, ebl'e li aparten'us eĉ al la parlament'o. Sed ĉar li viv'is en la temp'o de la grand'a hero'reĝ'o, li ir'is en milit'o'n kiel mal'riĉ'a soldat'o, re'ven'is kiel la fam'a general'o Löwensköld kaj ricev'is de la ŝtat'o rekompenc'e por si'a'j merit'o'j la bien'o'n Hedeby en la paroĥ'o Bro.
Ceter'e, ju pli oni rigard'is la portret'o'n, des pli oni toler'is la aspekt'o'n. Oni kred'is kompren'i, ke tia'j est'is la milit'ist'o'j, kiu'j star'is sub la komand'o de reĝ'o Karlo kaj plug'is por li sulk'o'n tra Pol'uj'o kaj Rus'uj'o. Est'is ne nur aventur'ul'o'j kaj kort'eg'a'j kavalir'o'j, kiu'j sekv'is li'n, sed est'is ĝust'e tiu'j simpl'a'j kaj serioz'a'j vir'o'j kiel tiu sur la portret'o, kiu'j ŝat'is li'n kaj trov'is, ke li est'as reĝ'o, por kiu oni pov'as viv'i kaj mort'i.
Kiam oni rigard'is la portret'o'n de la mal'jun'a general'o, iu el la Löwensköldoj ordinar'e star'is pret'a rimark'ig'i, ke tut'e ne est'as vant'am'o ĉe la general'o, ke li tiom de'tir'is la gant'o'n de la mal'dekstr'a man'o, ke est'as vid'ebl'a sur la pentr'aĵ'o la sigel'ring'o, kiu'n li port'as sur la montr'o'fingr'o. Li ricev'is tiu'n ring'o'n de la reĝ'o — ekzist'is por li nur unu reĝ'o — kaj la ring'o est'is kun'pren'it'a sur la bild'o por montr'i, ke Bengt Löwensköld est'is fidel'a al li. Li ja est'is aŭd'int'a mult'e da amar'a plend'o kontraŭ si'a reg'ant'o, oni kuraĝ'is asert'i, ke li per mal'prudent'o kaj aŭdac'o met'is la regn'o'n ĝis la rand'o de pere'o, sed la general'o tamen rest'is fidel'a al li. Ĉar reĝ'o Karlo est'is vir'o, kies egal'ul'o'n la mond'o neniam vid'is, kaj spert'is tiu, kiu viv'is proksim'e al li, ke ekzist'as pli bel'a'j kaj alt'a'j afer'o'j ol la glor'o kaj prosper'o de tiu ĉi mond'o, por kiu'j oni pov'as batal'i.
Sam'e kiel Bengt Löwensköld vol'is kun'hav'i la reĝ'o'ring'o'n sur la portret'o, li vol'is kun'port'i ĝi'n ankaŭ en la tomb'o'n. Ankaŭ en tio ne influ'is. Ne est'is li'a intenc'o fanfaron'i per tio, ke li port'as sur si'a fingr'o ring'o'n de grand'a reĝ'o, kiam li aper'os antaŭ Ni'a Sinjor'o kaj la ĉef'anĝel'o'j, sed ebl'e li esper'is, ke la ring'o serv'os kiel re'kon'sign'o, kiam li en'ir'os la salon'o'n, kie sid'as Karlo la dek'du'a kun ĉiu'j si'a'j batal'ant'o'j, tiel ke li ankaŭ post la mort'o pov'os rest'i proksim'e al tiu vir'o, kiu'n li serv'is kaj ador'is dum si'a tut'a viv'o.
La reĝ'o'ring'o, do rest'is sur la montr'o'fingr'o de la mal'dekstr'a man'o, kiam oni met'is mal'supr'e'n la ĉerk'o'n de la general'o en la mason'it'a'n tomb'o'ĉambr'o'n, kiu'n li aranĝ'is por si en la tomb'ej'o de Bro. Mult'a'j el la ĉe'est'ant'o'j bedaŭr'is, ke tia juvel'o akompan'as mort'int'o'n en la tomb'o'n, ĉar la ring'o de la general'o est'is preskaŭ sam'e kon'at'a kaj fam'a kiel li mem. Oni rakont'is, ke est'as tiom da or'o en ĝi, ke ĝi sufiĉ'us por aĉet'i bien'o'n, kaj ke ne mal'pli valor'as la ruĝ'a karneol'o, sur kiu est'is gravur'it'a la monogram'o de la reĝ'o. Oni opini'is ĝeneral'e, ke tio don'as honor'o'n al la fil'o'j, ke ili ne kontraŭ'star'is la dezir'o'n de la patr'o, sed las'is li'n konserv'i la trezor'o'n.
Se la ring'o de la general'o en la real'o est'is tia, kia ĝi est'as pentr'it'a sur la bild'o, ĝi est'is mal'bel'a kaj pez'form'a objekt'o, kiu'n nun'temp'e preskaŭ neni'u hom'o vol'us port'i sur fingr'o, sed tio ne mal'help'as, ke oni eg'e alt'e taks'is ĝi'n antaŭ du jar'cent'o'j. Jen, oni dev'as konsider'i, ke oni tiam dev'is trans'don'i al la ŝtat'o ĉiu'j'n ornam'aĵ'o'j'n kaj vaz'o'j'n el valor'a metal'o, kun nur mal'mult'a'j escept'o'j, kaj ke oni dev'is lukt'i kontraŭ la taler'o'j de Goertz kaj ŝtat'a bankrot'o, kaj ke por mult'a'j hom'o'j or'o est'is io, pri kio ili aŭd'is, sed kio'n ili neniam vid'is. Tiel la hom'o'j ne pov'is forges'i la or'a'n ring'o'n, kiu sen'util'e est'is met'it'a sub ĉerk'o'kovr'il'o'n. Oni preskaŭ opini'is, ke est'as ne'just'e, ke ĝi kuŝ'as tie. Oni est'us ja pov'int'a vend'i ĝi'n en ali'a land'o por mult'e da mon'o kaj don'i pan'o'n al mult'a'j, kiu'j hav'as nur pajl'o'n kaj arb'o'ŝel'o'n por viv'ten'i si'n.
Sed kvankam mult'a'j est'us pov'int'a'j dezir'i, ke ili posed'u la grand'a'n valor'aĵ'o'n, ekzist'is neni'u, kiu serioz'e pens'is pri al'propr'ig'o. La ring'o kuŝ'is en ŝraŭb'o'ferm'it'a ĉerk'o, en mason'ferm'it'a tomb'o'kel'o, sub pez'a'j ŝton'plat'o'j, ne'ating'ebl'a por eĉ plej kuraĝ'a ŝtel'ist'o, kaj oni opini'is, ke tiel est'os ĝis la fin'o de la mond'o.
En la jar'o 1741 en mart'o for'pas'is en fid'o al Di'o general'major'o Bengt Löwensköld kaj kelk'a'j'n monat'o'j'n post'e en la sam'a jar'o okaz'is, ke mort'is pro disenteri'o mal'grand'a fil'in'o de kavaleri'kapitan'o Göran Löwensköld, la plej aĝ'a fil'o de la general'o, kiu nun loĝ'is en Hedeby. Oni en'tomb'ig'is ŝi'n en dimanĉ'o tuj post la di'serv'o kaj ĉiu'j preĝ'ej'vizit'ant'o'j akompan'is la funebr'a'n procesi'o'n al la tomb'o de Löwensköld, kie la du grand'eg'a'j tomb'o'plat'o'j star'is lev'it'a'j sur la rand'flank'o'j. La volb'o sub ili est'is mal'ferm'it'a de mason'ist'o, por ke oni pov'u met'i la ĉerk'et'o'n de la mort'int'a infan'o apud tiu'n de la av'o.
Pov'as est'i ke tiu kaj tiu, dum la hom'o'j est'is kolekt'it'a'j ĉirkaŭ la tomb'o kaj aŭskult'is la en'ter'ig'it'o'n kaj la funebr'a'n parol'ad'o'n, pens'is pri la reĝ'o'ring'o kaj bedaŭr'is, ke ĝi kuŝ'as kaŝ'it'a en tomb'o, sen util'o kaj ĝoj'o por iu ajn. Ebl'e trov'iĝ'is ankaŭ iu kaj ali'a, kiu flustr'is al si'a najbar'o, ke nun ne est'us tut'e ne'ebl'e ating'i la ring'o'n, ĉar ver'ŝajn'e la tomb'o est'os mason'fermat'a nur la sekv'ont'a'n tag'o'n.
Inter la mult'a'j, kiu'j okup'iĝ'is pri tiu'j pens'o'j, est'is ankaŭ ter'kultur'ist'o el Mellomstuga en Olsbyn, kiu nom'iĝ'is Bård Bårdsson. Li tut'e ne est'is el tiu'j, kiu'j far'is al si griz'a'j'n har'o'j'n pri la ring'o. Kontraŭ'e. Kiam iu parol'is pri la ring'o, li dir'is, ke li hav'as tiel bon'a'n bien'o'n, ke li ne bezon'as envi'i la general'o'n, se li est'us kun'pren'int'a eĉ buŝel'o'n da or'o en la ĉerk'o.
Star'ant'e en la tomb'ej'o li kiel mult'a'j ali'a'j ek'pens'is pri la rimark'ind'a afer'o, ke la tomb'o est'as mal'ferm'it'a. Sed li ne ek'ĝoj'is pro tio. Li mal'trankvil'iĝ'is.” La kapitan'o esper'ebl'e las'os ferm'i ĝi'n jam hodiaŭ post'tag'mez'e,” li pens'is.” Est'as mult'a'j, kiu'j sopir'as la ring'o'n.”
Est'is ja afer'o, kiu tut'e ne koncern'is li'n, sed iel far'iĝ'is por li pli kaj pli viv'a la pens'o, ke pov'us est'i danĝer'e las'i la tomb'o'n ne'ferm'it'a dum la nokt'o. Est'is nun en aŭgust'o, la nokt'o'j est'is mal'lum'a'j, kaj se oni ne ferm'us ĝi'n jam en tiu ĉi tag'o, ŝtel'ist'o pov'us kaŝ'ir'i en ĝi'n kaj pren'i la trezor'o'n.
Kapt'is li'n tiel grand'a mal'trankvil'o, ke li pens'is, ke li ir'u al la kapitan'o por avert'i li'n, sed li ja sci'is, ke hom'o'j konsider'as li'n naiv'a, kaj li ne vol'is far'iĝ'i rid'objekt'o.” Ver'e vi est'as tut'e prav'a en tiu ĉi afer'o,” li pens'is,” sed se vi montr'os vi'n tro interes'it'a, oni pri'rid'os vi'n. La kapitan'o, kiu est'as prudent'a hom'o, cert'e jam pri'zorg'is, ke oni ferm'os la tru'o'n.”
Tiu'j pens'o'j tiom okup'is li'n, ke li ne rimark'is, ke la en'tomb'ig'a ceremoni'o fin'iĝ'is, sed rest'is ĉe la tomb'o kaj est'us rest'int'a ankoraŭ long'e, se la edz'in'o ne est'us ven'int'a kaj ek'tir'int'a li'a'n manik'o'n.
” Kio est'as ?” ŝi dir'is.” Vi star'as tie ĉi kaj fiks'rigard'as unu sol'a'n punkt'o'n kiel kat'o antaŭ mus'tru'o.”
La ter'kultur'ist'o ek'mov'iĝ'is, lev'is la okul'o'j'n kaj trov'is, ke li kaj la edz'in'o est'as sol'a'j en la tomb'ej'o.
” Est'as neni'o,” li dir'is.” Mi nur star'is kaj pens'is...”
Li volont'e est'us dir'int'a al la edz'in'o, pri kio li pens'is, sed li sci'is, ke ŝi est'as mult'e pli saĝ'a ol li. Ŝi nur opini'us, ke li far'as al si ne'neces'a'j'n zorg'o'j'n. Ŝi dir'us, ke la ferm'o aŭ ne'ferm'o de la tomb'o est'as afer'o, kiu koncern'as kapitan'o'n Löwenskö Id sed neniu'n ali'a'n.
Ili komenc'is ir'i hejm'e'n, kaj kiam Bård Bårdsson est'is turn'int'a la dors'o'n al la tomb'ej'o, la pens'o pri la tomb'o est'us dev'int'a for'las'i li'n, sed tiel ne okaz'is. La edz'in'o parol'is pri la en'tomb'ig'o: pri ĉerk'o kaj port'ant'o'j, pri procesi'o kaj funebr'a parol'ad'o, kaj tiam kaj tiam, li al'don'is vort'o'n, por ke ŝi ne rimark'u, ke li neni'o'n sci'as kaj neni'o'n aŭd'is, sed baldaŭ la voĉ'o de la edz'in'o son'is kvazaŭ el for'a mal'proksim'o. La cerb'o komenc'is muel'i la antaŭ'a'j'n pens'o'j'n.” Jen, est'as dimanĉ'o hodiaŭ, li pens'is,” kaj la mason'ist'o ebl'e ne vol'as ferm'i la volb'o'n en la ripoz'tag'o. Sed tiu'kaz'e la kapitan'o ja pov'us don'i al tomb'fos'ist'o taler'o'n, por ke li gard'u ĉe la tomb'o ĉi'nokt'e. Se nur est'us tiel bon'e, ke li trov'us tiu'n pens'o'n !”
Subit'e li komenc'is parol'i laŭt'e al si.” Mi tamen est'us dev'int'a ir'i al la kapitan'o. Mi est'us dev'int'a ne atent'i pri tio, ke hom'o'j rid'us pri mi ”’ Li tut'e forges'is, ke la edz'in'o ir'as ĉe li'a flank'o, sed li re'konsci'iĝ'is, kiam ŝi subit'e halt'is kaj fiks'rigard'is li'n.
” Est'as neni'o,” li dir'is.” Est'is nur tiu sam'a afer'o, pri kiu mi pens'is.”
Post'e ili daŭr'ig'is si'a'n ir'o'n kaj baldaŭ est'is en si'a dom'o.
Li esper'is, ke tie la mal'trankvil'a'j pens'o'j for'las'os li'n, kaj tio ver'ŝajn'e est'us okaz'int'a, se li est'us pov'int'a okup'iĝ'i pri iu labor'o, sed nun est'is ja dimanĉ'o. Kiam la famili'o en Mellomstuga est'is mank'int'a si'a'n tag'manĝ'o'n, ĉiu ir'is al si'a direkt'o. Li rest'is sol'a en la dom'o, kaj tuj kapt'is li'n de'nov'e tiu'j pens'o'j.
Post iom'a temp'o li lev'is si'n de la benk'o kaj el'ir'is kaj strigl'is la ĉeval'o'n kun la intenc'o rajd'i al Hedeby por parol'i kun la kapitan'o.” Ali'e oni cert'e ŝtel'os la ring'o'n en tiu ĉi nokt'o,” li pens'is.
Li tamen ne real'ig'is la intenc'o'n. Li est'is tro tim'em'a. Anstataŭ'e li ir'is al najbar'a bien'o por parol'i pri si'a mal'trankvil'o kun la tie'a mastr'o, sed li ne trov'is li'n sol'a, kaj de'nov'e li sent'is si'n tro tim'em'a por parol'i. Li re'ven'is hejm'e'n kaj est'is dir'int'a neni'o'n.
Li en'lit'iĝ'is tuj post la sun'sub'ir'o kaj decid'is, ke li dorm'os ĝis la maten'o. Sed li ne sukces'is en'dorm'iĝ'i. La mal'trankvil'o re'ven'is. Li nur turn'is kaj tord'is si'n en la lit'o.
Ankaŭ la edz'in'o kompren'ebl'e ne pov'is dorm'i, kaj post iom'a temp'o ŝi vol'is ek'sci'i, kial li est'as tiel mal'trankvil'a.
” Est'as neni'o,” li respond'is en la ordinar'a manier'o.” Est'as nur iu afer'o, pri kiu mi pens'as.”
” Nu, tiel vi dir'is plur'foj'e antaŭ'e hodiaŭ,” dir'is la edz'in'o,” sed nun dir'u al mi, pri kio vi pens'as. Cert'e vi ne hav'as pli danĝer'a'j'n afer'o'j'n en la kap'o, ol ke vi pov'as rakont'i ili'n al mi ”’ Kiam Bård aŭd'is la edz'in'o'n dir'i tio'n, li pens'is, ke li pov'os dorm'i, se li obe'os ŝi'n.
” Mi nur pens'as pri tio, ĉu oni ferm'is la tomb'o'n de la general'o,” li dir'is,” aŭ ĉu ĝi rest'os ne'ferm'it'a la tut'a'n nokt'o'n.”
La edz'in'o rid'is.’” Pri tio pens'is ankaŭ mi,” ŝi dir'is,” kaj mi kred'as, ke sam'e far'is ĉiu'j hom'o'j, kiu'j est'is en la preĝ'ej'o hodiaŭ. Sed tia afer'o ja ne dev'as for'pren'i de vi la dorm'o'n.”
Bård ek'ĝoj'is, kiam li aŭd'is, ke la edz'in'o tiel facil'e trakt'as la afer'o'n. Li sent'is si'n pli trankvil'a kaj kred'is, ke nun li pov'os dorm'i.
Sed apenaŭ li re'pren'is konven'a'n kuŝ'manier'o'n, re'ven'is la mal'trankvil'o. Li vid'is, kiel el ĉiu'j direkt'o'j, el ĉiu'j dom'et'o'j ven'as ŝtel'ir'ant'a'j ombr'o'j, ĉiu'j el'ir'as kun la sam'a intenc'o, ĉiu'j direkt'as si'a'j'n paŝ'o'j'n al la tomb'ej'o kun la ne'ferm'it'a tomb'o.
Li klopod'is kuŝ'i sen'mov'a, por ke la edz'in'o pov'u dorm'i, sed dolor'is la kap'o kaj ŝvit'is la korp'o. Li dev'is sen'ĉes'e turn'i kaj tord'i si'n.
La edz'in'o perd'is la pacienc'o'n, kaj ŝi propon'is du'on'e ŝerc'e:
” Kar'a edz'o, ver'e ŝajn'as al mi, ke est'us pli bon'e, ke vi ir'us al la tomb'ej'o por rigard'i, kiel stat'as en la tomb'o, ol ke vi kuŝ'as tie ĉi kaj ĵet'as vi'n de flank'o al flank'o sen dorm'i eĉ por moment'o.”
Apenaŭ ŝi parol'is ĝis fin'o, la edz'o salt'is el la lit'o kaj komenc'is sur'met'i la vest'o'j'n. Ŝajn'is al li, ke la edz'in'o tut'e prav'as.
Est'is nur du'on'hor'a voj'o de Olsbyn al la preĝ'ej'o de Bro. Post hor'o li de'nov'e est'os hejm'e, kaj post'e li pov'os dorm'i la tut'a'n nokt'o'n.
Sed apenaŭ li est'is ekster la pord'o, la edz'in'o pens'is, ke est'os terur'e por la edz'o ir'i al la tomb'ej'o tut'e sol'a, kaj ŝi rapid'e salt'is el la lit'o kaj sur'met'is la vest'o'j'n, ankaŭ ŝi.
Ŝi ating'is la edz'o'n en la dekliv'o mal'supr'e de Olsbyn. Bård ek'rid'is, kiam li aŭd'is ŝi'n ven'i.
” Ĉu vi ven'as por gard'i, por ke mi ne ŝtel'u la ring'o'n de la general'o ?” li dir'is.
” Kiel vi parol'as !” dir'is la edz'in'o.” Tio'n mi ja sci'as, ke vi ne pens'as pri tia afer'o. Mi el'ir'is nur por help'i vi'n, se vi renkont'us la tomb'pork'in'o'n aŭ la mort'o'ĉeval'o'n.”
Ili ir'is rapid'e. Jam nokt'iĝ'is, kaj ĉie est'is nigr'a mal'lum'o krom mal'larĝ'a lum'stri'o sur la okcident'a ĉiel'o, sed ili tre bon'e kon'is la voj'o'n. Ili inter'parol'is kaj est'is en bon'a humor'o. Ili ja nur ir'is al la tomb'ej'o por rigard'i, ĉu la tomb'o est'as ne'ferm'it'a, por ke Bård ne bezon'u cerb'um'i pri tio en la lit'o.
” Ŝajn'as al mi tut'e ne'kred'ebl'e, ke la hom'o'j en Hedeby pov'us est'i tiel risk'em'a'j, ke ili ne mason'ferm'us la lok'o'n de la ring'o,” dir'is Bård.
” Nu, tio'n ni baldaŭ ek'sci'os,” dir'is la edz'in'o.” Ĉu ne est'as la tomb'ej'a mur'o, kiu est'as tie ĉi apud ni ?”
La edz'o halt'is. Mir'ig'is li'n, ke la voĉ'o de la edz'in'o son'as tiel gaj'e. Tamen ne pov'as est'i ebl'e, ke ŝi hav'as ali'a'n intenc'o'n ol li per tiu ĉi promen'o.
” Antaŭ ol ir'i en la tomb'ej'o'n,” dir'is Bård,” ni dev'us inter'konsent'i, kio'n ni far'u, se la tomb'o rest'as ne'ferm'it'a.”
” Ferm'it'a aŭ ne'ferm'it'a, mi ne sci'as, ke ni hav'as i'o'n ali'a'n por far'i ol ir'i hejm'e'n por en'lit'iĝ'i.”
” Jes, kompren'ebl'e. En tio vi est'as tut'e prav'a,” dir'is Bård kaj de'nov'e komenc'is ir'i.
” Oni ne pov'as atend'i, ke la tomb'ej'pord'o est'u ne'ferm'it'a je tiu ĉi hor'o,” li dir'is, tuj post'e.
” Cert'e ne,” dir'is la edz'in'o.” Cert'e ni dev'as iel trans'ir'i la mur'o'n, se ni vol'as vizit'i la general'o'n kaj esplor'i, kiel stat'as por li.”
La edz'o de'nov'e ek'mir'is. Li aŭd'is ne'laŭt'a'n son'o'n de fal'ant'a'j ŝton'et'o'j kaj vid'is tuj post'e la figur'o'n de la edz'in'o siluet'iĝ'i kontraŭ la hel'a stri'o en okcident'o. Ŝi est'is jam supr'e sur la mur'o, kaj tio ja ne est'is mal'facil'a afer'o, ĉar ĝi est'is nur du fut'o'j'n alt'a, sed est'is strang'e, ke ŝi est'as tiel fervor'a, ke ŝi supr'e'n'ir'is jam antaŭ li.” Jen ! Pren'u mi'a'n man'o'n, kaj mi help'os vi'n supr'e'n'ir'i,” ŝi dir'is.
Tuj post'e ili hav'is la mur'o'n mal'antaŭ si kaj ir'is nun silent'e kaj si'n'gard'e inter la mal'grand'a'j tomb'alt'aĵ'et'o'j.
Foj'e Bård mis'paŝ'is kontraŭ alt'aĵ'et'o'n kaj preskaŭ fal'is. Ŝajn'is al li, ke li sent'as, kvazaŭ iu est'us met'int'a si'a'n pied'o'n antaŭ la li'a'n. Li tiel ek'tim'is, ke li trem'is, kaj li dir'is sufiĉ'e laŭt'e, por ke ĉiu'j mort'int'o'j kompren'u, kiel bon'intenc'a li est'as:
” Tie ĉi mi ne vol'us ir'i, se mi hav'us mal'bon'a'j'n intenc'o'j'n.”
” Jes, cert'e ne !” dir'is la edz'in'o.” En tio vi tut'e prav'as. Sed jen, tie ni cert'e hav'as la tomb'o'n.”
Kontraŭ la mal'hel'a nokt'a ĉiel'o li ne'klar'e disting'is la lev'it'a'j'n tomb'o'plat'o'j'n.
Tuj post'e ili est'is ĉe la tomb'o kaj ili trov'is ĝi'n ne'ferm'it'a. La tru'o en la tomb'o'volb'o ne est'is re'mason'it'a.
” Tio ĉi ŝajn'as al mi ver'e mal'zorg'a,” dir'is la edz'o.” Est'as ja special'e aranĝ'it'e por el'met'i ĉiu'j'n, kiu'j sci'as pri la trezor'o kaŝ'it'a tie ĉi mal'supr'e, al plej terur'a tent'o.”
” Cert'e ili fid'as al tio, ke neni'u kuraĝ'as far'i i'o'n kontraŭ mort'int'o,” dir'is la edz'in'o.
” Ja ne est'us tro plezur'e mal'supr'e'n'ir'i en tia'n tomb'o'ĉambr'o'n,” dir'is la edz'o.” Salt'i mal'supr'e'n en ĝi'n ebl'e ne est'us tre mal'facil'e, sed post'e oni ver'ŝajn'e dev'us rest'i tie kiel vulp'o en vulp'o'fos'aĵ'o.”
” Mi vid'is antaŭ'tag'mez'e, ke oni met'is mal'grand'a'n ŝtup'et'ar'o'n en la tomb'o'n,” dir'is la edz'in'o,,” sed cert'e oni almenaŭ for'pren'is ĝi'n.”
” Ver'e mi vol'as esplor'i tio'n,” dir'is la edz'o kaj palp'e serĉ'is voj'o'n al la tomb'o'tru'o.” Ne, imag'u !” li dir'is.” Tio ĉi super'as ĉio'n imag'ebl'a'n. La ŝtup'et'ar'o ankoraŭ star'as tie ĉi.”
” Ver'e est'as mal'zorg'e,” konsent'is la edz'in'o.” Sed tamen ŝajn'as al mi, ke ne est'as tiel grav'e, ke la ŝtup'et'ar'o star'as tie.
Ĉar tiu, kiu loĝ'as tie ĉi en la profund'aĵ'o, cert'e pov'as defend'i si'a'n posed'aĵ'o'n.”
’ Se mi nur est'us cert'a pri tio !” dir'is la edz'o.” Ebl'e mi tamen almenaŭ for'port'u la ŝtup'et'ar'o'n ?”
” Mi opini'as, ke ni tuŝ'u neni'o'n ĉe la tomb'o,” dir'is la edz'in'o.” Est'as plej bon'e, ke la tomb'o'fos'ist'o morgaŭ trov'u la tomb'o'n preciz'e tia, kia li for'las'is ĝi'n.”
Ili star'is kaj fiks'rigard'is en la nigr'a'n tru'o'n, ne'decid'em'a'j kaj sen'konsil'a'j. Ili ja dev'us ir'i hejm'e'n nun, sed re'ten'is ili'n io sekret'a, io, kio'n neni'u el ili kuraĝ'is el'parol'i.
” Jes, mi ja pov'us las'i la ŝtup'et'ar'o'n star'i tie, dir'is Bård fin'e,”
se mi nur sci'us, ke la general'o hav'as potenc'o'n for'ten'i ŝtel'ist'o'j'n.”
” Vi ja pov'as mal'supr'e'n'ir'i en la tomb'o'n, kaj vi vid'os, kiom da potenc'o li hav'as,” dir'is la edz'in'o.
Est'is kvazaŭ Bård nur est'us atend'int'a tiu'j'n vort'o'j'n de la edz'in'o. Jam en la sam'a moment'o li est'is ĉe la ŝtup'et'ar'o kaj mal'supr'e en la tomb'o'tru'o.
Sed apenaŭ li star'is sur la ŝton'plank'o en la tomb'o'ĉambr'o, li aŭd'is knar'ad'o'n de la ŝtup'et'ar'o kaj rimark'is, ke la edz'in'o sekv'as li'n.
” Ankaŭ vi do ven'as tie'n ĉi ?” li dir'is.
” Mi ne kuraĝ'is las'i vi'n sol'a tie ĉi kun la mort'int'o.”
” Nu, mi ne kred'as, ke li est'as tre danĝer'a,” dir'is la edz'o.
” Mi ne sent'as iu'n mal'varm'a'n man'o'n, kiu vol'as prem'i la viv'o'n el mi.”
” Nu, vid'u, li ne vol'as far'i i'o'n kontraŭ ni,” dir'is la edz'in'o.
” Li ja sci'as, ke ni ne intenc'as ŝtel'i la ring'o'n. Sed kompren'ebl'e est'us ali'a afer'o, se ni komenc'us mal'fiks'i la ĉerk'o'kovr'il'o'n.”
Tuj la edz'o palp'e serĉ'is voj'o'n al la ĉerk'o de la general'o kaj komenc'is palp'i laŭ la kovr'il'o. Li trov'is ŝraŭb'o'n, kiu hav'is kruc'o'n sur la supr'o.
” Ĉio est'as tie ĉi kvazaŭ aranĝ'it'a por ŝtel'ist'o'j,” li dir'is kaj sam'temp'e komenc'is si'n'gard'e kaj lert'e mal'fiks'i la ĉerk'o'ŝraŭb'o'j'n.
” Ĉu vi ne sent'as i'o'n ?” demand'is la edz'in'o.” Ĉu vi ne rimark'as, ke mov'iĝ'as sub la ĉerk'o'kovr'il'o ?”
” Tie ĉi est'as trankvil'e kiel en tomb'o,” dir'is la edz'o.
” Cert'e li ne kred'as, ke ni intenc'as for'pren'i de li tio'n, kio'n li plej alt'e taks'as,” dir'is la edz'in'o.” Ali'a afer'o est'us, se ni de'pren'us la ĉerk'o'kovr'il'o'n.”
” Jes, sed pri tio vi tamen dev'as help'i mi'n,” dir'is la edz'o.
Ili lev'is la kovr'il'o'n, kaj nun ne rest'is plu ebl'ec'o brid'i la sopir'o'n pri la trezor'o. Ili mal'fiks'is la ring'o'n de la velk'int'a man'o, re'met'is la kovr'il'o'n kaj sen iu ajn plu'a vort'o ŝtel'ir'is el la tomb'o. Ili pren'is la man'o'n unu de la ali'a, kiam ili re'ir'is tra la tomb'ej'o, kaj nur kiam ili jam trans'grimp'is la mal'alt'a'n gnejs'o'mur'o'n kaj trov'iĝ'is sur la voj'o, ili kuraĝ'is dir'i i'o'n.
” Nun mi komenc'as kred'i,” dir'is la edz'in'o,” ke li vol'is, ke est'u tiel. Li kompren'is, ke ne est'as just'e, ke mort'int'o konserv'u tia'n juvel'o'n, kaj tial li mem'vol'e don'is ĝi'n al ni.”
La edz'o ek'rid'eg'is.
” Nu, ver'e vi kapabl'as,” li dir'is.” Ne, tio'n vi ne pov'as ig'i mi'n kred'i, ke li mem'vol'e las'is ni'n pren'i ĝi'n, sed ver'ŝajn'e li ne hav'is potenc'o'n mal'help'i ni'n.”
” Jen,” dir'is la edz'in'o,” en tiu ĉi nokt'o vi est'is ver'e brav'a. Ne est'as mult'a'j, kiu'j kuraĝ'us ir'i en la tomb'o'n al la general'o.”
” Mi ne pov'as sent'i, ke mi far'is i'a'n mal'just'aĵ'o'n,” dir'is la edz'o.” Ĉe viv'ant'o mi neniam pren'is eĉ taler'o'n, sed ĉu grav'as, se oni pren'as de mort'int'o tio'n, kio'n li ne bezon'as ?”
Ili sent'is si'n fier'a'j kaj kontent'a'j. Mir'ig'is ili'n, ke neni'u ali'a trov'is la sam'a'n pens'o'n. Bård dir'is, ke li vetur'os al Norveg'uj'o por vend'i la ring'o'n, tuj kiam est'os ebl'ec'o. Ili kred'is, ke ili ricev'os mult'e da mon'o por ĝi, kaj ke ili neniam plu bezon'os est'i mal'trankvil'a'j pro mank'o de tiu var'o.
” Sed,” dir'is la edz'in'o kaj abrupt'e halt'is,” kio'n mi vid'as ? Ĉu jam tag'iĝ'as ? Aspekt'as tiel hel'e en orient'o.”
” Ne, ankoraŭ ne pov'as est'i la sun'o, kiu ven'as,” dir'is la edz'o.” Dev'as est'i fajr'akcident'o. Ŝajn'as, ke est'as en la direkt'o de Olsbyn. Esper'ebl'e ne est'as....”
Inter'romp'is li'n laŭt'a kri'o de la edz'in'o.
” Brul'as ĉe ni,” ŝi kri'is.” Est'as Mellomstuga, kiu brul'as. La general'o ek'brul'ig'is ĝi'n.”——— En la lund'a maten'o ven'is la tomb'o'fos'ist'o tre rapid'e al Hedeby, kiu ja kuŝ'as tut'e proksim'e al la preĝ'ej'o, por sci'ig'i, ke li kaj la mason'ist'o, kiu mason'ferm'os la tomb'o'n, kred'is rimark'i, ke la kovr'il'o kuŝ'as oblikv'e sur la ĉerk'o de la general'o, kaj ke est'as tuŝ'it'a'j la ŝild'o'j kaj stel'o'j, kiu'j ornam'as ĝi'n.
Oni sen'prokrast'e far'is esplor'o'n. Oni tuj rimark'is, ke est'as grand'a mal'ord'o en la tomb'o'ĉambr'o, kaj ke la ŝraŭb'o'j de la ĉerk'o est'as mal'fiks'it'a'j. Lev'ant'e la kovr'il'o'n oni ĉe la unu'a rigard'o vid'is, ke la reĝ'o'ring'o ne plu est'as en si'a lok'o sur la mal'dekstr'a montr'o'fingr'o de la general'o.
Mi pens'as pri reĝ'o Karlo la dek'du'a, kaj mi prov'as kompren'i, kiel oni am'is kaj tim'is li'n.
Ĉar mi sci'as, ke foj'e okaz'is en iu el la last'a'j jar'o'j de li'a viv'o, ke li ven'is en la preĝ'ej'o'n de Karlstad mez'e en di'serv'o.
Li ven'is al la urb'o rajd'ant'e, sol'a kaj ne atend'it'a, kaj ĉar li sci'is, ke est'as di'serv'o, li las'is la ĉeval'o'n ekster la preĝ'ej'a pord'o kaj en'ir'is la grand'a'n voj'o'n tra la vestibl'o kiel ĉiu ali'a.
Ven'int'e intern'e de la pord'o, li tamen tuj vid'is, ke la pastr'o jam star'as sur la katedr'o, kaj por ne ĝen'i li'n li rest'is, kie li est'is. Li eĉ ne serĉ'is lok'o'n en benk'o, sed star'ig'is si'n kun la dors'o kontraŭ pord'o'fost'o kaj aŭskult'is.
Sed kvankam li ven'is tiel ne'rimark'it'e, kaj kvankam li rest'is tiel trankvil'a en la krepusk'et'o sub la galeri'o, tamen est'is iu en la plej mal'antaŭ'a benk'o, kiu re'kon'is li'n. Ebl'e est'is mal'jun'a soldat'o, perd'int'a brak'o'n aŭ krur'o'n dum la milit'jar'o'j kaj send'it'a hejm'e'n antaŭ Poltav'a, al kiu ŝajn'is, ke la vir'o kun la supr'e'n'komb'it'a'j har'o'j kaj la kurb'a naz'o dev'as est'i la reĝ'o. Kaj en la sam'a moment'o, kiam li re'kon'is li'n, li ek'star'is.
La najbar'o'j en la benk'o ebl'e mir'is, kial li tiel far'is, kaj tiam li flustr'is al ili, ke la reĝ'o est'as en la preĝ'ej'o. Kaj ne'evit'ebl'e oni ek'star'is laŭ la tut'a benk'o, kiel oni kutim'is far'i, kiam la vort'o'j de Di'o mem est'is legat'a'j de altar'o aŭ katedr'o.
Post'e la nov'aĵ'o dis'vast'iĝ'is de benk'o al benk'o, kaj ĉiu hom'o, jun'a kaj mal'jun'a, riĉ'a kaj mal'riĉ'a, mal'fort'ul'o kiel san'ul'o, ĉiu'j ek'star'is.
Okaz'is tio, kiel dir'it'e, en unu el la last'a'j jar'o'j de la viv'o de reĝ'o Karlo, kiam sufer'o'j kaj kontraŭ'aĵ'o'j jam komenc'iĝ'is, kaj ebl'e trov'iĝ'is en la preĝ'ej'o eĉ ne unu hom'o, kiu ne perd'is pro la ag'ad'o de la reĝ'o kar'a'j'n parenc'o'j'n aŭ posed'aĵ'o'n. Kaj se okaz'e iu ne hav'is kaŭz'o'n plend'i propr'a'flank'e, li ja bezon'is nur pens'i pri tio, ke la land'o kuŝ'as mal'riĉ'ig'it'a, ke provinc'o'j est'as perd'it'a'j, kaj ke la tut'a land'o est'as ĉirkaŭ'it'a de mal'amik'o'j.
Sed tamen, tamen. Oni bezon'is nur aŭd'i flustr'o'n, ke tiu vir'o, kiu'n oni mult'foj'e mal'ben'is, star'as tie en la dom'o de Di'o, por ke oni tuj star'iĝ'u.
Kaj star'ant'a oni rest'is. Neni'u pens'is, ke oni sid'iĝ'u. Oni ne pov'is. La reĝ'o star'is mal'antaŭ'e ĉe la pord'o, kaj dum li star'as, ĉiu'j dev'as star'i. Se iu est'us ek'sid'int'a, li est'us far'int'a al la reĝ'o mal'honor'o'n.
Ebl'e est'os long'a predik'o, sed tio'n oni dev'os toler'i. Oni ne vol'as perfid'i tiu'n hom'o'n, kiu star'as ĉe la pord'o.
Li ceter'e est'is soldat'a reĝ'o kaj kutim'iĝ'is al tio, ke li'a'j soldat'o'j volont'e renkont'as mort'o'n por li. Sed tie ĉi en la preĝ'ej'o li est'is ĉirkaŭ'it'a de simpl'a'j urb'an'o'j kaj meti'ist'o'j, de ordinar'a'j sved'a'j vir'o'j kaj vir'in'o'j, kiu'j neniam atent'is pri komand'a vort'o. Sed est'is bezon'at'a nur li'a aper'o inter ili, por ke ili est'u sub li'a potenc'o. Ili est'us sekv'int'a'j li'n kie'n ajn laŭ li'a vol'o, ili est'us don'int'a'j al li, kio'n ajn li dezir'us, ili kred'is al li, ili ador'is li'n. En la tut'a preĝ'ej'o ili dank'is Di'o'n pro tiu mirakl'o'far'a vir'o, kiu est'as reĝ'o de Sved'uj'o.
Kiel dir'it'e... mi prov'as pens'e viv'ig'i tio'n al mi por kompren'i, ke la am'o al reĝ'o Karlo pov'is plen'ig'i la tut'a'n anim'o'n de hom'o, ke ĝi pov'is tiel fiks'iĝ'i en mal'petol'a kaj sever'a mal'jun'a kor'o, ke ĉiu'j hom'o'j atend'is, ke ĝi rest'os ankaŭ post la mort'o.
Ver'e, post la trov'o, ke la ring'o de la general'o est'as ŝtel'it'a, oni en la paroĥ'o Bro plej mir'is pro tio, ke iu kuraĝ'is far'i tiu'n ag'o'n. Oni opini'is, ke am'int'a'j'n vir'in'o'j'n, en'ter'ig'it'a'j'n kun la fianĉ'iĝ'a ring'o sur la fingr'o, la ŝtel'ist'o'j est'us pov'int'a'j pri'rab'i sen danĝer'o. Aŭ se patr'in'o kuŝ'us en la mort'o'dorm'o kun har'bukl'o de si'a infan'o inter si'a'j man'o'j, oni pov'us sen tim'o tir'i ĝi'n de ŝi, aŭ se patr'o est'us met'it'a en ĉerk'o'n kun bibli'o kiel kap'kusen'o, oni pov'us ver'ŝajn'e rab'i ĝi'n de li sen pun'o por la krim'ul'o. Sed est'is ne'kompren'ebl'a afer'o, ke hom'o, est'u kiu ajn, kuraĝ'is rab'i de la fingr'o de la mort'int'a general'o el Hedeby la ring'o'n de Karlo la dek'du'a.
Kompren'ebl'e oni far'is esplor'o'j'n, sed ili ne rezult'ig'is trov'o'n de la krim'ul'o. La ŝtel'ist'o ven'is kaj for'ir'is en la mal'lum'o de la nokt'o sen las'i post'sign'o'n, kiu pov'us gvid'i la serĉ'ant'o'j'n.
Kaj de'nov'e oni mir'is. Oni ja aŭd'is pri mort'int'o'j, kiu'j nokt'o'n post nokt'o re'aper'is por montr'i far'int'o'j'n de mult'e mal'pli grand'a'j krim'o'j.
Sed kiam oni fin'e ek'sci'is, ke la general'o tut'e ne las'is la ring'o'n al tia sort'o, sed batal'is por re'akir'i ĝi'n per la sam'a sever'a mal'indulg'o, kiu'n li est'us montr'int'a, se la ring'o est'us ŝtel'it'a de li, dum li viv'is, tiam neni'u hom'o eĉ mir'et'is. Neni'u montr'is ne'kred'em'o'n, ĉar ĝust'e tio'n oni atend'is.
Kiam la ring'o de la general'o rest'is mal'aper'int'a jam dum plur'a'j jar'o'j, okaz'is iu'n tag'o'n, ke la prepost'o en Bro est'is vok'at'a al mal'riĉ'a ter'kultur'ist'o, Bård Bårdsson en Olsbysätern, kiu kuŝ'is kaj atend'is si'a'n for'pas'o'n kaj nepr'e vol'is parol'i kun la prepost'o antaŭ si'a mort'o. La prepost'o est'is mal'jun'a hom'o, kaj kiam li aŭd'is, ke tem'as pri vizit'o ĉe mal'san'ul'o, kiu loĝ'as mejl'o'mal'proksim'e en sen'voj'a arb'ar'o, li propon'is, ke la sub'pastr'o vetur'u anstataŭ li. Sed la fil'in'o de la mort'ant'o, kiu ven'is kun la pet'o, tiam dir'is decid'e, ke dev'as ven'i aŭ la prepost'o aŭ neni'u. La patr'o dir'is, ke li hav'as i'o'n por rakont'i, kio'n nur la prepost'o pov'as ek'sci'i sed ceter'e neni'u en la mond'o.
Kiam la prepost'o aŭd'is tio'n, li komenc'is serĉ'i inter si'a'j memor'o'j. Bård Bårdsson est'is ĉiam afabl'a hom'o. Ver'dir'e li est'is iom naiv'a, sed pro tio li ja ne bezon'is sent'i tim'o'n sur si'a mort'lit'o. La prepost'o eĉ vol'us dir'i, ke li, laŭ hom'a rigard'manier'o, aparten'as al tiu'j, kiu'j hav'as mal'ŝuld'o'n ĉe Ni'a Sinjor'o.
Dum la last'a'j sep jar'o'j li'n persekut'is ĉiu'j imag'ebl'a'j sufer'o'j kaj mal'feliĉ'o'j. La dom'o brul'is, la brut'o'j'n mort'ig'is mal'san'o aŭ sovaĝ'a'j best'o'j, frost'o ruin'ig'is la kamp'o'j'n, kaj li far'iĝ'is mal'riĉ'a kiel Job. Fin'e la edz'in'o tiel sen'esper'iĝ'is pro la mal'feliĉ'o'j, ke ŝi ir'is en la lag'o'n, kaj Bård mem trans'loĝ'iĝ'is al arb'ar'a somer'paŝt'ej'o, kiu est'is li'a sol'a rest'ant'a posed'aĵ'o. Post tiu temp'o nek li nek li'a'j infan'o'j vizit'is la preĝ'ej'o'n. Oni mult'foj'e parol'is pri ili en la prepost'a dom'o kaj demand'is si'n, ĉu ili ankoraŭ rest'as en la paroĥ'o.
” Se mi bon'e kon'as vi'a'n patr'o'n, li ne far'is pli grand'a'j'n krim'o'j'n, ol ke li pov'as konfes'i ili'n al la sub'pastr'o,” dir'is la prepost'o kaj rigard'is la fil'in'o'n de Bård kun afabl'a rid'et'o.
Ŝi est'is dek'kvar'jar'a knab'in'o sed grand'a kaj fort'a proporci'e al si'a aĝ'o. La vizaĝ'o est'is larĝ'a, kaj la trajt'o'j est'is krud'a'j.
Ŝi aspekt'is iom naiv'a, kiel la patr'o, sed infan'a'j sen'kulp'ec'o kaj sincer'o lum'is en ŝi'a vizaĝ'o.
” Vi'a prepost'a moŝt'o tamen ne hav'as tim'o'n pro Fort'a Bengt, tiel ke vi ne kuraĝ'as ven'i al ni pro li ?” ŝi demand'is.
” Kio'n vi dir'as, infan'o ?” demand'is, la prepost'o.” Kiu est'as tiu Fort'a Bengt, pri kiu vi parol'as ?”
” Ho, est'as ja li, kiu aranĝ'as ĉiu'j'n mal'prosper'o'j'n por ni.”
” Tiel,” dir'is la prepost'o,” est'as, do iu, kiu nom'iĝ'as Fort'a Bengt.”
” Ĉu vi'a prepost'a moŝt'o ne sci'as, ke est'as li, kiu brul'ig'is Mellomstuga ?”
” Ne, pri tio mi neniam aŭd'is,” dir'is la prepost'o.
Sed en la sam'a moment'o li lev'is si'n el si'a seĝ'o kaj el'pren'is la rit'libr'o'n kaj mal'grand'a'n komuni'a'n kalik'o'n el lign'o, kiu'n li ordinar'e kun'port'is, kiam oni vok'is li'n al mort'ant'o'j.
” Est'is li, kiu pel'is patr'in'o'n en la lag'o'n,” daŭr'ig'is la knab'in'o.
” Tio est'as ver'e terur'a,” dir'is la prepost'o.” Ĉiu li ankoraŭ viv'as, tiu Fort'a Bengt ? Ĉu vi vid'is li'n ?”
” Ne, mi ne vid'is li'n,” dir'is la infan'o,” sed kompren'ebl'e li viv'as. Est'is pro li, ke ni dev'is for'ir'i kaj loĝ'i en arb'ar'o kaj sen'hom'a mont'ar'o. Tie ni rest'is en trankvil'o ĝis en la pas'int'a semajn'o, kiam patr'o hak'vund'is pied'o'n.”
” Kaj vi vol'as dir'i, ke tio'n kaŭz'is Fort'a Bengt ?” demand'is la prepost'o per si'a plej trankvil'a voĉ'o, sed sam'temp'e li mal'ferm'is la pord'o'n kaj kri'is al si'a serv'ist'o, ke li sel'u la ĉeval'o'n.
” Patr'o dir'is, ke Fort'a Bengt sorĉs la hak'il'o'n, ali'e li neniam est'us vund'int'a si'n. Kaj la vund'o ne est'is danĝer'a, sed hodiaŭ patr'o vid'is, ke komenc'iĝ'is gangren'o en la pied'o. Li dir'is, ke nun li dev'as mort'i, ĉar Fort'a Bengt far'is fin'o'n al li, kaj li send'is mi'n tie'n ĉi al la prepost'a dom'o kaj pet'is, ke la prepost'o mem ven'u kaj tiel baldaŭ kiel ebl'e.”
” Mi ankaŭ ven'os,” dir'is la prepost'o. Dum la knab'in'o parol'is, li sur'met'is rajd'o'mantel'o'n kaj ĉapel'o'n.” Sed mi ne pov'as kompren'i,” li daŭr'ig'is,” kial tiu Fort'a Bengt est'is tiel mal'bon'a kontraŭ vi'a patr'o. Ver'ŝajn'e Bård iam far'is i'o'n kontraŭ li ?”
” Jes, patr'o ne ne'as tio'n,” dir'is la infan'o,” sed li neniam dir'is, kio est'as, nek al mi nek al mi'a frat'o. Sed mi kred'as, ke tio'n li nun vol'as rakont'i al vi'a prepost'a moŝt'o.”
” Nu, se est'as tiel, mi ne pov'as ir'i tro rapid'e.” Li nun est'is sur'met'int'a la rajd'o'gant'o'j'n kaj ir'is kun la knab'in'o el la ĉambr'o por sid'iĝ'i sur la ĉeval'o'n.
Dum la tut'a rajd'o al la lok'o la pastr'o dir'is apenaŭ unu vort'o'n. Li nur sid'is kaj pens'is pri la strang'aĵ'o, kiu'n rakont'is la infan'o. Li renkont'is nur unu vir'o'n, kiu'n hom'o'j kutim'e nom'is Fort'a Bengt. Sed est'us ja ebl'e, ke la infan'o parol'is ne pri li sed pri tut'e ali'a person'o.
Kiam li en'rajd'is en la somer'paŝt'ej'o'n, ven'is renkont'e al li jun'a vir'o. Est'is la fil'o de Bård Bårdsson, Ingilbert. Li est'is kelk'a'j'n jar'o'j'n pli aĝ'a ol la frat'in'o, alt'kresk'a kiel ŝi kaj kun simil'a'j vizaĝ'o'trajt'o'j, sed li hav'is pli profund'kuŝ'a'j'n okul'o'j'n kaj ne aspekt'is tiel sincer'a kaj bon'anim'a kiel ŝi.
” Tio ĉi est'is long'a vojaĝ'o por vi'a moŝt'o,” li dir'is, dum li help'is li'n de'ir'i de la ĉeval'o.
” Nu jes,” dir'is la mal'jun'a vir'o,” sed ir'is pli rapid'e, ol mi kred'is.”
” Ver'dir'e est'as mi, kiu est'us dev'int'a ven'ig'i vi'a'n moŝt'o'n,”
dir'is Ingilbert,” sed de hieraŭ vesper'e mi far'is ekskurs'o'n por fiŝ'i. Mi ne sci'is, antaŭ ol mi ĵus re'ven'is, ke est'iĝ'is gangren'o en la pied'o de patr'o, kaj ke oni vok'is vi'a'n moŝt'o'n.”
” Märta kondut'is sam'e bon'e kiel vir'o,” dir'is la prepost'o.
” Ĉio ir'is bon'e. Sed kiel Bård nun fart'as ?”
” Li est'as sufiĉ'e mal'san'a sed hav'as klar'a'n konsci'o'n. Li ek'ĝoj'is, kiam mi dir'is, ke la prepost'o ven'as ĉe la rand'o de la arb'ar'o.”
La prepost'o nun en'ir'is al Bård, kaj la ge'frat'o'j sid'iĝ'is sur la larĝ'a'j'n ŝton'plat'o'j'n ekster la dom'o kaj atend'is. Ili sent'is si'n solen'anim'a'j kaj parol'is pri la patr'o, kiu nun mort'os. Ili dir'is, ke li ĉiam est'is bon'a al ili. Sed li neniam est'is feliĉ'a post tiu tag'o, kiam brul'is Mellomstuga, kaj tial ebl'e est'as plej bon'e, ke li pov'os for'ir'i el la viv'o.
Jen la frat'in'o okaz'e dir'is, ke ŝajn'e io pez'as sur la konscienc'o de la patr'o.
” De li !” dir'is la frat'o.” Kio'n li pov'us pent'i ? Mi neniam vid'is li'n lev'i si'a'n man'o'n kontraŭ hom'o aŭ best'o.”
” Sed tamen est'is io, kio'n li vol'is rakont'i al la prepost'o kaj nur al li ?”
” Ĉu li dir'is tio'n ?” demand'is, Ingilbert.” Ĉu li dir'is, ke li vol'as rakont'i i'o'n al la prepost'o antaŭ si'a mort'o ? Mi kred'is, ke li vol'is ven'ig'i li'n nur por ricev'i la komuni'o'n.”
” Kiam li send'is mi'n hodiaŭ, li dir'is, ke mi pet'u la prepost'o'n ven'i. La prepost'o est'as la sol'a hom'o en la mond'o al kiu li pov'as konfes'i si'a'n grand'a'n kaj pez'a'n pek'o'n.”
Ingilbert sid'is pri'pens'ant'e dum moment'o.” Tio ver'e son'as strang'e,” li dir'is.” Ĉu ne pov'as est'i fantazi'o, kiu'n li kre'is al si tie ĉi en la sol'ec'o ? Cert'e est'as io simil'a al li'a'j rakont'o'j pri Fort'a Bengt. Mi kred'as ke ankaŭ tio est'as nur fantazi'o'j.”
” Ĝust'e pri Fort'a Bengt li vol'is parol'i kun la prepost'o,” dir'is la knab'in'o.
” Tiu'okaz'e vi pov'as est'i cert'a, ke ĉio est'as nur mensog'o,”
dir'is Ingilbert.
Li sam'temp'e lev'is si'n kaj ir'is al pord'et'o en la mur'o de la kaban'o, kiu est'is mal'ferm'it'a por ke iom da lum'o kaj aer'o penetr'u en la sen'fenestr'a'n loĝ'ej'o'n. La lit'o de la mal'san'ul'o star'is tiel proksim'e, ke ĉio, kio'n li dir'is, est'is aŭd'ebl'a por Ingilbert, kaj la fil'o aŭskult'is la vort'o'j'n de la patr'o sen iu ajn konscienc'a riproĉ'o. Ebl'e li eĉ neniam aŭd'is, ke est'as mal'just'e sekret'e aŭskult'i konfes'o'n. Ĉiu'okaz'e li est'is konvink'it'a, ke la patr'o ne hav'as danĝer'a'j'n sekret'o'j'n por mal'kaŝ'i.
Star'int'e iom da temp'o apud la pord'et'o li re'ir'is al la frat'in'o.
” Kio'n mi dir'is ?” li komenc'is.” Patr'o ĝust'e rakont'as al la prepost'o, ke est'is patr'in'o kaj li, kiu'j ŝtel'is la reĝ'o'ring'o'n de la mal'jun'a general'o Löwensköld.”
” Ho, Di'o kompat'u !” dir'is la frat'in'o.” Ĉu ni ne rakont'u al la prepost'o, ke est'as mensog'o, ke est'as nur fantazi'o'j, per kiu'j li kulp'ig'as si'n ?”
” Ni pov'as far'i neni'o'n nun,” dir'is Ingilbert.” Nun li dev'as dir'i, kio'n li vol'as. Ni parol'os kun la prepost'o post'e.”
Li de'nov'e ŝtel'ir'is al la pord'et'o por aŭskult'i. Ne daŭr'is long'e, antaŭ ol li re'e ven'is al la frat'in'o.
” Nun li dir'as, ke la sam'a'n nokt'o'n, kiam li kaj la patr'in'o est'is en la tomb'o, brul'is Mellomstuga. Li dir'as, ke li kred'as, ke est'as la general'o, kiu brul'ig'is la dom'o'n.”
” Oni ja aŭd'as, ke est'as nur fantazi'o'j,” dir'is la frat'in'o.” Al ni li ja dir'is cent foj'o'j'n sam'e cert'e kiel unu, ke Fort'a Bengt brul'ig'is Mellomstuga.”
Antaŭ ol ŝi fin'parol'is, Ingilbert de'nov'e star'is sub la pord'et'o. Li star'is tie kaj aŭskult'is long'e, kaj kiam li re'ven'is al la frat'in'o, li'a vizaĝ'o est'is preskaŭ griz'a.
” Li dir'as, ke est'is la general'o, kiu send'is al li ĉiu'j'n li'a'j'n mal'feliĉ'o'j'n por dev'ig'i li'n re'don'i la ring'o'n. Li dir'as, ke patr'in'o ek'tim'is kaj vol'is, ke ili ir'u al la kapitan'o en Hedeby kaj don'u al li la ring'o'n, kaj patr'o pli ol volont'e est'us obe'int'a ŝi'n, sed li tim'is, ke ili ambaŭ est'us pend'ig'ot'a'j, se ili konfes'us, ke ili ŝtel'is de mort'int'o. Sed tiam patr'in'o ne pov'is el'ten'i plu, kaj ŝi for'ir'is kaj dron'ig'is si'n.”
Nun ankaŭ la vizaĝ'o de la frat'in'o griz'iĝ'is pro terur'o.
” Sed,” ŝi dir'is,” patr'o ĉiam dir'is, ke est'is...”
” Jes ja. Li ĝust'e nun deklar'is al la prepost'o, ke li ne kuraĝ'is al iu ajn hom'o rakont'i, kiu send'is la mal'feliĉ'o'n al li. Nur al ni infan'o'j, kiu'j neni'o'n kompren'is, li dir'is, ke est'as iu nom'at'a Fort'a Bengt, kiu persekut'as li'n. Li dir'is, ke la kamp'ar'an'o'j ĉiam kutim'is nom'i la general'o'n Fort'a Bengt.”
Märta Bårdsdotter tut'e kun'prem'iĝ'is.
” Sed do est'as ja ver'o,” ŝi flustr'is tiel mal'laŭt'e, kvazaŭ est'us ŝi'a last'a spir'o.
Ŝi rigard'is al ĉiu'j direkt'o'j. La paŝt'ej'o est'is ĉe la bord'o de arb'ar'a lag'et'o, kaj ĉirkaŭ tiu lev'iĝ'is mal'hel'a'j, arb'ar'kovr'it'a'j mont'o'dors'o'j. Est'is vid'ebl'a neni'u hom'a loĝ'ej'o, ekzist'is neni'u, al kiu ŝi pov'us rifuĝ'i. Tie ĉi reg'is la grand'a, sen'help'a sol'ec'o.
Kaj ŝajn'is al ŝi, ke en la mal'hel'o sub la arb'o'j embusk'as la mort'int'o por send'i al ili mal'feliĉ'o'j'n.
Ŝi est'is tia infan'o, ke ŝi ne pov'is bon'e kompren'i la hont'o'n kaj la mal'honor'o'n, kiu'j'n la ge'patr'o'j hav'ig'is al si, sed ŝi kompren'is tio'n, ke re'aper'ant'o, ne'pac'ig'ebl'a, ĉio'pov'a est'aĵ'o el la land'o de la mort'int'o'j persekut'as ili'n ĉiu'j'n. Ŝi atend'is, ke ŝi en kiu ajn moment'o ek'vid'os li'n, kaj ŝi tiel ek'tim'is, ke ŝi'a'j dent'o'j klak'is.
Ŝi pens'is, ke la patr'o nun dum sep jar'o'j ir'is kun la sam'a tim'eg'o en la anim'o. Ŝi est'as nun dek'kvar'jar'a, kaj ŝi est'is nur sep'jar'a, kiam brul'is Mellomstuga. La patr'o sci'is la tut'a'n temp'o'n, ke la mort'int'o persekut'as li'n. Est'as bon'e por li, ke li mort'os.
Ingilbert de'nov'e est'is for por aŭskult'i kaj nun re'ven'is al ŝi.
” Tio'n vi tamen ne kred'as, Ingilbert ?” ŝi dir'is kiel last'a prov'o fuĝ'i de la tim'eg'o.
Sed tiam ŝi vid'is, ke la man'o'j de Ingilbert trem'as, kaj ke la okul'o'j fiks'rigard'as pro terur'o. Li est'is sam'e tim'reg'at'a kiel ŝi.
” Kio'n mi kred'u ?” flustr'is Ingilbert.” Patr'o dir'as, ke li plur'foj'e prov'is vojaĝ'i al Norveg'uj'o por vend'i la ring'o'n, sed li neniam sukces'is for'ir'i. Unu foj'o'n li mal'san'iĝ'is, ali'a'n foj'o'n la ĉeval'o romp'is krur'o'n, ĝust'e kiam li vol'is for'vetur'i de la hejm'o.”
” Kio'n dir'as la prepost'o ?” demand'is la knab'in'o.
” Li demand'is patr'o'n, kial li konserv'is la ring'o'n dum ĉiu'j jar'o'j, kvankam est'is tiel danĝer'e posed'i ĝi'n. Sed patr'o respond'is, ke li kred'is, ke la kapitan'o ordon'os pend'ig'i li'n, se li konfes'os si'a'n krim'o'n. Li ne hav'is el'ir'ej'o'n, li dev'is konserv'i ĝi'n. Sed nun li sci'as, ke li mort'os, kaj nun li vol'as don'i la ring'o'n al la prepost'o, por ke oni met'u ĝi'n en la tomb'o'n al la general'o kaj ni infan'o'j liber'iĝ'u el la mal'ben'o kaj pov'u trans'loĝ'iĝ'i al la loĝ'at'a region'o.”
” Mi ĝoj'as, ke la pastr'o est'as tie ĉi,” dir'is la knab'in'o.” Mi ne sci'as kio'n far'i, kiam li est'os for. Mi tiel tim'as. Ŝajn'as al mi, ke la general'o star'as tie sub la branĉ'o'j. Imag'u, li ir'is ĉi tie ĉiu'n tag'o'n por observ'i ni'n ! Kaj patr'o ebl'e vid'is li'n.”
” Mi kred'as, ke patr'o vid'is li'n,” dir'is Ingilbert.
Li de'nov'e ir'is al la dom'et'o por aŭskult'i. Re'ven'ant'e li hav'is ali'a'n esprim'o'n en la okul'o'j.
” Mi vid'is la ring'o'n,” li dir'is.” Patr'o don'is ĝi'n al la prepost'o. Ĝi bril'is kiel fajr'o'flam'o. Ĝi est'is ruĝ'a kaj flav'a. Ĝi lum'is. La prepost'o rigard'is ĝi'n kaj dir'is, ke li re'kon'as, ke ĝi est'as la ring'o de la general'o. Ir'u al la pord'et'o kaj vi pov'os vid'i ĝi'n !”
” Prefer'e mi pren'us vipur'o'n per la man'o ol rigard'us tiu'n ring'o'n,” dir'is la knab'in'o.” Vi cert'e ne pov'as opini'i, ke ĝi aspekt'as bel'a ?”
Ingilbert rigard'is flank'e'n.” Mi ja sci'as, ke ĝi detru'is ni'n,” li dir'is,” sed mi tamen ŝat'is ĝi'n.”
Ĝust'e kiam li dir'is tio'n, la voĉ'o de la prepost'o son'is fort'a kaj Laŭt'a, aŭd'ebl'a por la ge'frat'o'j. Ĝis nun li las'is la mal'san'ul'o'n parol'i. Nun est'is li'a vic'o.
La prepost'o kompren'ebl'e ne pov'is konsent'i pri tiu sovaĝ'a parol'o pri persekut'o de mort'int'o. Li prov'is montr'i al la kamp'ar'an'o, ke est'as pun'o de Di'o, kiu traf'is li'n pro tio, ke li entrepren'is la terur'a'n ag'o'n ŝtel'i de mort'int'o. La prepost'o tut'e ne vol'is konsent'i, ke la general'o hav'is potenc'o'n aranĝ'i fajr'akcident'o'n aŭ send'i mal'san'o'j'n al hom'o'j kaj brut'o'j. Ne, la mal'feliĉ'o'j, kiu'j'n Bård renkont'is, est'is manier'o de Di'o vek'i ĉe li pent'o'n kaj ig'i li'n re'don'i la ŝtel'it'a'n, dum li ankoraŭ viv'as, por ke li'a pek'o est'u pardon'it'a kaj li hav'u beat'a'n for'pas'o'n.
La mal'jun'a Bård kuŝ'is trankvil'a kaj aŭskult'is sen kontraŭ'dir'o la parol'o'n de la prepost'o. Sed ver'ŝajn'e li ne konvink'iĝ'is.
Li spert'is tro mult'e da terur'o por pov'i kred'i, ke ĉio tio ven'as de Di'o.
Sed la jun'a'j, kiu'j sid'is trem'ant'a'j pro fantom'tim'o kaj terur'o pro re'aper'ant'o'j, ili re'viv'iĝ'is.
” Ĉu vi aŭd'as ?” dir'is Ingilbert kaj fort'e prem'is la brak'o'n de la frat'in'o.” Ĉu vi aŭd'as, ke la prepost'o dir'as, ke ne est'is la general'o ?”
” Jes,” dir'is la frat'in'o. Ŝi sid'is kun la man'o'j inter'plekt'it'a'j kaj en'suĉ'is profund'e'n en si'a'n anim'o'n ĉiu'n vort'o'n de la prepost'o.
Ingilbert lev'is si'n. Li far'is fort'a'n en'spir'o'n kaj rekt'ig'is la korp'o'n. Li liber'iĝ'is de si'a tim'o. Li aspekt'is kiel ali'a hom'o.
Rapid'e li ir'is al la pord'o de la kaban'o kaj en'ir'is.
” Kio est'as ?” demand'is la prepost'o.
” Mi vol'as parol'i kelk'a'j'n vort'o'j'n kun patr'o.”
” For'ir'u ! Nun est'as mi, kiu parol'as kun vi'a patr'o,” dir'is la prepost'o sever'e.
Li de'nov'e turn'is si'n al Bård Bårdsson, parol'ant'e jen potenc'e, jen mild'e kaj kompat'e.
Ingilbert sid'iĝ'is sur la ŝton'plat'o'n kun la man'o'j antaŭ la vizaĝ'o. Sed grand'a mal'trankvil'o ek'reg'is li'n. Li de'nov'e ir'is en la dom'et'o'n kaj est'is de'nov'e mal'akcept'at'a.
——— Kiam ĉio est'is fin'it'a, Ingilbert akompan'is la prepost'o'n por montr'i la voj'o'n tra la arb'ar'o. Komenc'e ĉio ir'is bon'e, sed post kelk'a temp'o ili ven'is al musk'o'marĉ'o kun voj'o far'it'a el arb'o'trunk'o'j. La prepost'o ne pov'is memor'i, ke li tra'pas'is tia'n lok'o'n ir'ant'e al la kaban'o, kaj li demand'is, ĉu Ingilbert erar'as pri la voj'o, sed tiu respond'is, ke est'as grand'a mal'long'ig'o de voj'o, se ili pov'as tra'pas'i tiu'n musk'o'marĉ'o'n.
La prepost'o, sever'e rigard'is Ingilbert. Li kred'is est'i rimark'int'a, ke li sam'e kiel la patr'o est'as reg'at'a de or'am'o. Ingilbert ja foj'o'n post foj'o ven'is en la dom'o'n kvazaŭ por mal'help'i, ke la patr'o for'don'u la ring'o'n.
” Est'as mal'larĝ'a kaj danĝer'a voj'o, Ingilbert,” li dir'is.” Mi tim'as, ke la ĉeval'o fal'os sur la glit'ig'a'j trunk'o'j.”
” Mi konduk'os la ĉeval'o'n, kaj vi'a moŝt'o ne bezon'as tim'i,”
dir'is Ingilbert, kaj en la sam'a moment'o li kapt'is la brid'o'n de la ĉeval'o.
Kiam ili est'is mez'e en la marĉ'o kun nur sen'fund'a ŝlim'teren'o ĉiu'flank'e, li tamen komenc'is ig'i la ĉeval'o'n ir'i mal'antaŭ'e'n. Ŝajn'is, kvazaŭ li vol'as dev'ig'i ĝi'n for'las'i la mal'larĝ'a'n trunk'voj'o'n.
La ĉeval'o obstin'star'iĝ'is, kaj la prepost'o, kiu mal'facil'e rest'is sur la sel'o, kri'is al la konduk'ant'o, ke li nepr'e las'u la brid'o'n.
Sed Ingilbert ŝajn'is neni'o'n aŭd'i, kaj la prepost'o vid'is, kiel li kun mal'hel'a vizaĝ'o kaj kun'mord'it'a'j dent'o'j lukt'as kontraŭ la ĉeval'o por pel'i ĝi'n en la marĉ'o'n. Cert'a mort'o atend'is kaj la best'o'n kaj la rajd'ant'o'n.
Tiam la prepost'o met'is la man'o'n en la poŝ'o'n kaj el'tir'is mal'grand'a'n sak'et'o'n el kapr'o'led'o. Tiu'n li ĵet'is rekt'e en la vizaĝ'o'n de Ingilbert.
Tiu las'is la brid'o'n por kapt'i la sak'et'o'n, kaj la ĉeval'o liber'iĝ'is. Tim'ig'it'e ĝi ek'flug'is antaŭ'e'n sur la voj'et'o. Ingilbert rest'is sur'lok'e kaj ne prov'is sekv'i.
Oni ne pov'as mir'i pri tio, ke la prepost'o post tia tra'viv'aĵ'o est'is iom mal'klar'a en la kap'o, kaj ke daŭr'is ĝis la vesper'iĝ'o, antaŭ ol li sukces'is trov'i voj'o'n al la loĝ'at'a region'o.
Ankaŭ ne est'as mir'ind'e, ke li ven'is el la arb'ar'o ne sur la Olsbyvojo, kiu est'is plej bon'a kaj plej mal'long'a, sed est'is ir'int'a tro sud'e, tiel ke li el'ven'is tuj supr'e de Hedeby.
Dum li ĉirkaŭ'rajd'is en la profund'o de la arb'ar'o, li pens'is, ke la unu'a, kio'n li dev'os far'i post re'ven'o al la hejm'o, est'as ven'ig'i la prokuror'o'n por pet'i li'n ir'i en la arb'ar'o'n kaj re'pren'i de Ingilbert la ring'o'n. Sed kiam nun okaz'is tiel, ke li preter'rajd'is Hedeby, li hav'is mal'grand'a'n diskut'o'n kun si mem, ĉu li ne dev'as en'ir'i tie'n kaj rakont'i al kapitan'o Löwensköld, kiu hom'o kuraĝ'is ir'i en la tomb'o'n kaj ŝtel'i la reĝ'o'ring'o'n.
Ŝajn'as, ke la prepost'o ne est'us dev'int'a long'e pri'pens'i tiel klar'a'n afer'o'n, sed li hezit'is, ĉar li sci'is, ke la est'int'a rilat'o inter la kapitan'o kaj ties patr'o ne est'is tut'e bon'a. La kapitan'o est'is hom'o de pac'o sam'e mult'e kiel la patr'o est'is hom'o de batal'o. Li rapid'is eks'iĝ'i el milit'serv'o tuj post la pac'kontrakt'o kun la rus'o'j, kaj post'e li dediĉ'is ĉiu'j'n si'a'j'n fort'o'j'n al re'star'ig'o de la bon'stat'o en la land'o, kiu est'is tut'e ruin'ig'it'a dum la milit'jar'o'j. Li est'is kontraŭ sol'reg'ad'o kaj milit'glor'o, li kutim'is parol'i mal'bon'e eĉ pri Karlo XII kaj pri mult'a'j ali'a'j afer'o'j, kiu'j'n la mal'jun'ul'o alt'e taks'is. Krom'e la fil'o est'is fervor'a part'o'pren'ant'o en la parlament'a milit'o, sed ĉiam kiel an'o, de la pac'parti'o. Jes, est'is sufiĉ'e da afer'o'j por disput'o inter li kaj la patr'o.
Kiam la ring'o de la general'o est'is ŝtel'it'a antaŭ sep jar'o'j, la prepost'o kaj mult'a'j kun li trov'is, ke la kapitan'o tro mal'mult'e klopod'is por re'ricev'i ĝi'n. Kaj ĉio tio efik'is, ke li nun pens'is:” Ne util'as, ke mi far'u al mi la pen'o'n en'ir'i ĉe Hedeby. Al la kapitan'o est'as egal'e, ĉu la patr'o, ĉu Ingilbert port'as la reĝ'o'ring'o'n sur si'a fingr'o. Est'as pli bon'e, ke mi tuj rakont'u pri la ŝtel'o al prokuror'o carelius.”
Sed ĝust'e kiam la prepost'o tiel konsil'iĝ'is kun si, li ek'vid'is, ke la bar'il'pord'o ĉe la en'ir'ej'o al Hedeby mal'rapid'e mal'ferm'iĝ'as kaj rest'as tut'e mal'ferm'it'a.
Aspekt'is sufiĉ'e strang'e, sed ekzist'as ja mult'a'j bar'il'pord'o'j, kiu'j tia'manier'e mal'ferm'iĝ'as per si mem, se ili ne est'as bon'e ferm'it'a'j, kaj la prepost'o ne cerb'um'is plu pri la afer'o. Li tamen konsider'is ĝi'n kiel sign'o'n, ke li en'rajd'u.
La kapitan'o bon'e akcept'is li'n, preskaŭ pli bon'e, ol est'is li'a kutim'o.
” Est'as prudent'e, ke vi en'ir'is, amik'o,” li dir'is.” Mi ver'e sopir'is renkont'i vi'n kaj plur'foj'e hodiaŭ intenc'is ir'i al vi'a dom'o por parol'i kun vi pri sufiĉ'e strang'a cirkonstanc'o.”
” Tiam vi est'us far'int'a van'a'n promen'o'n,” dir'is la prepost'o.
” Jam fru'e antaŭ'tag'mez'e mi for'vetur'is, vok'it'a al Olsbysätern, kaj ĝust'e nun re'ven'is. Est'is aventur'a tag'o por mi, mal'jun'a hom'o.”
” Sam'e mi pov'as dir'i, kvankam mi apenaŭ lev'is mi'n el mi'a seĝ'o. Mi pov'as asert'i, ke, kvankam mi baldaŭ est'os kvin'dek'jar'a hom'o kaj mult'e tra'viv'is tiel dum la sever'a'j milit'jar'o'j kiel post'e, neniam okaz'is al mi io tiel mir'ig'a kiel tio, kio'n mi hodiaŭ tra'viv'is.”
” Ĉar tiel est'as,” dir'is la prepost'o,” mi vol'as las'i la vort'o'n al vi. Ankaŭ mi hav'as ver'e apart'a'n histori'o'n por rakont'i al vi, amik'o. Tamen mi ne vol'as asert'i, ke ĝi est'as la plej strang'a el ĉio, kio al mi okaz'is.”
” Nu ja,” dir'is la kapitan'o,” pov'as ankaŭ est'i, ke vi trov'os neni'o'n strang'a'n en mi'a histori'o. Ĝust'e pri tio mi vol'is demand'i. Vi kompren'ebl'e aŭd'is pri Gathenhielm ?”
” Pri la terur'a mar'rab'ist'o kaj frenez'a kaper'ist'o, kiu'n reĝ'o Karlo far'is admiral'o ? Kiu ne aŭd'is pri li ?”
” Dum la tag'manĝ'o okaz'is,” daŭr'ig'is la kapitan'o,” ke ni komenc'is parol'i pri la mal'nov'a milit'a temp'o. Mi'a'j fil'o'j kaj ili'a guvern'ist'o komenc'is demand'i mi'n, kia ĉio est'is tiu'temp'e, ĉar tia'j'n afer'o'j'n la jun'a'j hom'o'j vol'as ja ĉiam aŭskult'i. Rimark'u, ke pri la labor'plen'a'j kaj sever'a'j jar'o'j, kiu'j'n ni sved'o'j dev'is tra'pas'i post la mort'o de reĝ'o Karlo, kiam ni pro milit'o kaj mon'mank'o. post'rest'is en ĉio, pri ili neniam ili demand'as sed nur pri la detru'a'j milit'jar'o'j. Je Di'o, ĉu oni ne pov'us kred'i, ke ili rigard'as kiel neni'o'n re'konstru'i brul'detru'it'a'j'n urb'o'j'n, star'ig'i uzin'o'j'n kaj fabrik'o'j'n, kamp'ig'i arb'ar'teren'o'n kaj nov'kultur'i ter'o'n. Mi kred'as, ke mi'a'j fil'o'j hont'as pro mi kaj mi'a'j sam'temp'ul'o'j, ĉar ni ĉes'is milit'ir'i kaj dezert'ig'i fremd'a'j'n land'o'j'n. Ŝajn'e ili kred'as, ke ni est'is mal'pli taŭg'a'j hom'o'j ol ni'a'j patr'o'j, kaj ke la mal'nov'a sved'a fort'o for'las'is ni'n.”
” Vi est'as tut'e prav'a,” dir'is la prepost'o.” Tiu am'o de la jun'ul'ar'o al milit'a'j afer'o'j est'as tre bedaŭr'ind'a.”
” Nu, mi plen'um'is ili'a'n dezir'o'n,” dir'is la kapitan'o.” Ĉar ili ŝat'is aŭd'i pri grand'a milit'hero'o, mi rakont'is al ili pri Gathenhielm kaj li'a kruel'a kondut'o kontraŭ komerc'ist'o'j kaj pac'a'j vojaĝ'ant'o'j, pens'ant'e, ke mi per tio vek'os ĉe ili terur'o'n kaj abomen'o'n. Kaj kiam tio ankaŭ sukces'is, mi pet'is ili'n pri'pens'i, ke tiu Gathenhielm est'is ver'a fil'o de la milit'a temp'o, kaj demand'is, ĉu ili dezir'as, ke la ter'o est'u loĝ'at'a de tia'j infer'est'aĵ'o'j.
Sed antaŭ ol mi'a'j fil'o'j trov'is temp'o'n respond'i al tio, ili'a guvern'ist'o ek'parol'is kaj pet'is mi'n permes'i al li rakont'i histori'o'n pri Gathenhielm. Kaj ĉar li dir'is, ke tiu aventur'o nur konfirm'as tio'n, kio'n mi antaŭ'e dir'is pri la terur'a'j sovaĝ'ec'o kaj furioz'o de Gathenhielm, mi don'is mi'a'n konsent'o'n.
Li tiam komenc'is dir'ant'e, ke kiam Gathenhielm est'is mort'int'a, ankoraŭ jun'a, kaj li'a korp'o met'it'a en la preĝ'ej'o'n de onsala en marmor'a'n sarkofag'o'n, kiu'n li rab'is de la dan'a reĝ'o, komenc'iĝ'is en la preĝ'ej'o tia fantom'ag'ad'o, ke la paroĥ'an'o'j de onsala ne pov'is tio'n el'ten'i. Ili ne trov'is ali'a'n rimed'o'n ol lev'i la korp'o'n el la ĉerk'o kaj en'ter'ig'i ĝi'n sur dezert'a insul'et'o mal'proksim'e de la mar'bord'o. Post tio far'iĝ'is pac'o en la preĝ'ej'o, sed rakont'is fiŝ'ist'o'j, kiu'j dum si'a'j vojaĝ'o'j proksim'iĝ'is al la nov'a ripoz'ej'o de Gathenhielm, ke de tie oni ĉiam aŭd'as tumult'o'n kaj bru'o'n, kaj ke ŝaŭm'o ĉiu'moment'e ŝpruc'as alt'e'n super la kompat'ind'a'n insul'et'o'n. La fiŝ'ist'o'j kred'is kompren'i, ke est'as ĉiu'j mar'ist'o'j kaj komerc'ist'o'j, kiu'j'n Gathenhielm las'is ĵet'i en la mar'o'n de pren'it'a'j ŝip'o'j, kiu'j el'ir'is el si'a mal'sek'a tomb'o por li'n tiel turment'i kaj mal'bon'trakt'i, kaj ili zorg'e evit'is vetur'i en tiu direkt'o. Sed en iu mal'lum'a nokt'o unu el ili tamen okaz'e ven'is tro proksim'e'n al la danĝer'a lok'o. Li sent'is, ke li est'as en'tir'at'a en akv'o'kirl'o'n, ŝaŭm'o vip'is li'a'n vizaĝ'o'n, kaj tondr'a voĉ'o kri'is al li:’ Ir'u al Gata en onsala kaj dir'u al mi'a edz'in'o, ke ŝi send'u al mi sep fask'o'j'n da avel'a'j verg'o'j kaj du juniper'baston'o'j'n.’”
La prepost'o ĝis nun rest'is trankvil'a kaj pacienc'e aŭskult'is la rakont'o'n, sed kiam li nun rimark'is, ke li'a najbar'o rakont'as nur ordinar'a'n fantom'rakont'o'n, li apenaŭ pov'is halt'ig'i mov'o'n de mal'pacienc'o. La kapitan'o tamen ne atent'is pri tio.
” Vi kompren'as, ke rest'is nur plen'um'i tiu'n ordon'o'n. Kaj la edz'in'o de Gathenhielm obe'is. La plej elast'a'j'n kaj ne'romp'ebl'a'j'n avel'verg'o'j'n kaj la plej dik'a'j'n juniper'baston'o'j'n oni prepar'is, kaj serv'ist'o el onsala for'rem'is kun ili sur la mar'o'n.”
Nun la prepost'o, ver'e far'is tiel rimark'ebl'a'n prov'o'n inter'romp'i, ke la kapitan'o atent'is li'a'n mal'pacienc'o'n.
” Mi sci'as, kio'n vi pens'as,” li dir'is,” mi mem hav'is la sam'a'j'n pens'o'j'n, kiam mi dum la tag'manĝ'o aŭskult'is la histori'o'n, sed mi nun tamen pet'as, ke vi aŭskult'u ĝis la fin'o. Mi do vol'as dir'i, ke tiu serv'ist'o el onsala cert'e est'is brav'a vir'o kaj tre fidel'a al si'a mastr'o, ali'e li apenaŭ est'us kuraĝ'int'a plen'um'i si'a'n komisi'o'n. Kiam li est'is proksim'a al la tomb'o'lok'o, la ond'o'j trans'salt'is ĝi'n, kvazaŭ est'us plen'a ŝtorm'o, kaj tumult'o kaj batal'kri'o'j est'is vast'e aŭd'ebl'a'j. Sed la serv'ist'o tamen rem'is tiel proksim'e'n, kiel li pov'is, kaj li sukces'is ĵet'i la juniper'baston'o'j'n kaj la verg'o'fask'o'j'n sur la insul'et'o'n.
Post'e li per rapid'a'j rem'bat'o'j mal'proksim'iĝ'is si'n de la terur'a lok'o.”
” Amik'o...” komenc'is la prepost'o, sed la kapitan'o est'is persist'a.
” Tre long'e li tamen ne rem'is, antaŭ ol li halt'ig'is la rem'il'o'j'n por observ'i, ĉu nun io rimark'ind'a okaz'os. Kaj li ne bezon'is van'e atend'i. Ĉar subit'e la ŝaŭm'o alt'iĝ'is ĉiel'alt'e'n super la insul'et'o'n, la tumult'o far'iĝ'is kiel bru'o de milit'batal'o, kaj terur'a'j ĝem'kri'o'j dis'son'is sur la mar'o'n. Tio daŭr'is dum kelk'a temp'o, sed la intens'o iom post iom mal'fort'iĝ'is, kaj fin'e la ond'o'j tut'e ĉes'is atak'i la tomb'o'n de Gathenhielm. Baldaŭ ĝi kuŝ'is sam'e kviet'a kaj trankvil'a kiel ĉiu ali'a insul'et'o. La serv'ist'o tiam ek'mov'is la rem'il'o'j'n por ir'i hejm'e'n, sed en la sam'a moment'o kri'is al li tondr'a kaj triumf'a vub:’ Ir'u al Gata en onsala kaj dir'u al mi'a edz'in'o, ke Lass'e Gathenhielm venk'as si'a'j'n mal'amik'o'j'n kaj kiel viv'a kaj kiel mort'int'a !”
La prepost'o sid'is kaj aŭskult'is kun klin'it'a kap'o. Kiam la histori'o nun fin'iĝ'is, li lev'is la vizaĝ'o'n kaj demand'e rigard'is la kapitan'o'n.
” Kiam la guvern'ist'o rakont'is tio'n last'a'n,” dir'is la kapitan'o,” mi pov'is bon'e rimark'i, ke mi'a'j fil'o'j kompat'is tiu'n fripon'o'n Gathenhielm kaj ŝat'is aŭd'i pri li'a arog'o. Tial mi rimark'ig'is, ke tiu histori'o ŝajn'as al mi bon'e kun'met'it'a, sed ke ĝi apenaŭ pov'as en'ten'i iom da ver'o.’ Ĉar,’ mi dir'is,’ se krud'a mar'rab'ist'o kiel Gathenhielm est'us posed'int'a tia'n fort'o'n defend'i si'n ankaŭ post la mort'o, kiel oni do klar'ig'u, ke toler'is mi'a patr'o, kiu est'is grand'brav'ul'o simil'a al Gathenhielm sed krom'e bon'a kaj honest'a hom'o, ke ŝtel'ist'o penetr'is en li'a'n tomb'o'n kaj rab'is de li li'a'n plej kar'a'n posed'aĵ'o'n, kaj li ne hav'is fort'o'n mal'help'i tio'n aŭ post'e iel ajn venĝ'i al la kulp'ul'o ?’”
Ĉe tiu'j vort'o'j la prepost'o lev'is si'n kun ne'ordinar'a vigl'o.
” Tio est'as ĝust'e mi'a pens'o,” li dir'is.
” Jes, sed jen kio okaz'is ?” daŭr'ig'is la kapitan'o.” Mi apenaŭ est'is fin'parol'int'a, kiam mi aŭd'is fort'a'n ĝem'o'n mal'antaŭ mi'a seĝ'o. Kaj tiu ĝem'o tiel simil'is al la lac'a ĝem'spir'o, kiu'n mi'a beat'a patr'o kutim'is el'ig'i, kiam li'n turment'is la mal'san'et'o'j de mal'jun'aĝ'o, ke ŝajn'is al mi, ke li est'as mal'antaŭ mi, kaj mi salt'lev'iĝ'is. Ver'e mi tiam neni'o'n vid'is, sed tiel konvink'it'a mi est'is, ke mi aŭd'is li'n, ke mi ne plu vol'is pren'i lok'o'n ĉe la tabl'o, sed sid'is tie ĉi en sol'ec'o kaj pri'pens'is la afer'o'n ĝis nun. Kaj mi tre dezir'is aŭd'i vi'a'j'n pens'o'j'n, amik'o, pri tiu demand'o. Ĉu est'is mi'a patr'o, kiu'n mi aŭd'is far'i ĝem'spir'o'n pro la mal'aper'int'a trezor'o ? Se mi pov'us kred'i, ke li ankoraŭ sent'as sopir'o'n pri ĝi, tiam mi prefer'e ir'us de dom'o al dom'o por esplor'i, ol ke li ankoraŭ eĉ por moment'o sent'u la kruel'a'n dolor'o'n, pri kiu atest'is tiu ĝem'o.”
” Est'as la du'a foj'o hodiaŭ, kiam mi dev'as respond'i la demand'o'n, ĉu la mort'int'a general'o mal'ĝoj'as pro si'a perd'int'a ring'o kaj vol'as ĝi'n re'akir'i,” dir'is la prepost'o.” Kun vi'a permes'o, amik'o, mi nun unu'e rakont'os mi'a'n histori'o'n, kaj post'e ni inter'parol'os pri ĝi.”
Post'e la prepost'o rakont'is si'a'n histori'o'n, kaj li nun rimark'is, ke li antaŭ'e sen'kaŭz'e tim'is, ke la kapitan'o ne sufiĉ'e fervor'e interes'iĝ'os pri la afer'o de la patr'o. La prepost'o ne konsider'is, ke ankaŭ en la plej pac'am'a hom'o trov'iĝ'as iom de la karakter'o de la Lodbrok-fil'o'j. Cert'e est'as tiel, ke la plej mult'a'j pork'id'o'j grunt'as, kiam ili ek'sci'as, kiel sufer'is la mal'jun'a vir'pork'o. Nun li vid'is, kiel ŝvel'as la vejn'o'j en la frunt'o de la kapitan'o, kaj kiel la man'o'j pugn'iĝ'as, tiel ke la artik'o'j blank'iĝ'as. Terur'a koler'o ek'reg'is li'n.
Kompren'ebl'e la prepost'o prezent'is la afer'o'n laŭ si'a kap'o.
Li rakont'is, kiel la koler'o de Di'o traf'is la mal'bon'far'ant'o'j'n, kaj neniel vol'is konsent'i, ke la mort'int'o est'is ag'ant'a.
Sed la kapitan'o interpret'is ĉio'n, kio'n li aŭd'is, en ali'a manier'o. Li kompren'is nun, ke li'a patr'o ne est'as hav'int'a pac'o'n en si'a tomb'o pro tio ke la ring'o est'as pren'it'a de li'a montr'o'fingr'o. Li sent'is pent'o'n kaj konscienc'a'n riproĉ'o'n pro tio, ke li ĝis nun tro facil'e trakt'is la afer'o'n. Li sent'is, kvazaŭ est'us pik'a, dolor'a vund'o en li'a kor'o.
La prepost'o, kiu rimark'is li'a'n grand'a'n ekscit'iĝ'o'n, preskaŭ tim'is rakont'i, ke oni for'pren'is de li la ring'o'n, sed tio'n li aŭskult'is kun cert'a sever'a kontent'o.
” Est'as, bon'e, ke unu el la ŝtel'ist'a kanajl'ar'o rest'as, kaj ke li est'as sam'e aĉ'a kiel la ali'a'j,” dir'is kapitan'o Löwensköld.” La general'o frap'is la ge'patr'o'j'n kaj fort'e frap'is. Nun est'os mi'a vic'o.”
La prepost'o rimark'is sen'kompat'a'n mal'mol'ec'o'n en la voĉ'o.
Li pli kaj pli mal'trankvil'iĝ'is. Li tim'is, ke la kapitan'o strangol'os per propr'a'j man'o'j Ingilbert aŭ mort'vip'os li'n.
” Mi konsider'is kiel mi'a'n dev'o'n trans'don'i la komunik'o'n de la mort'int'o al vi,” dir'is la prepost'o,” sed mi esper'as, ke vi ne entrepren'os tro rapid'a'j'n ag'o'j'n. Mi intenc'as nun inform'i la prokuror'o'n pri la ŝtel'o far'it'a kontraŭ mi.”
” Pri tio far'u, kiel vi vol'as,” dir'is la kapitan'o.” Mi vol'as dir'i nur tio'n, ke est'os ne'neces'a pen'o, ĉar tiu'n ĉi afer'o'n mi mem pri'zorg'os.”
Post tio la prepost'o kompren'is, ke rest'as neni'o por far'i en Hedeby. Li for'rajd'is de tie kiel ebl'e plej baldaŭ por hav'i temp'o'n send'i inform'o'n al la prokuror'o antaŭ la vesper'o.
Sed kapitan'o Löwensköld kun'vok'is ĉiu'j'n si'a'j'n hom'o'j'n, rakont'is tio'n, kio okaz'is, kaj demand'is, ĉu la ven'ont'a'n maten'o'n ili vol'as akompan'i li'n por kapt'i la ŝtel'int'o'n. Neni'u rifuz'is far'i al li kaj la mort'int'a general'o tiu'n serv'o'n, kaj la rest'o'n de la vesper'o oni uz'is por kolekt'i divers'a'j'n arm'il'o'j'n, mal'nov'a'j'n musked'o'j'n, mal'long'a'j'n urs'o'lanc'o'j'n, long'a'j'n spad'o'j'n, baston'o'j'n kaj falĉ'il'o'j'n.
Est'is ne mal'pli ol dek'kvin vir'o'j, kiu'j akompan'is la kapitan'o'n, kiam li je la kvar'a hor'o la sekv'ant'a'n maten'o'n el'ir'is por ŝtel'ist'ĉas'o. Kaj ili est'is en plej bon'a batal'humor'o. Ili hav'is just'a'n afer'o'n kaj pov'is krom tio fid'i al la general'o. Ĉar la mort'int'o gvid'is la afer'o'n ĝis tiu punkt'o, li cert'e ankaŭ daŭr'ig'os ĝis feliĉ'a fin'o.
La ver'a sovaĝ'ej'o komenc'iĝ'is nur unu mejl'o'n de Hedeby.
Komenc'e dum la marŝ'o ili trans'ir'is vast'a'n val'fund'o'n, kiu est'is part'e kultur'it'a kaj plen'a de mal'grand'a'j fojn'o'dom'et'o'j. Tie kaj tie sur la alt'aĵ'o'j kuŝ'is sufiĉ'e grand'a'j vilaĝ'o'j. Unu el tiu'j est'is Olsbyn, kie Bård Bårdsson iam hav'is si'a'n bien'o'n, antaŭ ol la general'o brul'detru'is ĝi'n.
Mal'antaŭ tio kuŝ'is la grand'arb'ar'o, kiel dens'a fel'o stern'it'a sur la ter'o, kun arb'o apud arb'o sen inter'romp'o. Sed tamen ankoraŭ ne fin'iĝ'is tut'e la hom'a potenc'o. En la arb'ar'o trov'iĝ'is mal'larĝ'a'j voj'et'o'j, kiu'j konduk'is al somer'paŝt'ej'o'j kaj karb'ig'lok'o'j.
La kapitan'o kaj li'a'j vir'o'j ricev'is kvazaŭ ali'a'n teknik'o'n, ali'a'n aspekt'o'n, kiam ili en'ir'is la grand'arb'ar'o'n. Ili ir'is tie antaŭ'e, ĉas'ant'e grand'best'o'j'n, kaj nun la ĉas'ist'a humor'o re'vek'iĝ'is en ili. Ili komenc'is send'i akr'a'j'n rigard'o'j'n en la dens'ej'o'j'n, kaj ili ir'is en tut'e ali'a manier'o, pli mal'pez'e, ŝtel'e.
” Ni inter'konsent'u pri unu afer'o, knab'o'j,” dir'is la kapitan'o.
” Neni'u el vi rajt'as mal'feliĉ'ig'i si'n pro tiu ŝtel'ist'o, sed vi las'u li'n al mi. Nur atent'u, ke li ne for'kur'u !”
Oni cert'e ne est'us obe'int'a tiu'n ordon'o'n. Ĉiu'j, kiu'j la antaŭ'a'n tag'o'n tut'e pac'e met'is fojn'o'n sur sek'ig'stabl'o'j'n, brul'is pro dezir'o don'i al Ingilbert, tiu ŝtel'ist'o, ver'a'n memor'aĵ'o'n.
Ili tamen est'is ven'int'a'j nur tie'n, kie la grand'pin'o'j, kiu'j rest'is de la pra'temp'o, est'is tiel dens'a'j, ke ili stern'is super ili sen'fin'a'n tegment'o'n kaj la tut'a sub'arb'ar'o ĉes'is kaj nur musk'o kovr'is la ter'o'n, kiam ili vid'is tri vir'o'j'n ven'i, port'ant'a'j inter si brankard'o'n el branĉ'o'j, sur kiu kuŝ'is kvar'a person'o.
La kapitan'o kaj li'a grup'o rapid'is renkont'e al ili, kaj la port'ant'o'j halt'is, kiam ili ek'vid'is tiom da hom'o'j. Ili est'is met'int'a'j kelk'a'j'n filik'foli'o'j'n sur la vizaĝ'o'n de la kuŝ'ant'o, kaj neni'u pov'is vid'i, kiu li est'as, sed tamen ŝajn'is al la vir'o'j el Hedeby, ke ili tio'n sci'as, kaj ili sent'is frost'o'trem'o'n sur la dors'o'j.
Ili ne vid'is la mal'jun'a'n general'o'n apud la brankard'o. Tut'e ne. Eĉ ne ombr'et'o'n de li. Sed tamen ili sci'is, ke li est'as tie. Li ven'is kun la mort'int'o mal'supr'e'n el la arb'ar'o. Li star'is tie kaj montr'is al li per si'a fingr'o.
La tri vir'o'j, kiu'j port'is la brankard'o'n, est'is kon'at'a'j kaj bon'a'j hom'o'j. Est'is erik Ivarsson, kiu hav'is grand'a'n bien'o'n en Olsbyn, kaj li'a frat'o, ivar Ivarsson, kiu ne edz'iĝ'is, sed rest'is ĉe si'a frat'o en la ge'patr'a dom'o. Ambaŭ est'is sufiĉ'e mal'jun'a'j, sed la tri'a en la grup'o est'is jun'a vir'o. Ĉiu'j kon'is ankaŭ li'n. Li nom'iĝ'is Paul Eliasson kaj est'is adopt'it'a de la frat'o'j Ivarsson.
La kapitan'o ir'is al la frat'o'j Ivarsson, kaj ili met'is la brankard'o'n sur la ter'o'n por salut'i kaj man'prem'i. La kapitan'o kvazaŭ ne vid'is la etend'it'a'j'n man'o'j'n. Li ne pov'is for'tir'i la rigard'o'j'n de la filik'foli'o'j, kiu'j kovr'is la vizaĝ'o'n de tiu, kiu kuŝ'is sur la brankard'o.
” Ĉu est'as Ingilbert Bårdsson, kiu kuŝ'as tie ĉi ?” li demand'is per strang'a, mal'mol'a voĉ'o. Son'is preskaŭ, kvazaŭ li parol'us kontraŭ'vol'e.
” Jes,” dir'is erik Ivarsson,” sed kiel vi sci'is tio'n ? Ĉu vi re'kon'is li'a'j'n vest'o'j'n ?”
” Ne,” dir'is la kapitan'o,” mi ne re'kon'is li'a'j'n vest'o'j'n. Mi ne vid'is li'n dum kvin jar'o'j.”
Kaj li'a'j propr'a'j hom'o'j kaj la fremd'a'j vir'o'j ĵet'is mir'a'j'n rigard'o'j'n sur la kapitan'o'n. Ŝajn'is al ĉiu'j, ke est'as io ne'ordinar'a kaj terur'a ĉe li en tiu ĉi maten'o. Li ne est'is kiel kutim'e. Li ne est'is ĝentil'a kaj afabl'a kiel ordinar'e.
Li komenc'is demand'i la frat'o'j'n Ivarsson. Kio'n ili hav'as por far'i en la fru'a maten'o, kaj kie ili trov'is Ingilbert ? La frat'o'j Ivarsson est'is grand'bien'ul'o'j, kaj ili ne ŝat'is est'i tia'manier'e pri'demand'at'a'j, sed la ĉef'a'j'n afer'o'j'n li tamen sukces'is el'tir'i el ili.
La antaŭ'a'n tag'o'n ili ir'is vizit'i la hom'o'j'n en si'a somer'paŝt'ej'o, kiu kuŝ'as unu mejl'o'n mal'proksim'e en la arb'ar'o, kun'port'ant'e al ili farun'o'n kaj viand'o'n, kaj ili rest'is tie dum la nokt'o. Fru'e maten'e ili re'ir'is hejm'e'n, kaj tiam ivar Ivarsson ir'is iom antaŭ la ali'a'j. ivar Ivarsson iam est'is soldat'o. Li kon'is la art'o'n far'i long'a'j'n paŝ'o'j'n, ne est'is facil'e sam'paŝ'i kun li.
Kiam ivar Ivarsson est'is sufiĉ'e long'e antaŭ la ali'a'j, li vid'is vir'o'n, kiu ven'as kontraŭ li sur la voj'et'o. La arb'ar'o est'is sufiĉ'e mal'dens'a tie. Neniu'j arb'et'o'j, nur grand'a'j trunk'o'j, kaj li vid'is vir'o'n de mal'proksim'e. Sed li ne pov'is tuj re'kon'i li'n. Nebul'nub'et'o'j ŝveb'is inter la arb'o'j, kaj kiam la sun'lum'o penetr'is en ili'n, ili far'iĝ'is kiel flav'a fum'o. Li pov'is vid'i tra ili, sed ne tut'e klar'e.
ivar Ivarsson rimark'is, ke la ven'ant'o, ek'vid'ant'e li'n tra la nebul'o, halt'is kaj en plej grand'a tim'o etend'is for'ig'e antaŭ si la man'o'j'n. Jes, kiam ivar Ivarsson ir'is ankoraŭ kelk'a'j'n paŝ'o'j'n, li fal'is sur la genu'o'j'n kaj kri'is, ke li ne ven'u pli proksim'e'n.
Aspekt'is ja, kvazaŭ li ne est'us tut'e prudent'a, kaj ivar Ivarsson vol'is al'kur'i por trankvil'ig'i li'n, sed tiam la ali'a lev'is si'n kaj fuĝ'is en la arb'ar'o'n. Li tamen kur'is nur kelk'a'j'n paŝ'o'j'n. Preskaŭ tuj li fal'is kaj rest'is kuŝ'ant'a sen mov'o. Kiam ivar Ivarsson ven'is al li, li jam est'is mort'a.
ivar Ivarsson nun re'kon'is, ke la vir'o est'as Ingilbert Bårdsson, fil'o de tiu Bård Bårdsson, kiu antaŭ'e loĝ'is en Olsbyn sed trans'loĝ'iĝ'is en somer'paŝt'ej'o'n post la for'brul'o de la dom'o kaj la si'n'dron'ig'o de la edz'in'o. Li ne pov'is kompren'i, ke Ingilbert fal'is sen'viv'a, sen ke iu hom'o tuŝ'is li'n, kaj li prov'is re'viv'ig'i li'n per sku'ad'o, sed li ne sukces'is. Kiam la ali'a'j al'ven'is, ili tuj vid'is, ke li est'as mort'a. Sed ĉar la famili'o Bårdsson est'is najbar'a al ili en Olsbyn, ili ne vol'is las'i Ingilbert en la arb'ar'o, sed plekt'is brankard'o'n kaj kun'port'is li'n.
La kapitan'o aŭskult'is tio'n kun mal'hel'a mien'o. Li trov'is tio'n tre kred'ind'a. Ingilbert kuŝ'is kvazaŭ ekip'it'a por long'a vojaĝ'o kun tornistr'o sur la dors'o kaj ŝu'o'j sur la pied'o'j. La urs'o'lanc'o, kiu kuŝ'is sur la brankard'o, est'is ver'ŝajn'e ankaŭ li'a.
Li cert'e vol'is ir'i al fremd'a land'o por vend'i la ring'o'n, sed kiam li en la nebul'o'j de la arb'ar'o renkont'is ivar Ivarsson, li kred'is vid'i la fantom'o'n de la general'o. Jes ja. Tiel okaz'is. ivar Ivarsson est'is vest'it'a en mal'nov'a soldat'jak'o, kaj la rand'aĵ'o'j de la ĉapel'o est'is supr'e'n'fald'it'a'j laŭ la karl'an'a manier'o. La distanc'o, la nebul'o kaj mal'bon'a konscienc'o klar'ig'is la erar'o'n.
Sed la mal'kontent'o de la kapitan'o tamen daŭr'is. Li kresk'ig'is en si koler'o'n kaj sang'o'soif'o'n. Li est'is vol'int'a mort'prem'i Ingilbert Bårdsson inter si'a'j fort'a'j brak'o'j. Li bezon'is el'ir'o'n por si'a venĝ'em'o sed ne trov'is.
Tamen li kompren'is mem, ke li est'as ne'prudent'a, kaj li tiom brid'is si'n, ke li rakont'is al la frat'o'j Ivarsson, kial li kaj li'a'j vir'o'j en tiu maten'o ir'is en la arb'ar'o'n. Kaj li al'don'is, ke li vol'as esplor'i, ĉu la mort'int'o hav'as la ring'o'n en si'a posed'o.
Li est'is en tia humor'o, ke li dezir'is, ke la vir'o'j el Olsby dir'u ne, por ke li hav'u okaz'o'n batal'e ŝajn'i si'a'n rajt'o'n. Sed ili trov'is li'a'n postul'o'n tut'e kompren'ebl'a kaj ir'is iom flank'e'n, dum kelk'a'j el la vir'o'j de la kapitan'o tra'serĉ'is la poŝ'o'j'n de la mort'int'o, li'a'j'n ŝu'o'j'n, li'a'n tornistr'o'n, ĉiu'n kudr'o'n en li'a'j vest'o'j.
La kapitan'o en la komenc'o sekv'is la esplor'o'n kun plej grand'a atent'o, sed foj'e li okaz'e rigard'is al la bien'ul'o'j, kaj ŝajn'is al li tiam, ke ili inter'ŝanĝ'as mok'a'j'n rigard'o'j'n, kvazaŭ ili est'us cert'a'j, ke li neni'o'n trov'os.
Kaj tiel okaz'is. Oni dev'is fin'i la serĉ'ad'o'n ne trov'int'e la ring'o'n. Sed kiam la afer'o tiel fin'iĝ'is, la suspekt'o de la kapitan'o tut'e kompren'ebl'e turn'is si'n kontraŭ la bien'ul'o'j. Kaj sam'e okaz'is ĉe li'a'j vir'o'j. Kie'n mal'aper'is la ring'o ? Ingilbert kompren'ebl'e kun'port'is ĝi'n, kiam li fuĝ'is. Kie ĝi nun est'as ?
Ankaŭ nun neni'u vid'is la general'o'n, sed oni sent'is li'n. Li star'is mez'e en la grup'o kaj montr'is al la tri vir'o'j el Olsby. Ili hav'as ĝi'n.
Est'is pli ol supoz'ebl'e, ke ili esplor'is la poŝ'o'j'n de la mort'int'o kaj trov'is la ring'o'n.
Est'is ankaŭ supoz'ebl'e, ke la rakont'o, kiu'n ili ĵus prezent'is, ne est'is ver'a, sed ke ĉio okaz'is tut'e ali'e. Tiu'j ĉi vir'o'j, kiu'j est'is el la sam'a vilaĝ'o kiel patr'o kaj fil'o Bårdsson, ebl'e sci'is, ke tiu'j posed'is la ring'o'n. Ili ebl'e sci'is, ke Bård mort'is, kaj ili kompren'is kiam ili renkont'is li'a'n fil'o'n en la arb'ar'o, ke li intenc'as fuĝ'i kun la ring'o, kaj ili atak'is kaj mort'ig'is li'n por pov'i al'propr'ig'i al si la trezor'o'n.
Oni ne vid'is sur li vund'o'n krom frap'vund'o sur la frunt'o.
La frat'o'j Ivarsson est'is dir'int'a'j, ke li puŝ'is la kap'o'n kontraŭ ŝton'o'n, kiam li fal'is, sed ĉu tiu frap'vund'o ne pov'us est'i kaŭz'it'a de la dik'a tuber'baston'o, kiu'n Paul Eliasson ten'as en la man'o ?
La kapitan'o star'is kaj rigard'is al la ter'o. En li'a intern'o est'is lukt'o. Li ĉiam aŭd'is nur bon'o'n pri la tri vir'o'j, kaj li mal'ŝat'is kred'i, ke ili murd'is kaj ŝtel'is.
Ĉiu'j li'a'j vir'o'j est'is si'n kolekt'int'a'j ĉirkaŭ li. Kelk'a'j el ili jam sving'is la arm'il'o'j'n. Neni'u kred'is, ke oni for'las'os la lok'o'n sen batal'o.
Tiam erik Ivarsson paŝ'is antaŭ'e'n al la kapitan'o.
” Ni frat'o'j kaj ankaŭ Paul Eliasson, kiu est'as ni'a adopt'it'o kaj baldaŭ far'iĝ'os mi'a bo'fil'o, kompren'as ja, kio'n vi kaj vi'a'j vir'o'j pens'as pri ni. Ni nun opini'as, ke ni ne dis'ir'u, sen ke vi est'os esplor'int'a ankaŭ ni'a'j'n poŝ'o'j'n kaj vest'o'j'n.”
Ĉe tiu propon'o la mal'lum'o iom for'glit'is de la anim'o de la kapitan'o. Li kontraŭ'dir'is. Kaj la frat'o'j Ivarsson kaj ili'a adopt'it'o est'as tia'j vir'o'j, ke suspekt'o ne pov'as tuŝ'i ili'n.
Sed la bien'ul'o'j vol'is fin'i la afer'o'n. Ili komenc'is mem turn'i la intern'o'n de si'a'j poŝ'o'j ekster'e'n kaj de'pren'i la ŝu'o'j'n, kaj tiam la kapitan'o far'is man'sign'o'n al si'a'j vir'o'j, ke ili las'u ili'n far'i laŭ si'a vol'o.
Ring'o'n oni ne mal'kovr'is, sed en betul'ŝel'a tornistr'o, kiu'n ivar Ivarsson port'is sur la dors'o, oni trov'is mal'grand'a'n sak'et'o'n el kapr'o'led'o.
” Ĉu tiu ĉi sak'et'o est'as vi'a ?” demand'is la kapitan'o esplor'int'e la sak'et'o'n kaj trov'int'e, ke ĝi est'as mal'plen'a.
Se ivar Ivarsson nun est'us jes'int'a, la afer'o ebl'e est'us per tio fin'it'a, sed anstataŭ'e li kun plej grand'a trankvil'o konfes'is:
” Ne, ĝi kuŝ'is sur la voj'et'o ne mal'proksim'e de la lok'o, kie fal'is Ingilbert. Mi pren'is ĝi'n kaj ĵet'is ĝi'n en la tornistr'o'n, ĉar ĝi aspekt'is sen'difekt'a kaj ne'uz'it'a.”
” Sed ĝust'e en tia sak'et'o kuŝ'is la ring'o, kiam la prepost'o ĵet'is ĝi'n al Ingilbert,” dir'is la kapitan'o, kaj nun la mal'lum'o est'is re'ven'int'a kaj al la voĉ'o kaj al la vizaĝ'o.” Kaj ŝajn'e neni'o ali'a rest'as, ol ke vi frat'o'j Ivarsson akompan'os mi'n al la prokuror'o, se vi ne prefer'as mem'vol'e don'i al mi la ring'o'n.”
Nun fin'iĝ'is la pacienc'o de la vir'o'j el Olsby.
” Vi ne hav'as rajt'o'n met'i ni'n en arest'ej'o'n,” dir'is erik Ivarsson. Li kapt'is sam'temp'e la lanc'o'n, kiu kuŝ'is apud Ingilbert, por far'i al si voj'o'n, kaj li'a'j frat'o kaj bo'fil'o al'iĝ'is al li.
Dum la unu'a konstern'o la vir'o'j el Hedeby re'tir'is si'n krom la kapitan'o, kiu rid'is pro kontent'o, ke li pov'as el'verŝ'i si'a'n koler'o'n per ag'o'j. Li tir'is si'a'n sabr'o'n kaj de'hak'is la lanc'o'n.
Sed tio est'is la sol'a grand'far'o dum tiu milit'o. La propr'a'j vir'o'j de la kapitan'o tir'is li'n mal'antaŭ'e'n kaj pren'is la arm'il'o'n de li.
Est'is tiel, ke ankaŭ prokuror'o carelius trov'is konven'e ir'i supr'e'n al la grand'arb'ar'o en tiu maten'o. Preciz'e en la ĝust'a moment'o li aper'is sur la voj'et'o, akompan'at'a de iu polic'help'ant'o.
Okaz'is nov'a'j esplor'o'j kaj nov'a demand'ad'o, sed fin'iĝ'is tamen tiel, ke erik Ivarsson, li'a frat'o ivar kaj ili'a adopt'it'o Paul est'is met'it'a'j en arest'ej'o'n pro suspekt'o pri murd'o kaj ŝtel'o.
Ni ne pov'as kontraŭ'dir'i tio'n, ke ĉe ni en Verm'land'o la arb'ar'o'j est'is en tiu temp'o grand'a'j kaj la kamp'o'j mal'grand'a'j, la kort'o'j est'is grand'a'j sed la dom'o'j mal'vast'a'j, la voj'o'j est'is mal'larĝ'a'j sed la dekliv'o'j krut'a'j, la pord'o'j mal'alt'a'j sed la sojl'o'j alt'a'j, la preĝ'ej'o'j mal'mult'impres'a'j sed la di'serv'o'j long'a'j, la viv'o'tag'o'j mal'mult'a'j, sed la zorg'o'j ne'kalkul'ebl'a'j. Sed tamen la verm'land'an'o'j ne est'is ĝem'ul'o'j kaj ted'ul'o'j pro tio.
La frost'o ja for'pren'is la gren'o'n, la sovaĝ'a'j best'o'j ja detru'is inter la brut'o'j kaj dispepsi'o inter la infan'o'j, sed cert'e ili kiel ebl'e plej long'e konserv'is bon'a'n humor'o'n. Kia'manier'e ili est'us ali'e el'ten'int'a'j ?
Sed tio ebl'e de'pend'is de tio, ke en ĉiu'j dom'o'j trov'iĝ'is konsol'ant'o. Ekzist'is iu, kiu ven'is al riĉ'ul'o sam'e kiel al mal'riĉ'ul'o, ŝi, kiu ne perfid'is kaj ne lac'iĝ'is.
Sed tut'e ne kred'u, ke tiu konsol'ant'o est'is io solen'a kaj grand'pomp'a, kiel la vort'o de Di'o aŭ konscienc'a pac'o aŭ am'o'feliĉ'o ! Ankaŭ ne kred'u, ke ĝi est'is io mal'alt'a kaj danĝer'a kiel drink'ad'o aŭ kub'ĵet'ad'o'j ! Est'is nur io tut'e sen'kulp'a kaj ĉiu'tag'a, est'is nur la fajr'o, kiu flam'is en sen'pord'a forn'o dum la vintr'a'j vesper'o'j.
Di'o mi'a, kiel ĝi bel'ig'is kaj hejm'ig'is eĉ plej et'a'n kaban'o'n !
Kaj kiel ĝi babil'is kaj ŝerc'is kun la hom'o'j en la dom'o dum la tut'a vesper'o ! Ĝi krak'is kaj klak'et'ad'is kvazaŭ ĝi rid'us al ili. Ĝi krak'is kaj sibl'is, kaj tiam son'is, kvazaŭ ĝi vol'us imit'i iu'n, kiu est'as grumbl'em'a kaj koler'a. Foj'e ĝi tut'e ne sci'is, kia'manier'e fin'i iu'n tuber'o'riĉ'a'n ŝtip'o'n. Tiam, ĝi plen'ig'is la tut'a'n ĉambr'o'n per fum'o kaj haladz'o, kvazaŭ ĝi vol'us kompren'ig'i al la hom'o'j, ke ĝi ricev'is tro mal'bon'a'n nutr'aĵ'o'n. Foj'e ĝi trans'form'iĝ'is en amas'et'o'n da ard'aĵ'o, ĝust'e kiam la hom'o'j est'is en plej bon'a labor'humor'o, tiel ke oni dev'is met'i la man'o'j'n sur la genu'o'j'n kaj rid'eg'i, ĝis ĝi de'nov'e akir'is fort'o'n. Plej petol'a ĝi far'iĝ'is, kiam la mastr'in'o ven'is kun la tri'pied'a'j kuir'pot'o'j kaj postul'is, ke ĝi kuir'u la manĝ'aĵ'o'n. Iu'n mal'oft'a'n foj'o'n ĝi est'is konsent'a kaj serv'em'a kaj far'is si'a'n task'o'n rapid'e kaj bon'e, sed plej oft'e ĝi graci'e kaj petol'e danc'is dum hor'o'j ĉirkaŭ la kaĉ'o'pot'o sen bol'ig'i ĝi'n.
Kiel ek'lum'iĝ'is en la okul'o'j de la mastr'o, kiam li mal'sek'a kaj mal'varm'a ven'is el la mal'sek'a neĝ'o ekster'e kaj la fajr'o akcept'is li'n kun varm'o kaj hejm'ec'o ! Kiel trankvil'ig'e est'is pens'i pri la gard'ant'a lum'o, kiu el'flu'is en la mal'lum'a'n vintr'o'nokt'o'n kaj serv'is kiel gvid'stel'o por mal'riĉ'a'j voj'ir'ant'o'j kaj kiel terur'sign'o por lup'o'j kaj link'o'j !
Sed la fajr'o pov'is far'i pli ol varm'ig'i kaj lum'i kaj kuir'i manĝ'aĵ'o'n, ĝi sci'is plen'um'i pli rimark'ind'a'j'n afer'o'j'n ol fajr'er'i, krak'i, kraĉ'i kaj kre'i haladz'o'n. Ĝi kompren'is vek'i kaj vigl'ig'i la lud'em'o'n en la hom'a anim'o.
Ĉar kio est'as la hom'a anim'o, se ne lud'ant'a flam'o, ankaŭ ĝi ? Ĝi flagr'as en kaj super kaj ĉirkaŭ la hom'o, kiel la flam'o flagr'as en kaj super kaj ĉirkaŭ la krud'a lign'o. Kiam nun tiu'j, kiu'j trov'iĝ'is ĉirkaŭ la fajr'o en vintr'a vesper'o, jam dum iom da temp'o sid'is kaj rigard'is en ĝi'n, ĝi komenc'is parol'i al ĉiu apart'e en si'a propr'a lingv'o.” Frat'o anim'o,” dir'is la fajr'o'flam'o,” ĉu vi ne est'as flam'o kiel mi ? Kial vi est'as tiel mal'gaj'a kaj pez'a ?”
” Frat'in'o flam'o,” respond'is la hom'anim'o,” mi hak'is lign'o'n, kaj mi pri'zorg'as hejm'a'n mastr'um'o'n dum la tut'a tag'o. Mi hav'as fort'o'n nur por sid'i trankvil'a kaj rigard'i vi'n.”” Tio'n mi bon'e sci'as,” dir'is la fajr'o.” Nun est'as la vesper'a temp'o. Far'u nun kiel mi, flagr'u kaj lum'u ! Lud'u kaj varm'ig'u !”
Kaj la anim'o'j obe'is al la fajr'o kaj komenc'is lud'i. Ili rakont'is fabel'o'j'n, ili diven'is enigm'o'j'n, ili frot'is kord'o'j'n de violon'o'j, ili tranĉ'is girland'o'j'n kaj roz'o'j'n sur labor'il'o'j kaj vetur'il'o'j. Ili far'is lud'o'j'n kaj kant'is, ili far'is pun'paŝ'a'j'n lud'o'j'n kaj memor'ig'is al si mal'nov'a'j'n proverb'o'j'n. Kaj dum'e, la glaci'a mal'varm'o for'degel'is el la membr'o'j, la grumbl'em'o el la mens'o. Ili re'viv'iĝ'is kaj est'is gaj'a'j. La fajr'o kaj la lud'o apud la fajr'o re'don'is al ili la dezir'o'n viv'i la mal'riĉ'a'n kaj pen'ig'a'n viv'o'n.
Kio antaŭ ĉio konven'is ĉe la fajr'o, tio est'is ja tamen rakont'o'j pri ĉiu'spec'a'j hero'aĵ'o'j kaj aventur'o'j. Tia'j afer'o'j don'is plezur'o'n al mal'jun'a'j kaj jun'a'j, kaj tia'j afer'o'j neniam fin'iĝ'is. Ĉar, dank’al Di'o, da hero'aĵ'o'j kaj aventur'o'j ĉiam ekzist'is sufiĉ'e en la mond'o.
Sed neniam ili est'is tiel mult'a'j kiel en la temp'o de reĝ'o Karlo. Li est'is hero'o inter hero'o'j kaj trov'iĝ'is abund'e da histori'o'j por rakont'i pri li kaj li'a'j vir'o'j. Ili ne pere'is kun li kaj li'a reg'ad'o, ili plu'viv'is post li'a mort'o, ili est'is li'a plej bon'a post'las'aĵ'o.
Plej oni ŝat'is rakont'i pri la reĝ'o mem, sed du'a'vic'e oni ŝat'is parol'i pri la general'o en Hedeby, kiu'n oni est'is vid'int'a, kaj kun kiu oni est'is parol'int'a kaj pov'is pri'skrib'i de kap'o ĝis pied'o'j.
La general'o est'is tiel fort'a, ke li pov'is fleks'i fer'o'n, kiel ali'a'j fleks'as rabot'aĵ'o'n. Li iam ek'sci'is, ke en Smedsby en Svartsjö loĝ'is forĝ'ist'o, kiu far'is la plej bon'a'j'n huf'o'fer'o'j'n en la region'o. La general'o rajd'is al Mickel en Smedsby kaj pet'is li'n, ke li garn'u la huf'o'j'n de li'a ĉeval'o. Kiam la forĝ'ist'o nun ven'is el la forĝ'ej'o kun pret'a huf'o'fer'o, la general'o demand'is, ĉu li rajt'as rigard'i ĝi'n. La huf'o'fer'o est'is kaj fortik'a kaj bon'e far'it'a, sed la general'o ek'rid'is, kiam li vid'is ĝi'n.” Ĉu vi vol'as nom'i tio'n fer'o ?” li dir'is, kaj post tio li dis'fleks'is la huf'o'fer'o'n kaj romp'is ĝi'n. La forĝ'ist'o ek'tim'is, li kred'is, ke li far'is mal'bon'a'n labor'o'n.” Cert'e est'is romp'aĵ'o en la fer'o,” li dir'is kaj rapid'is al'port'i ali'a'n huf'o'fer'o'n. Sed okaz'is sam'e al ĝi kiel al la unu'a, nur kun tiu diferenc'o, ke tiu ĉi est'is kun'prem'it'a kiel tond'il'o, ĝis ankaŭ ĝi romp'iĝ'is. Sed tiam Mickel komenc'is suspekt'i.
” Ĉu vi est'as reĝ'o Karlo mem, aŭ vi est'as Fort'a Bengt el Hedeby,” li dir'is al la general'o.” Ne mal'bon'e diven'it'e, Mickel,”
dir'is la general'o, kaj post'e li plen'e pag'is al Mickel kaj por kvar nov'a'j huf'o'fer'o'j kaj por la du, kiu'j'n li dis'romp'is.
Mult'a'j ali'a'j histori'o'j ekzist'is pri la general'o, kaj oni rakont'is kaj rakont'is ili'n, kaj en la tut'a distrikt'o ne ekzist'is eĉ unu hom'o, kiu ne sci'is pri li kaj respekt'is kaj admir'is li'n. Kaj ankaŭ pri li'a ring'o oni sci'is kaj pri tio, ke li kun'pren'is ĝi'n en la tomb'o'n, sed la avar'o de hom'o'j est'is tiel grand'a, ke oni ŝtel'is ĝi'n de li.
Oni do pov'as kompren'i, ke pli ol io ali'a interes'is kaj sci'vol'ig'is kaj ekscit'is la hom'o'j'n tio, ke la ring'o est'as re'trovit'a kaj de'nov'e perd'it'a, kaj ke Ingilbert est'as trov'it'a mort'a en la arb'ar'o, kaj ke oni nun suspekt'as, ke la vir'o'j el Olsby ŝtel'is la ring'o'n, kaj ke tiu'j sid'as en arest'ej'o. Kiam la preĝ'ej'vizit'ant'o'j ven'is hejm'e'n en la dimanĉ'a post'tag'mez'o, oni apenaŭ pov'is brid'i si'n, ĝis ili de'pren'is la dimanĉ'o'vest'o'j'n kaj manĝ'is pec'o'n da manĝ'aĵ'o, antaŭ ol oni dev'ig'is ili'n rakont'i pri ĉio atest'it'a kaj ĉio konfes'it'a kaj pri la verdikt'o, kiu'n oni kred'is ver'ŝajn'a por la akuz'it'o'j.
Oni parol'is pri neni'o ali'a. Ĉiu'n vesper'o'n est'is juĝ'o'kun'sid'o antaŭ la fajr'o kaj en grand'a'j kaj en mal'grand'a'j dom'o'j, ĉe grand'ul'o'j kaj farm'ist'o'j.
Est'is hezit'ig'a kaj strang'a afer'o, kaj mal'facil'e trakt'ebl'a. Ne est'is facil'e el'dir'i decid'a'n verdikt'o'n, ĉar est'is mal'facil'e aŭ preskaŭ ne ebl'e kred'i, ke la frat'o'j Ivarsson kaj ili'a adopt'it'o est'us mort'frap'int'a'j hom'o'n por akir'i ring'o'n, ĝi est'u kiom ajn valor'a.
Unu'e est'is erik Ivarsson. Li est'is riĉ'a vir'o kun grand'a'j ter'posed'aĵ'o'j kaj mult'a'j dom'o'j. Se li hav'is mank'o'n, est'is tiu, ke li est'is fier'a kaj tro atent'is pri si'a honor'o. Sed ĝust'e pro tio est'is mal'facil'e pens'i, ke li pro iu ajn trezor'o en la mond'o pov'us far'i mal'honor'a'n ag'o'n.
Ankoraŭ mal'pli oni pov'is suspekt'i li'a'n frat'o'n ivar. Li est'is ver'dir'e mal'riĉ'a, sed li loĝ'is ĉe si'a frat'o kaj ricev'is de li ĉio'n, kio'n li pov'us dezir'i. Li est'is tiel bon'kor'a, ke li for'don'is ĉio'n, kio aparten'is al li. Kiel tia vir'o pov'us ek'hav'i la ide'o'n murd'i kaj ŝtel'i ?
Rilat'e al Paul Eliasson, oni sci'is, ke li est'as alt'e ŝat'at'a de la frat'o'j Ivarsson kaj edz'iĝ'os kun marit Eriksdotter, kiu est'as sol'a hered'ant'o de la patr'o. Ceter'e li est'is tiu, kiu'n oni plej facil'e pov'us suspekt'i, ĉar li nask'iĝ'is rus'o, kaj pri la rus'o'j oni sci'is, ke ili ne konsider'as ŝtel'o'n pek'o. ivar Ivarsson hav'is li'n kun si, kiam li re'ven'is el la rus'a milit'kapt'it'ec'o. Li est'is tri'jar'a tiam, sen ge'patr'o'j, kaj est'us mort'int'a pro mal'sat'o en si'a propr'a land'o.
Nun li tamen est'is eduk'it'a al just'am'o kaj honest'o kaj ĉiam kondut'is bon'e. marit Eriksdotter kaj li kresk'is kun'e, ili ĉiam am'is unu la ali'a'n, kaj ŝajn'is ne'kred'ebl'e, ke vir'o kun feliĉ'o kaj riĉ'aĵ'o en atend'o risk'us tio'n ŝtel'ant'e ring'o'n.
Sed ali'flank'e oni dev'is pens'i pri la general'o, la general'o, pri kiu oni aŭd'is tiom da fabel'o'j de la fru'a infan'aĝ'o, la general'o, kiu'n oni kon'is sam'e bon'e kiel si'a'n propr'a'n patr'o'n, la general'o, kiu est'is grand'a kaj fort'a kaj fid'ind'a, la general'o, kiu est'is mort'a, kaj de kiu oni ŝtel'is la plej kar'a'n, kio'n li posed'is.
La general'o sci'is, ke Ingilbert Bårdsson kun'port'is la ring'o'n dum la fuĝ'o, ĉar ali'e Ingilbert est'us pov'int'a trankvil'e ir'i si'a'n voj'o'n kaj ne est'us mort'ig'it'a. La general'o ankaŭ dev'is sci'i, ke la vir'o'j el Olsby pren'is la ring'o'n, ali'e ili ne est'us renkont'int'a'j la kapitan'o'n sur si'a voj'o, ili ne est'us arest'it'a'j, ili ne est'us ten'it'a'j en mal'liber'ej'o.
Est'is tre mal'facil'e trov'i la just'o'n en tia afer'o, sed al la general'o oni fid'is pli ol al reĝ'o Karlo mem, kaj en la plej mult'a'j juĝ'o'kun'sid'o'j, kiu'j okaz'is en la mal'grand'a'j dom'o'j, la verdikt'o est'is kondamn'a.
Cert'e vek'is grand'a'n mir'o'n, ke la ver'a tribunal'o, kiu kun'sid'is en la juĝ'ej'o ĉe la dekliv'o'j de Broby, post la plej sever'a ekzamen'o de la akuz'it'o'j, sed pov'int'e nek pruv'i la kulp'o'n nek ig'i ili'n konfes'i, konsider'is neces'e mal'kondamn'i la vir'o'j'n akuz'it'a'j'n pri murd'o kaj ŝtel'o.
Oni tamen ne liber'ig'is ili'n, ĉar la verdikt'o de la distrikt'a tribunal'o est'is ekzamen'ot'a de la apelaci'a tribunal'o, kaj la apelaci'a tribunal'o opini'is, ke la vir'o'j el Olsby est'as kulp'a'j, kaj ke oni dev'as pend'ig'i ili'n.
Sed ankaŭ tiu verdikt'o ne est'is efektiv'ig'at'a, ĉar la verdikt'o'n de la apelaci'a tribunal'o la reĝ'o dev'is unu'e konfirm'i.
Sed kiam est'is el'dir'it'a kaj anonc'it'a la reĝ'a verdikt'o, tiam la preĝ'ej'vizit'ant'o'j por unu foj'o mem'vol'e rezign'is la tag'manĝ'o'n, ĝis ili est'is rakont'int'a'j ĝi'a'n en'hav'o'n por la hejm'an'o'j.
Ĉar la en'hav'o de la verdikt'o est'is mal'long'e tio, ke ŝajn'as plen'e evident'e, ke unu el la akuz'it'o'j murd'is kaj ŝtel'is, sed neni'u vol'as konfes'i si'a'n kulp'o'n, kaj pro tio la juĝ'o de Di'o decid'u inter ili. Dum la ven'ont'a juĝ'o'kun'sid'o ili en ĉe'est'o de juĝ'ist'o, skaben'o'j kaj publik'o ĵet'u kubojn. Tiu, kiu ricev'os la plej mal'mult'a'j'n punkt'o'j'n, est'os rigard'at'a kiel kulp'a kaj pro si'a krim'o perd'os la viv'o'n per pend'ig'o, sed la du ali'a'j'n oni sen ia pun'o liber'ig'u, kaj ili re'ir'u al si'a ĉiu'tag'a viv'o.
Est'is saĝ'a verdikt'o, just'a verdikt'o. Ĉiu'j hom'o'j tie ĉi en Verm'land'o est'is kontent'a'j pri ĝi. Ĉu ne est'is bel'e far'it'e de la mal'jun'a reĝ'o, ke li ne ŝajn'ig'is, ke li vid'as pli klar'e ol iu ajn en tiu mal'klar'a afer'o, sed apelaci'is al la Ĉio'sci'a ? Nun oni pov'is fin'e est'i cert'a, ke aper'os la ver'o.
Krom'e est'is io tut'e unik'a en tiu proces'o. Ĝi ne est'is far'at'a de hom'o kontraŭ hom'o, sed mort'int'o est'is akuz'ant'o en la afer'o, mort'int'o, kiu re'postul'as si'a'n posed'aĵ'o'n. En ali'a'j kaz'o'j oni pov'is hezit'i far'i apelaci'o'n al la ĵet'kub'o'j, sed ne en tiu ĉi.
La mort'int'a general'o cert'e sci'is, kiu for'ten'is de li li'a'n posed'aĵ'o'n. Tio est'is la plej bon'a en la reĝ'o'verdikt'o, ke ĝi don'is okaz'o'n al la general'o mal'kondamn'i aŭ kondamn'i.
Oni preskaŭ pov'us kred'i, ke reĝ'o Fredriko las'is la decid'o'n al la general'o. Li ebl'e kon'is li'n en la mal'nov'a milit'a temp'o kaj sci'is, ke li est'as hom'o fid'ind'a. Ebl'e est'is tiel, ke ĝust'e tio est'as la intenc'o. Ne est'is facil'e dir'i.
Ĉiu'okaz'e ĉiu'j vol'is kun'est'i en la juĝ'ej'o la tag'o'n de la di'a verdikt'o. Ĉiu, kiu ne est'is tro mal'jun'a por ir'i aŭ tro jun'a por ramp'i, ir'is tie'n. Simil'e rimark'ind'a afer'o ne okaz'is dum mult'a'j jar'o'j. Oni ne pov'is kontent'iĝ'i ek'sci'i iom post iom kaj de ali'a'j, kiel ĉio fin'iĝ'is. Ne, tie ĉi oni dev'is mem ĉe'est'i.
Ver'e la dom'o'j kuŝ'is mal'dens'e, kaj ordinar'e oni ja pov'is vojaĝ'i tut'a'j'n mejl'o'j'n sen renkont'i hom'o'n, sed kiam ĉiu'j en la juĝ'o'distrikt'o kolekt'iĝ'is en unu lok'o, ili preskaŭ surpriz'iĝ'is pro si'a grand'a nombr'o. Ili star'is dens'e kun'prem'it'a'j en mult'a'j vic'o'j ĉirkaŭ la tribunal'a dom'o. Aspekt'is kvazaŭ abel'a svarm'o, kiu en somer'a tag'o pend'as nigr'a kaj pez'a antaŭ abel'uj'o. Ili simil'is al svarm'ant'a'j abel'o'j ankaŭ tiu'rilat'e, ke ili ne est'is en si'a ordinar'a humor'o. Ili ne est'is silent'a'j kaj solen'a'j, kiel ili est'is en la preĝ'ej'o, kaj ankaŭ ne gaj'a'j kaj ne'koler'em'a'j kiel dum foir'o'j, sed ili est'is sovaĝ'a'j kaj incit'iĝ'em'a'j, ili est'is posed'at'a'j de mal'am'o kaj vent'em'o.
Ĉu iu mir'as pri tio ? Ili kun la patr'in'a lakt'o ek'hav'is la terur'o'n pro krim'ul'o'j. Oni dorm'ig'is ili'n per lul'kant'o'j pri ekster'leĝ'a'j vag'ul'o'j. Ili rigard'is ĉiu'j'n ŝtel'ist'o'j'n kaj murd'ist'o'j'n kiel malic'est'aĵ'o'j'n, kiel monstr'oid'o'j'n ŝanĝ'it'a'j al hom'id'o'j, ili ne konsider'is ili'n hom'o'j. Tut'e ne trov'iĝ'is ĉe ili la pens'o, ke est'as bezon'at'e montr'i kompat'o'n al tia'j.
Ili sci'is, ke tia terur'a est'aĵ'o ricev'os si'a'n kondamn'o'n en tiu ĉi tag'o, kaj ili ĝoj'is pro tio.” Nun el'ir'os, dank’al Di'o, unu tia sang'o'soif'a satan'o el la viv'o,” ili pens'is. Almenaŭ tiu ne hav'os plu okaz'o'n far'i mal'bon'o'n al ni.”
La di'o'verdikt'o ne okaz'is en la juĝ'ej'a salon'o, kio ja est'is bon'a, sed ekster'e. Tamen est'is mal'help'o, ke rot'o da soldat'o'j form'is gard'o'vic'o'n ĉirkaŭ la lok'o antaŭ la juĝ'ej'o, kaj oni tial ne pov'is ir'i kontent'ig'e proksim'e'n, kaj oni ver'dir'e ĵet'is mult'a'j'n insult'vort'o'j'n al la soldat'o'j, ĉar ili bar'is la voj'o'n. Tio'n oni ali'temp'e ne est'us far'int'a, sed hodiaŭ oni est'is kuraĝ'a kaj en'trud'a.
La hom'o'j est'is dev'int'a'j ir'i de la hejm'o fru'e por akir'i lok'o'n proksim'e al la gard'o'vic'o, kaj tial ili dev'is star'i kaj atend'i tie dum mult'a'j long'a'j hor'o'j. Kaj mal'mult'o trov'iĝ'is, kio dum'e pov'is don'i plezur'o'n al la okul'o'j. La juĝ'o'serv'ist'o ven'is el la juĝ'ej'o kaj met'is grand'a'n tambur'o'n en la mez'o'n de la lok'o.
Tio tamen est'is ĝoj'ig'a, ĉar oni ja kompren'is, ke tiu'j, kiu'j sid'as tie intern'e, intenc'as komenc'i la afer'o'n antaŭ la vesper'o.
La juĝ'o'serv'ist'o el'port'is ankaŭ seĝ'o'n kaj tabl'o'n, kaj ink'uj'o'n kaj plum'o'n por la skrib'ist'o. Fin'e li ven'is kun mal'grand'a kalik'o, en kiu tint'is du kuboj. Li foj'o'n post foj'o ĵet'is ili'n sur la tambur'led'o'n. Li vol'is esplor'i, ĉu ili est'as ver'a'j kaj fal'as jen tiel jen tiel, kiel kuboj dev'as.
Post'e li de'nov'e rapid'is intern'e'n, kaj tio ne est'is mir'ind'a, ĉar tuj kiam li montr'iĝ'is, la hom'o'j kri'is al li malic'aĵ'o'j'n kaj sprit'aĵ'o'j'n. Tio'n ili ne est'us far'int'a ali'temp'e, sed en tiu tag'o ne est'is prudent'o ĉe ili.
La juĝ'ist'o kaj la skaben'o'j est'is las'at'a'j tra la gard'o'vic'o kaj ir'is aŭ rajd'is al la juĝ'ej'o. Kiam iu el ili far'iĝ'is vid'ebl'a, la amas'o tuj vigl'iĝ'is. Oni ne flustr'is kaj mal'laŭt'e parol'is, kiel oni ali'temp'e est'us far'int'a. Tut'e ne. Oni kri'is salut'o'j'n kaj rimark'ig'o'j'n per laŭt'a voĉ'o. Neni'o est'is far'ebl'a por mal'help'i tio'n. La atend'ant'o'j est'is tiel mult'a'j, ke ne est'is facil'e i'o'n far'i kontraŭ ili. Ankaŭ la sinjor'o'j, kiu'j al'ven'is, est'is en'las'at'a'j en la juĝ'ej'o'n.
Est'is Löwensköld el Hedeby kaj la prepost'o el Bro, la uzin'posed'ant'o el Ekeby kaj la kapitan'o el Helgesäter kaj kompren'ebl'e mult'a'j ali'a'j. Kaj al ĉiu'j tiu'j oni anonc'is, kiel bon'e est'as por ili, kiu'j ne bezon'as star'i ekster'e lukt'ant'e por lok'o, kaj mult'a'j'n ali'a'j'n afer'o'j'n krom'e.
Kiam oni ne hav'is ali'a'n al kiu ĵet'i mok'vort'o'j'n, oni direkt'is ili'n al jun'a knab'in'o, kiu ten'is si'n kiel ebl'e plej proksim'e al la gard'o'vic'o. Ŝi est'is mal'grand'a kaj ne'fort'a, kaj jen kaj jen la vir'o'j prov'is prem'i si'n antaŭ'e'n por pren'i ŝi'a'n lok'o'n, sed tiam la proksim'e star'ant'a'j kri'is al ili, ke ŝi est'as fil'in'o de erik Ivarsson en Olsbyn, kaj post tiu inform'o oni ne plu ĝen'is ŝi'n.
Sed anstataŭ'e oni sur'ŝut'is ŝi'n per pik'vort'o'j. Oni demand'is ŝi'n, kio'n ŝi prefer'as, ke oni pend'ig'u la patr'o'n aŭ la fianĉ'o'n.
Kaj oni demand'is, kial fil'in'o de ŝtel'ist'o hav'u la plej bon'a'n lok'o'n.
Mir'is tiu'j, kiu'j hav'is si'a'n hejm'o'n mal'proksim'e en la arb'ar'o'j, ke ŝi hav'as kuraĝ'o'n rest'i, sed tiam oni komenc'is rakont'i. Tiu knab'in'o ne est'as tim'em'a, ŝi ĉe'est'is ĉiu'n juĝ'o'kun'sid'o'n, kaj neniam ŝi plor'is sed est'is trankvil'a. Ŝi kap'klin'is kaj rid'et'is al la akuz'it'o'j, kvazaŭ ŝi est'us cert'a, ke la ven'ont'a'n tag'o'n oni liber'ig'os ili'n. Kaj la akuz'it'o'j ricev'is nov'a'n kuraĝ'o'n, kiam ili vid'is ŝi'n. Ili pens'is, ke almenaŭ ekzist'as unu, kiu est'as konvink'it'a pri ili'a sen'kulp'ec'o. Unu ekzist'as, kiu ne pov'as kred'i, ke aĉ'a or'o'ring'o pov'as tent'i ili'n far'i krim'o'n.
Bel'a, mild'a kaj pacienc'a ŝi sid'is en la juĝ'ej'o. Ŝi neniam incit'is iu'n, ne, ŝi far'is al si amik'o'j'n el la juĝ'ist'o, la skaben'o'j kaj ankaŭ la prokuror'o. Tio'n ili ja ne vol'is mem konsent'i, sed oni asert'is, ke la distrikt'a tribunal'o, ne est'us mal'kondamn'int'a la akuz'it'o'j'n, se ŝi ne est'us ĉe'est'int'a en la juĝ'o'kun'sid'o. Tiel ne'ebl'e est'is kred'i, ke tiu, kiu'n marit Eriksdotter ŝat'as, far'is krim'o'n.
Kaj nun ŝi ĉe'est'is ankaŭ tie ĉi, por ke la arest'it'o'j vid'u ŝi'n.
Ŝi star'is tie por don'i al ili fort'o'n kaj konsol'o'n. Ŝi vol'is preĝ'i por ili dum la pruv'o'far'o, konfid'i ili'n al la grac'o de Di'o.
Oni ja neni'o'n sci'is. Oni ja dir'as, ke la pom'o ne fal'as mal'proksim'e de la arb'o, sed ver'e ŝi aspekt'is bon'a kaj sen'kulp'a.
Kaj cert'e ŝi hav'is am'o'plen'a'n kor'o'n, pov'ant'e rest'i kie ŝi star'as.
Cert'e ŝi aŭd'is ĉio'n, kio'n oni kri'is al ŝi, sed ŝi nek respond'is nek plor'is nek prov'is fuĝ'i. Ŝi sci'is, ke la mal'feliĉ'a'j kapt'it'o'j ĝoj'os, kiam ili vid'os ŝi'n. Ŝi est'is ja la sol'a, la sol'a en la tut'a amas'o, kiu hav'is por ili hom'a'n kor'o'n.
Ĉiu'okaz'e ŝi ne star'is tie tut'e van'e. Iu kaj iu el tiu'j, kiu'j hav'is propr'a'j'n fil'in'o'j'n, sam'e mild'a'j'n kaj sen'kulp'a'j'n kiel ŝi, pens'is en si'a kor'o, ke ili ne ŝat'us vid'i ŝi'n tie, kie ŝi nun star'as.
Ver'e oni aŭd'is iu'n kaj ali'a'n voĉ'o'n kiu defend'is ŝi'n aŭ almenaŭ prov'is silent'ig'i sprit'ul'o'j'n kaj kri'ul'o'j'n.
Ne nur pro la fin'o de la long'a atend'o sed ankaŭ pro marit Eriksdotter oni ĝoj'is, kiam mal'ferm'iĝ'is la pord'o'j de la juĝ'ej'o kaj la afer'o komenc'iĝ'is. En solen'a procesi'o ven'is unu'e la juĝ'o'serv'ist'o, la prokuror'o kaj la kapt'it'o'j, kiu'j est'is liber'a'j sen katen'o'j kaj lig'o'j, kvankam ĉiu est'is gard'at'a de du soldat'o'j. Post'e oni vid'is la sakristi'an'o'n, la prepost'o'n, la skaben'o'j'n, la skrib'ist'o'n kaj la juĝ'ist'o'n. Post tiu'j ir'is la sinjor'o'j kaj kelk'a'j bien'ul'o'j, kiu'j hav'is tiel grand'a'n reputaci'o'n, ke oni permes'is al ili est'i intern'e de la gard'o'vic'o.
La prokuror'o kaj la kapt'it'o'j star'iĝ'is, si'n laŭ la mal'dekstr'a flank'o de la juĝ'ej'o, la juĝ'ist'o kaj la skaben'o'j ir'is dekstr'e'n, la sinjor'o'j rest'is en la mez'o. La skrib'ist'o pren'is lok'o'n ĉe la tabl'o kun si'a'j paper'rul'o'j. La grand'a tambur'o ankoraŭ star'is sol'a mez'e sur la lok'o. Neni'o kaŝ'is ĝi'n.
Kiam la procesi'o montr'iĝ'is, far'iĝ'is tuj inter'prem'o kaj kur'ad'o en la popol'amas'o. Plur'a'j grand'a'j kaj fort'a'j vir'o'j prov'is far'i voj'o'n por si al la unu'a vic'o. Antaŭ ĉio ili prov'is for'pel'i marit Eriksdotter. Sed en si'a tim'o ke ŝi ven'os al kaŝ'it'a lok'o ŝi klin'is si'n, kaj, mal'grand'a kaj mal'dik'a kiel ŝi est'is, ramp'is inter la krur'o'j de du soldat'o'j kaj intern'e'n de la gard'o'vic'o.
Tio est'is tut'e kontraŭ bon'a ord'o, kaj la prokuror'o man'sign'is al la juĝ'o'serv'ist'o, ke li for'ig'u ŝi'n.
La juĝ'o'serv'ist'o tuj ir'is al ŝi, met'is si'a'n man'o'n sur ŝi'a'n ŝultr'o'n kvazaŭ por arest'i ĝi'n kaj konduk'is ŝi'n supr'e'n, al la juĝ'ej'o. Sed kiam ili est'is ven'int'a'j en la hom'grup'o'n, kiu est'is tie, li las'is ŝi'n. Li kon'is ŝi'n sufiĉ'e por sci'i, ke ŝi ne prov'os for'kur'i, se ŝi nur pov'as star'i proksim'e al la arest'it'o'j, kaj se la prokuror'o dezir'us admon'i ŝi'n, ŝi est'us facil'e trov'ebl'a.
Sed ceter'e, kiu hav'is nun temp'o'n pens'i pri marit Eriksdotter. La prepost'o kaj la sakristi'an'o est'is pas'int'a'j antaŭ'e'n kaj star'is nun mez'e sur la lok'o. Ambaŭ pren'is la ĉapel'o'j'n de la kap'o'j, kaj la sakristi'an'o komenc'is kant'i psalm'o'n. Kaj kiam tiu'j, kiu'j star'is ekster la gard'o'vic'o, aŭd'is la psalm'o'n, ili komenc'is kompren'i, ke okaz'os io grand'a kaj solen'a, la plej solen'a, kio'n ili ĝis nun part'o'pren'is: apelaci'o al la ĉio'pov'a, ĉio'sci'a di'aĵ'o por ek'sci'i ĝi'a'n vol'o'n.
Ankoraŭ pli solen'a'j far'iĝ'is la hom'o'j, kiam la prepost'o parol'is. Li preĝ'is al Krist'o, la fil'o de Di'o, kiu iam mem star'is antaŭ la tribunal'o de Pilato, ke ili kompat'u tiu'j'n ĉi akuz'it'o'j'n, por ke ili ne ricev'u mal'just'a'n verdikt'o'n. Li preĝ'is al li kompat'i ankaŭ la juĝ'ant'o'j'n, por ke ili ne dev'u verdikt'i al la mort'o sen'kulp'a'n hom'o'n.
Fin'e li preĝ'is al li, ke li kompat'u la publik'o'n, por ke ĝi ne dev'u atest'i grand'a'n mal'just'o'n kiel iam la jud'o'j ĉe Golgota.
Ĉiu'j aŭskult'is al la prepost'o kun nud'a'j kap'o'j. Ili ne pens'is plu si'a'j'n et'a'j'n ter'a'j'n pens'o'j'n. Ili ven'is en ali'a'n humor'o'n. Ŝajn'is al ili, ke li al'vok'as Di'o'n mem, ili sent'is li'a'n ĉe'est'o'n.
Est'is bel'a aŭtun'a tag'o kun blu'a ĉiel'o, blank'a'j nub'et'o'j kaj la arb'o'j plen'a'j de flav'a'j foli'o'j. Ar'o'j da migr'o'bird'o'j foj'o'n post foj'o flug'is sud'e'n super ili'a'j kap'o'j. Est'is ne'ordinar'e vid'i tiel mult'a'j'n en unu tag'o. Ili opini'is, ke tio dev'as i'o'n signif'i. Ĉu est'as sign'o de Di'o, ke li aprob'as ili'a'n far'o'n ?
Kiam la prepost'o fin'is, la juĝ'ist'o paŝ'is antaŭ'e'n kaj laŭt'leg'is la reĝ'o'verdikt'o'n. Ĝi est'is long'a kun mult'a'j turn'o'j, kiu'j'n est'is mal'facil'e sekv'i. Sed ili kompren'is, ke la ter'a potenc'o kvazaŭ for'met'is si'a'j'n sceptr'o'n kaj glav'o'n, si'a'j'n sak'o'n kaj sci'o'n kaj pet'as gvid'o'n de Di'o. Kaj ili preĝ'is, ili preĝ'is ĉiu'j, ke Di'o help'u kaj gvid'u.
Post'e la prokuror'o pren'is la kubojn kaj pet'is al la juĝ'ist'o kaj plur'a'j ali'a'j el la ĉe'est'ant'o'j, ke ili ĵet'u ili'n por vid'i, ke ili est'as ver'a'j. Kaj la hom'o'j aŭd'is kun strang'a trem'tim'o la fal'o'n de la kuboj kontraŭ la tambur'a'n led'o'n. Tiu'j mal'grand'a'j objekt'o'j, kiu'j est'is mal'feliĉ'o al mult'a'j hom'o'j ĉu ili nun est'os rigard'at'a'j kiel ind'a'j interpret'i la vol'o'n de Di'o ?
Kiam la kuboj est'is prov'it'a'j, oni al'konduk'is la tri arest'it'o'j'n.
Oni unu'e don'is la kalik'o'n al erik Ivarsson, kiu est'is la plej aĝ'a. Sed sam'temp'e klar'ig'is al li la prokuror'o, ke tio ĉi ankoraŭ ne est'as la fin'a decid'o. Nun ili ĵet'os nur por decid'i la vic'o'n.
Tiu unu'a rond'o fin'iĝ'is tiel, ke Paul Eliasson far'is la plej mal'mult'a'j'n punkt'o'j'n, kaj ivar Ivarsson la plej mult'a'j'n. Do est'is li, kiu dev'is komenc'i.
La tri akuz'it'o'j port'is la sam'a'j'n vest'o'j'n, kiu'j'n ili sur'hav'is kiam ili renkont'is la kapitan'o'n dum la mal'supr'e'n'ir'o de la somer'paŝt'ej'o, kaj tiu'j est'is nun kaj ŝir'it'a'j kaj mal'pur'a'j. Kaj sam'e mal'bon'spert'a'j kiel la vest'o'j ŝajn'is ili'a'j port'ant'o'j. Sed al ĉiu'j ŝajn'is, ke ivar Ivarsson plej bon'e el'ten'is el la tri. Ver'ŝajn'e de'pend'is de tio, ke li iam est'is soldat'o kaj hard'iĝ'is en mult'e da sufer'o dum milit'o kaj kapt'it'ec'o. Li ankoraŭ ten'is si'n rekt'a, kaj li hav'is kuraĝ'a'n kaj sen'tim'a'n aspekt'o'n.
Kiam ivar Ivarsson ir'is al la tambur'o kaj akcept'is la kalik'o'n kun la kuboj de la prokuror'o, tiu vol'is montr'i al li, kiel li ten'u la kalik'o'n, kaj kiel li ĵet'u. Sed tiam aper'is rid'et'o sur la lip'o'j de la mal'jun'ul'o.
” Ne est'as la unu'a foj'o, kiam mi ĵet'as kubojn, prokuror'o,”
li dir'is per tiel alt'a voĉ'o, ke ĉiu'j aŭd'is li'n.” Fort'a Bengt el Hedeby kaj mi far'is al ni plezur'o'n per tio mult'a'j'n vesper'o'j'n mal'proksim'e en la step'o'land'o'j. Sed neniam mi pov'is kred'i, ke mi ankoraŭ'foj'e lud'os kun li.”
La prokuror'o vol'is rapid'ig'i li'n, sed la hom'o'j ŝat'is aŭd'i li'n.
Kuraĝ'a est'as vir'o, kiu pov'as ŝerc'i antaŭ tia decid'o.
Li inter'plekt'is ambaŭ man'o'j'n ĉirkaŭ la kalik'o'n, kaj oni vid'is, ke li preĝ'as. Preĝ'int'e patroni'a'n, li kri'is per laŭt'a voĉ'o:
” Kaj nun mi preĝ'as al vi, Sinjor'o Krist'o, kiu sci'as, ke mi est'as sen'kulp'a, ke vi don'u al mi mal'mult'a'j'n punkt'o'j'n, ĉar mi hav'as nek infan'o'n nek am'at'in'o'n, kiu'j plor'os pri mi.”
Tio'n dir'int'e li ĵet'is la kubojn sur la tambur'led'o'n, tiel ke ĝi tondr'is.
Kaj ĉiu'j, kiu'j star'is ekster'e, dezir'is en tiu moment'o, ke ivar Ivarsson est'u mal'kondamn'at'a. Ili ŝat'is li'n, ĉar li est'is brav'a kaj bon'a. Ili ne kompren'is, ke ili iam ajn pov'is rigard'i li'n krim'ul'o.
Est'is preskaŭ ne'toler'ebl'e star'i mal'proksim'e kaj ne sci'i, kiel fal'is la kuboj. La juĝ'ist'o kaj la prokuror'o klin'is si'n antaŭ'e'n por rigard'i, la skaben'o'j kaj la ĉe'est'ant'a'j alt'rang'ul'o'j proksim'ig'is si'n kaj vid'is la rezult'o'n. Ĉiu'j ŝajn'is surpriz'iĝ'i, kelk'a'j kap'klin'is al ivar Ivarsson, du prem'is li'a'n man'o'n, sed la amas'o neni'o'n ek'sci'is. Oni grumbl'is kaj plend'is.
Tiam la juĝ'ist'o sign'is al la prokuror'o, kaj tiu paŝ'is supr'e'n sur la ŝtup'o'n antaŭ la juĝ'ej'o, por ke oni pli bon'e aŭd'u kaj vid'u li'n.
” ivar Ivarsson nur ses'o'j'n ricev'is, kio est'as la plej alt'a ĵet'o.”
Oni kompren'is, ke ivar Ivarsson est'as mal'kondamn'it'a, kaj oni ĝoj'is pro tio. Est'is plur'a'j, kiu'j komenc'is kri'i:” Bon'dezir'o'n, ivar Ivarsson !”
Sed nun okaz'is io, kio plen'ig'is ĉiu'j'n per konstern'o. Paul Eliasson eksplod'is en laŭt'a'j'n ĝoj'o'kri'o'j'n, tir'is la trik'it'a'n ĉap'o'n de la kap'o kaj ĵet'is ĝi'n en la aer'o'n. Tio ven'is tiel ne'atend'it'e, ke la gard'ist'o'j ne pov'is halt'ig'i li'n. Sed oni mir'is pri Paul Eliasson. Est'is ja ver'e, ke ivar Ivarsson est'is kiel patr'o por li, sed nun tem'is pri la viv'o. Ĉu li ver'e pov'as ĝoj'i pri tio, ke ali'a est'as mal'kondamn'it'a ?
Post'e oni tuj re'star'ig'is la antaŭ'a'n ord'o'n. La aŭtoritat'a'j person'o'j ir'is dekstr'e'n, arest'it'o'j kaj gard'ist'o'j mal'dekstr'e'n, ali'a'j rigard'ant'o'j re'tir'is si'n supr'e'n al la juĝ'ej'o kaj la tambur'o star'is sol'a en la mez'o, vid'ebl'a al ĉiu'j direkt'o'j. Est'is nun erik Ivarsson, kiu tra'pas'os la mort'o'prov'o'n.
Ven'is antaŭ'e'n romp'it'a kaj mal'jun'a vir'o kun ŝancel'iĝ'a kaj ne'firm'a ir'o. Oni apenaŭ re'kon'is li'n. Ĉu tiu pov'as est'i erik Ivarsson, kiu ĉiam aper'is larĝ'a kaj respekt'ig'a ? Li'a'j rigard'o'j est'is mut'a'j, kaj mult'a'j kred'is, ke li apenaŭ plen'e konsci'as pri tio, kio'n li far'as. Sed ten'ant'e la kalik'o'n kun la kuboj en si'a man'o li prov'is rekt'ig'i la dors'o'n kaj dir'i kelk'a'j'n vort'o'j'n.” Mi dank'as Di'o'n, ke mi'a frat'o nun est'as mal'kondamn'it'a,” li dir'is,” ĉar kvankam mi en tiu ĉi afer'o est'as sam'e sen'kulp'a kiel li, li tamen est'is la plej bon'a el ni. Kaj mi preĝ'as al Ni'a Sinjor'o Jesuo Krist'o, ke li las'u mi'n far'i mal'bon'a'n ĵet'o'n, por ke mi'a fil'in'o pov'u edz'in'iĝ'i kun tiu, kiu'n ŝi am'as, kaj viv'i kun li feliĉ'a ĝis la fin'o de si'a'j tag'o'j.”
Est'is tiel kun erik Ivarsson kiel kun mult'a'j mal'jun'a'j, ke li'a iam'a fort'o ŝajn'is koncentr'it'a en la voĉ'o. Kio'n li dir'is, aŭd'is ĉiu'j, kaj ĝi vek'is grand'a'n emoci'o'n. Est'is tre ne'ordinar'e de erik Ivarsson re'kon'i, ke iu est'as pli bon'a ol li, kaj dezir'i al si la mort'o'n por far'i ali'a'n feliĉ'a. Ekzist'is neni'u en la tut'a hom'amas'o, kiu pov'is plu pens'i pri li kiel pri murd'int'o kaj ŝtel'int'o.
Oni star'is kun larm'o'j en la okul'o'j kaj preĝ'is al Di'o, ke li don'u al li alt'a'n ĵet'o'n.
Li apenaŭ sku'is la kubojn en la kalik'o, sed nur turn'is ĝi'n kaj las'is ili'n fal'i. Li'a'j okul'o'j est'is tro mal'jun'a'j por disting'i la punkt'o'j'n sur la kuboj, kaj li eĉ ne turn'is la rigard'o'j'n tie'n sed star'is rigard'ant'e en la spac'o'n.
Sed la juĝ'ist'o kaj la ali'a'j rapid'is tie'n. Kaj nun oni vid'is la sam'a'n esprim'o'n de surpriz'o en ili'a'j vizaĝ'o'j kiel la antaŭ'a'n foj'o'n.
Est'is kvazaŭ la amas'o ekster la gard'o'vic'o kompren'us, kio okaz'is, long'e antaŭ ol la prokuror'o anonc'is la rezult'o'n. Est'is vir'in'o, kiu el'kri'is:” Di'o ben'u vi'n, erik Ivarsson !” kaj post ŝi aŭd'iĝ'is mult'voĉ'a kri'o:” Dank'o'n kaj laŭd'o'n al Di'o, ke li vi'n help'is, erik Ivarsson !”
La trik'ĉap'o de Paul Eliasson flug'is supr'e'n kiel la antaŭ'a'n foj'o'n, kaj oni de'nov'e mir'is. Ĉu li ne kompren'as, kio'n tio signif'as por li ?
erik Ivarsson star'is inert'a kaj indiferent'a, neni'u ĝoj'o est'is vid'ebl'a en la vizaĝ'o. Oni pens'is, ke li ebl'e atend'as, ke la prokuror'o anonc'os la rezult'o'n, sed ankaŭ post tio kaj ek'sci'int'e, ke li nur ses'o'j'n ricev'is, li kiel la frat'o, li rest'is indiferent'a. Li vol'is re'ir'i al si'a antaŭ'a lok'o, sed est'is tiam tiel sen'fort'a, ke la juĝ'o'serv'ist'o dev'is met'i si'a'n brak'o'n ĉirkaŭ li'n por apog'i li'n.
Nun est'is la vic'o de Paul Eliasson ir'i al la tambur'o kaj far'i la fortun'a'n ĵet'o'n, kaj oni turn'is si'a'j'n rigard'o'j'n al li. Jam antaŭ la pruv'o'far'o ĉiu'j opini'is, ke li dev'as est'i la ver'a kulp'ul'o, kaj nun li ja est'is jam kondamn'it'a, por tiel dir'i, ĉar pli mult'a'j punkt'o'j ol tiu'j de la frat'o'j Ivarsson ne est'is ebl'a'j per unu ĵet'o.
Oni ne est'is mal'kontent'a pri tiu rezult'o antaŭ'e, sed nun oni vid'is, ke marit Eriksdotter ŝtel'ir'e star'ig'is si'n apud Paul Eliasson.
Li ne ĉirkaŭ'brak'is ŝi'n, kaj ili ne kis'is aŭ kares'is unu la ali'a'n, ŝi nur star'is tre, tre prem'it'a al li, kaj li est'is met'int'a la brak'o'n ĉirkaŭ ŝi'a'n tali'o'n. Neni'u pov'is cert'e dir'i, ĉu ŝi long'e star'is tiel, ĉar ĉiu'j atent'is ja pri la kub'ĵet'ad'o.
Ĉiu'okaz'e ili star'is unu apud la ali'a, en ne'kompren'ebl'a manier'o kun'ig'it'a'j malgraŭ gard'ist'o'j kaj tim'ig'a'j aŭtoritat'a'j person'o'j, malgraŭ la mil rigard'ant'o'j, malgraŭ la terur'a lud'o pri viv'o kaj mort'o, en kiu ili est'is en'miks'it'a'j.
Est'is am'o, kaj io super ĉiu ter'a am'o, kio kun'ig'is ili'n. IIi est'us pov'int'a'j star'i tiel antaŭ la dom'kort'a bar'il'pord'o en fru'a somer'maten'o, antaŭ'e danc'int'a'j la tut'a'n nokt'o'n kaj unu'a'foj'e inter'parol'ant'a'j pri tio, ke ili vol'as far'iĝ'i ge'edz'o'j. Ili est'us pov'int'a'j star'i tiel post la unu'a komuni'o, kiam ili sent'is ĉiu'n pek'o'n for'pren'it'a el la anim'o. Ili est'us pov'int'a'j star'i tiel, se ili ambaŭ est'us tra'pas'int'a'j la terur'o'n de la mort'o kaj ven'int'a'j al la ali'a flank'o kaj post renkont'iĝ'o trov'int'a'j, ke ili aparten'os unu al la ali'a etern'e.
Ŝi rigard'is li'n kun plen'kor'a am'o, kaj est'is io en ili'a anim'o, kio dir'is al la hom'o'j, ke ĝust'e por Paul Eliasson ili dev'as hav'i kompat'o'n. Li est'as jun'a arb'o, al kiu ne est'as permes'it'e rest'i ĝis flor'ad'o kaj frukt'iĝ'o, li est'as sekal'kamp'o detru'ot'a per tret'ad'o, antaŭ ol ĝi i'o'n don'is de si'a riĉ'o.
Li trankvil'e pren'is la brak'o'n de la tali'o de marit kaj sekv'is la prokuror'o'n al la tambur'o. Mal'trankvil'o ne est'is rimark'ebl'a ĉe li, kiam li ten'is la kalik'o'n en si'a man'o. Li ne parol'is al la hom'o'j kiel la ali'a'j, sed li turn'is si'n al marit.
” Ne tim'u !” li dir'is.” Di'o sci'as, ke mi est'as sam'e sen'kulp'a kiel la ali'a'j.”
Post'e li sku'is la kubojn petol'e kaj las'is ili'n turb'i en la kalik'o, ĝis ili ating'is ĝi'a'n rand'o'n kaj fal'is sur la tambur'led'o'n.
Li star'is sen'mov'a kaj sekv'is ili'n per la rigard'o, sed kiam fin'e ambaŭ kuŝ'is kviet'e, la publik'o ne bezon'is atend'i la prokuror'a'n anonc'o'n de la rezult'o. Paul Eliasson kri'is mem per laŭt'a voĉ'o:
” Mi nur ses'o'j'n ricev'is, marit ! Mi nur ses'o'j'n ricev'is, mi kiel la ali'a'j.”
Li ne pov'is kompren'i i'o'n ali'a'n, ol ke li per tio est'as mal'kondamn'it'a, kaj li ne pov'is pro ĝoj'o rest'i trankvil'a. Li salt'is alt'e'n, ĵet'is la trik'ĉap'o'n supr'e'n, ĉirkaŭ'brak'is kaj kis'is la gard'o'soldat'o'n, kiu star'is apud li.
Tiam ĉiu'j pens'is:” Oni vid'as, ke li est'as rus'o. Se li est'us sved'o, li ne tiel ĝoj'kri'us antaŭ'temp'e.”
La juĝ'ist'o, la prokuror'o, la skaben'o'j kaj la sinjor'o'j sen'urĝ'e kaj trankvil'e ir'is al la tambur'o kaj rigard'is la kubojn. Sed tiu'n ĉi foj'o'n ili ne aspekt'is ĝoj'a'j. Ili sku'is la kap'o'j'n, kaj neni'u bon'dezir'is al Paul Eliasson pro la rezult'o.
La prokuror'o por la tri'a foj'o ir'is al la ŝtup'ar'o de la juĝ'ej'o kaj anonc'is:
” Paul Eliasson nur ses'o'j'n ricev'is, kio est'as la plej alt'a ĵet'o.”
Est'iĝ'is fort'a ekscit'o en la hom'amas'o sed ne ĝoj'o'kri'ad'o.
Neni'u pens'is, ke pov'us est'i fuŝ'o, tio est'us ne ebl'a. Sed ĉiu'j sent'is mal'trankvil'o'n, ĉar la di'o'verdikt'o ne don'is klar'ec'o'n.
Ĉu est'is tiel, ke ĉiu'j tri akuz'it'o'j est'is sam'e sen'kulp'a'j, aŭ tiel, ke sam'e kulp'a'j ?
Oni vid'is, ke kapitan'o Löwensköld rapid'e ir'is al la juĝ'ist'o.
Li vol'is dir'i, ke neni'o est'as decid'it'a, sed la juĝ'ist'o sufiĉ'e abrupt'e for'turn'is si'n de li.
La juĝ'ist'o kaj la skaben'o'j ir'is en la juĝ'ej'o'n por inter'konsil'iĝ'i, kaj dum'e neni'u kuraĝ'is mov'i si'n aŭ parol'i, apenaŭ flustr'i.
Ankaŭ Paul Eliasson rest'is trankvil'a. Ŝajn'e li nun kompren'is, ke oni pov'as interpret'i la di'o'verdikt'o'n en pli ol unu manier'o.
Post mal'long'a inter'konsil'ig'o aper'is la tribunal'o de'nov'e, kaj la juĝ'ist'o anonc'is, ke la distrikt'a tribunal'o em'as interpret'i la rezult'o'n tiel, ke oni dev'as mal'kondamn'i ĉiu'j'n tri akuz'it'o'j'n.
Paul Eliasson liber'ig'is si'n de si'a'j gard'ant'o'j kaj de'nov'e ĵet'is si'a'n ĉap'o'n alt'e'n dum plej fort'a ĝoj'kri'ad'o, sed est'is iom tro fru'e, ĉar la juĝ'ist'o daŭr'ig'is:
” Sed tiu interpret'o de la distrikt'a tribunal'o est'os per kurier'o sub'met'at'a al la reĝ'o, en tiu ĉi tag'o send'ot'a al Stokholmo, kaj rest'os la akuz'it'o'j en arest'ej'o, ĝis est'os ven'int'a de la reg'ist'ar'o konfirm'o pri la verdikt'o de la distrikt'a tribunal'o.”
En aŭtun'a tag'o proksim'um'e tri'dek jar'o'j'n post la rimark'ind'a kub'ĵet'ad'o ĉe la juĝ'ej'o de Broby marit Eriksdotter sid'is sur la ŝtup'ar'o de la mal'grand'a sur'fost'a dom'et'o ĉe Storgården en Olsbyn, kie ŝi loĝ'is, kaj trik'is par'o'n da infan'gant'o'j. Ŝi vol'is trik'i ili'n kun bel'a desegn'aĵ'o kun stri'o'j kaj kvar'angul'o'j, por ke la infan'o, por kiu ŝi intenc'is ili'n, hav'u ĝoj'o'n de ili, sed ŝi ne pov'is memor'i iu'n desegn'aĵ'o'n.
Long'e sid'int'e kaj desegn'int'e per trik'il'o sur la ŝtup'o ŝi en'ir'is en la dom'et'o'n kaj mal'ferm'is si'a'n vest'o'kest'o'n por serĉ'i iu'n vest'o'pec'o'n, laŭ kiu ŝi pov'os trik'i. Sur la fund'o ŝi trov'is pint'a'n trik'ĉap'o'n, kiu est'is art'e trik'it'a kun mult'a'j divers'a'j fon'o'j kaj stri'o'j, kaj hezit'int'e unu'e kelk'a'j'n moment'o'j'n ŝi kun'pren'is ĝi'n ekster'e'n.
Kiam marit nun turn'is kaj tord'is la ĉap'o'n por el'trov'i la teknik'o'n, ŝi rimark'is, ke tine'o'j est'as far'int'a'j tru'o'j'n en ĝi.” Nu, Di'o mi'a, ja ne est'as mir'ind'e,” ŝi pens'is.” Pas'is almenaŭ tri'dek jar'o'j, de kiam ĝi est'is ĉiu'tag'e uz'at'a. Est'as bon'e, ke mi okaz'e el'pren'is ĝi'n el la vest'o'kest'o kaj el'trov'is, en kia stat'o ĝi est'as.”
La ĉap'o hav'is grand'a'n, rutan kvast'o'n en mult'a'j kolor'o'j, kaj en tiu la tine'o'j ŝajn'e sent'is si'n plej hejm'e, ĉar kiam marit sku'is la ĉap'o'n, la faden'o'j flug'is al ĉiu'j direkt'o'j. Eĉ la kvast'o mem mal'fiks'iĝ'is kaj fal'is sur ŝi'a'j'n genu'o'j'n. Ŝi pren'is ĝi'n por esplor'i, ĉu ĝi est'as tiom detru'it'a, ke oni ne pov'as re'fiks'i ĝi'n, kaj tiam ŝajn'is al ŝi, ke io bril'as inter la faden'o'j. Ŝi vigl'e dis'ig'is ili'n kaj trov'is tiam, ke en la kvast'o est'as kudr'o'fiks'it'a per dik'a lan'faden'o grand'a sigel'ring'o el or'o kun ruĝ'a ŝton'o.
La kvast'o kaj la ĉap'o fal'is el ŝi'a'j man'o'j. Ŝi neniam antaŭ'e vid'is la ring'o'n, sed ŝi ne bezon'is rigard'i la reĝ'a'n monogram'o'n sur la ŝton'o aŭ leg'i la en'skrib'o'n sur la intern'a flank'o de la ring'o por sci'i, kiu ring'o ĝi est'as, kaj al kiu ĝi aparten'as. Ŝi apog'is si'n kontraŭ la ŝtup'arb'ar'il'o'n, ferm'is la okul'o'j'n kaj sid'is sen'mov'a kaj pal'a kiel mort'ant'o. Ŝajn'is al ŝi, ke la kor'o vol'as romp'iĝ'i.
Pro tiu ring'o ŝi'a patr'o, erik Ivarsson, ŝi'a onkl'o, ivar Ivarsson, kaj ŝi'a fianĉ'o, Paul Eliasson, perd'is la viv'o'n, kaj jen ŝi trov'as ĝi'n kudr'o'fiks'it'a en la kvast'o sur la ĉap'o de Paul !
Kiel ĝi ven'is tie'n ? Kiam ĝi ven'is tie'n ? Ĉu Paul sci'is, ke ĝi est'as tie ?
Ne ! Ŝi tuj dir'is al si, ke ne est'as ebl'e, ke li tio'n sci'is.
Ŝi memor'is, kiel li sving'is tiu'n ĉap'o'n kaj ĵet'is ĝi'n alt'e'n, kiam li kred'is, ke kaj li kaj la frat'o'j Ivarsson est'as mal'kondamn'it'a'j.
Ŝi vid'is tio'n, kvazaŭ ĝi est'us okaz'int'a hieraŭ. La grand'a'n hom'amas'o'n, kiu komenc'e est'is mal'am'a kaj mal'amik'a kontraŭ ŝi kaj ŝi'a'j proksim'ul'o'j sed fin'e komenc'is kred'i, ke ili est'as sen'kulp'a'j. Ŝi memor'is la bel'eg'a'n, profund'e blu'a'n aŭtun'ĉiel'o'n, la migr'o'bird'o'j'n, kiu'j erar'int'a'j vag'flug'is super la juĝ'ej'a lok'o. Paul vid'is ili'n, kaj en la moment'o, kiam ŝi klin'is si'n al li, li flustr'is al ŝi, ke baldaŭ li'a anim'o vag'flug'os en la alt'o kiel erar'int'a bird'et'o. Kaj li demand'is ŝi'n, ĉu li pov'os ven'i kaj loĝ'i sub la tegment'o'rand'a de'flu'il'o en Olsgården.
Ne, Paul ne pov'is sci'i, ke ŝtel'aĵ'o est'as kaŝ'it'a en la ĉap'o, kiu'n li ĵet'is supr'e'n kontraŭ la bel'eg'a'n aŭtun'ĉiel'o'n.
Est'is ali'a tag'o. Ŝi'a kor'o kun'prem'iĝ'is ĉiu'foj'e, kiam ŝi pens'is pri ĝi, sed nun ŝi tamen dev'is tio'n far'i. Ven'is decid'o el Stokholmo, ke la di'o'verdikt'o est'u tiel interpret'at'a, ke ĉiu'j tri akuz'it'o'j est'as sam'e kulp'a'j kaj est'u mort'ig'at'a'j per pend'ig'o.
Ŝi ĉe'est'is, kiam oni plen'um'is la kondamn'o'n, por ke sci'u la vir'o'j, kiu'j'n ŝi am'as, ke trov'iĝ'as iu hom'o, kiu kred'as al ili kaj mal'ĝoj'as pro ili. Sed ŝi apenaŭ est'us bezon'int'a ir'i al la pend'ig'lok'o pro tio. Ŝanĝ'iĝ'is la pens'manier'o de ĉiu'j hom'o'j. Ĉiu'j, kiu'j star'is ĉirkaŭ ŝi ekster la gard'o'vic'o, est'is bon'a'j al ŝi. La hom'o'j est'is pri'pens'int'a'j kaj ekzamen'int'a'j kaj ven'is al la konklud'o, ke oni est'us dev'int'a interpret'i la di'o'verdikt'o'n tiel, ke ĉiu'j tri akuz'it'o'j est'as sen'kulp'a'j. La mal'jun'a general'o las'is ĉiu'j'n tri far'i la plej alt'a'n ĵet'o'n. Tio ne pov'is signif'i i'o'n ali'a'n.
Neni'u el ili est'is pren'int'a la ring'o'n.
Far'iĝ'is ĝeneral'a ĝem'ad'o, kiam oni el'konduk'is la tri vir'o'j'n.
Vir'in'o'j plor'is, la vir'o'j star'is kun pugn'it'a'j man'o'j kaj kun'mord'it'a'j dent'o'j. Oni dir'is, ke la paroĥ'o Bro est'os dezert'ig'it'a kiel Jerusalem, ĉar oni tie ĉi pren'as la viv'o'n de sen'kulp'a'j vir'o'j.
Hom'o'j kri'is konsol'vort'o'j'n al la kondamn'it'o'j kaj insult'is la ekzekut'ist'o'j'n. Kaj mult'a'j mal'ben'o'j est'is dir'at'a'j pri kapitan'o Löwensköld. Oni dir'is, ke li est'as vizit'int'a Stokholmon, kaj ke est'as li'a kulp'o, ke la di'o'verdikt'o est'as interpret'it'a mal'favor'e al la akuz'it'o'j.
Tamen est'is tio, ke ĉiu'j part'o'pren'is ŝi'a'j'n kred'o'n kaj fid'o'n, kio help'is ŝi'n tra la mal'facil'a tag'o. Kaj ne nur tra tiu sed tra ĉiu'j ĝis'nun'a'j tag'o'j. Ŝi ne est'us el'ten'int'a la viv'o'n, se tiu'j hom'o'j, kiu'j'n ŝi renkont'is, est'us kred'int'a'j ŝi'n fil'in'o de murd'int'o.
Paul Eliasson est'is la unu'a, kiu sur'ir'is la mal'grand'a'n tabul'plank'o'n sub la pend'ig'il'o. Li unu'e ek'genu'is kaj preĝ'is al Di'o, post'e li turn'is si'n al la pastr'o, kiu star'is apud li, kaj pet'is li'n pri io. Post'e marit vid'is, ke la pastr'o pren'as la ĉap'o'n de li'a kap'o. Kiam ĉio est'is fin'it'a, la pastr'o don'is la ĉap'o'n al marit kun salut'o de Paul. Li send'is ĝi'n kiel sign'o'n, ke li pens'is pri ŝi en si'a last'a moment'o.
Ĉu ŝi iam pov'us kred'i, ke Paul est'us send'int'a al ŝi la ĉap'o'n, se li est'us sci'int'a, ke la ŝtel'aĵ'o est'as kaŝ'it'a en ĝi ? Ne, se io est'as cert'a en la mond'o, est'as tio, ke li ne sci'is, ke en la ĉap'o est'as kaŝ'it'a la ring'o, kiu sid'is sur fingr'o de mort'int'o.
marit Eriksdotter rapid'e klin'is si'n antaŭ'e'n, ten'is la ĉap'o'n antaŭ si'a'j okul'o'j kaj ekzamen'is ĝi'n.” De kie Paul pov'is ricev'i tiu'n ĉap'o'n ?” ŝi pens'is.” Nek mi nek iu ali'a en la dom'o trik'is ĝi'n por li ? Ebl'e li aĉet'is ĝi'n en la foir'o aŭ inter'ŝanĝ'e ricev'is ĝi'n de iu ali'a.”
Ŝi ankoraŭ'foj'e turn'is la ĉap'o'n ĉirkaŭ'e'n kaj rigard'is la desegn'aĵ'o'n.” Tiu ĉi ĉap'o cert'e est'is iam bel'a kaj bril'a,” ŝi pens'is.” Paul ŝat'is kolor'o'j'n. Li neniam est'is kontent'a, kiam ni teks'is por li griz'a'j'n vest'o'j'n. Li vol'is hav'i kolor'o'n sur la drap'o. Li prefer'is ruĝ'a'j'n trik'ĉap'o'j'n kun grand'a'j kvast'o'j. Tiu'n ĉi li cert'e ŝat'is.”
Ŝi for'met'is la ĉap'o'n kaj de'nov'e klin'is si'n mal'antaŭ'e'n kontraŭ la bar'il'o'n por rigard'i en la pas'int'ec'o'n.
Ĝi est'is en la arb'ar'o, tiu'n maten'o'n, kiam Ingilbert mort'is pro tim'o. Ŝi vid'is, kiel Paul kun ŝi'a'j patr'o kaj onkl'o star'is klin'it'a super la mort'int'o. La du mal'jun'a'j decid'is, ke oni port'u Ingilbert al la loĝ'at'a region'o kaj ir'is por hak'i branĉ'o'j'n por brankard'o. Sed Paul moment'e rest'is por rigard'i la ĉap'o'n de Ingilbert. Li tiel ek'dezir'is ĝi'n, ĉar ĝi est'is trik'it'a per ruĝ'a'j, blu'a'j kaj blank'a'j faden'o'j en mult'a'j desegn'aĵ'o'j, kaj ne'rimark'it'e ŝanĝ'is ĝi'n kontraŭ si'a propr'a. Li ne intenc'is i'o'n mal'bon'a'n per tio. Ebl'e li intenc'is konserv'i ĝi'n nur por mal'long'a temp'o. Li'a propr'a ĉap'o, kiu'n li las'is al Ingilbert, cert'e est'is sam'e bon'a sed ne tiel mult'kolor'a kaj art'e trik'it'a.
Sed Ingilbert est'is en'kudr'int'a la ring'o'n en la ĉap'o antaŭ si'a for'ir'o. Ebl'e li kred'is, ke oni persekut'os li'n, kaj tial vol'is kaŝ'i ĝi'n. Kaj post kiam li fal'is, neni'u ek'hav'is la ide'o'n serĉ'i la ring'o'n en la ĉap'o, Paul Eliasson mal'pli ol iu ali'a.
Tiel ĉio okaz'is ! Ŝi est'us pov'int'a ĵur'i pri tio, sed oni neniam pov'as est'i tut'e cert'a.
Ŝi met'is la ring'o'n en si'a'n kest'o'n, kaj kun la ĉap'o en la man'o ŝi ir'is al la bov'instal'o por parol'i kun la serv'ist'in'o.
” Ven'u ekster'e'n, Märta,” ŝi kri'is al la intern'o de la mal'lum'a stal'o,” kaj help'u mi'n pri desegn'aĵ'o, kiu'n mi ne kompren'as !”
Kiam montr'is si'n la serv'ist'in'o, ŝi don'is al ŝi la ĉap'o'n.” Mi sci'as, ke vi est'as lert'a en trik'ad'o, Märta,” ŝi dir'is. Mi vol'as kopi'i tiu'j'n fon'o'j'n, sed mi ne el'trov'as la teknik'o'n. Jen rigard'u ili'n ! Tiu'n ĉi art'o'n vi kon'as pli bon'e ol mi.”
La serv'ist'in'o pren'is la ĉap'o'n kaj ĵet'is sur ĝi'n rigard'o'n. Ŝi ŝajn'is surpriz'it'a. Ŝi ir'is el la ombr'o apud la mur'o kaj de'nov'e rigard'is ĝi'n.
” De kie vi ricev'is tiu'n ĉi ?” ŝi dir'is.
” Ĝi kuŝ'is en mi'a kest'o dum mult'a'j jar'o'j,” dir'is marit.” Kial vi tiel demand'as ?”
” Ĉar mi trik'is ĉi tiu'n ĉap'o'n al mi'a frat'o Ingilbert la last'a'n somer'o'n, kiam li viv'is,” dir'is la serv'ist'in'o.” Mi ne vid'is ĝi'n post la maten'o, kiam li ir'is de la hejm'o. Kiel ĝi nun pov'as est'i ĉi tie ?”
” Ebl'e li perd'is ĝi'n, kiam li fal'is,” dir'is marit.” Ebl'e iu el ni'a'j serv'ist'o'j trov'is ĝi'n en la arb'ar'o kaj port'is ĝi'n tie'n ĉi. Sed se tiel mal'gaj'a'j memor'o'j aparten'as al ĝi, vi ebl'e ne vol'as kopi'i por mi la desegn'aĵ'o'n ?”
” Se vi prunt'os ĝi'n al mi, vi hav'os la trik'aĵ'o'n morgaŭ,” dir'is la serv'ist'in'o.
Ŝi pren'is la ĉap'o'n kaj re'ir'is al la stal'o, sed marit aŭd'is, ke est'as plor'o en la voĉ'o.
” Ne, mi ne permes'as, se tio turment'as vi'n,” ŝi dir'is.
” Neni'o turment'as mi'n, se mi pov'as far'i ĝi'n al vi, marit.”
Ver'dir'e est'is marit, kiu pens'is pri Märta Bårdsdotter, tiu sid'ant'a sol'a en la arb'ar'o post la mort'o de la patr'o, kaj de la frat'o, kaj propon'is al ŝi far'iĝ'i stal'serv'ist'in'o en Storgården en Olsbyn. Märta neniam forges'is montr'i si'a'n dank'em'o'n pro tio, ke ŝi pov'is ven'i inter hom'o'j'n.
marit re'ir'is al la ŝtup'ar'o antaŭ la fost'o'dom'et'o, pren'is la trik'aĵ'o'n, tamen ne hav'is trankvil'o'n labor'i sed klin'is la kap'o'n kontraŭ la bar'il'o'n kiel antaŭ'e kaj prov'is el'pens'i, kio'n nun far'i.
Se iu en Olsbygården est'us sci'ant'a, kiel aspekt'as tia'j vir'in'o'j, kiu'j las'is la viv'o'n mal'antaŭ si por loĝ'i en monaĥ'in'ej'o, li est'us dir'int'a, ke marit simil'as al tia. La vizaĝ'o est'is flav'e'blank'a kaj tut'e sen sulk'o'j. Por fremd'ul'o est'us preskaŭ ne ebl'e dir'i, ĉu ŝi est'as jun'a aŭ mal'jun'a. Est'is io pac'a kaj kviet'a ĉe ŝi, kiel ĉe iu, kiu rezign'is dezir'i i'o'n por si mem. Oni neniam vid'is ŝi'n tre ĝoj'a sed ankaŭ ne tre mal'ĝoj'a.
Post la mal'facil'a frap'o marit bon'e sent'is, ke la viv'o est'as por ŝi fin'it'a. Ŝi hered'is Storgården de si'a patr'o, sed ŝi kompren'is, ke por konserv'i ĝi'n, ŝi dev'os edz'in'iĝ'i, por ke la bien'o hav'u mastr'o'n. Por evit'i tio'n ŝi las'is la tut'a'n bien'o'n al unu el si'a'j nev'o'j sen ali'a pag'o, ol ke ŝi hav'u loĝ'ej'o'n kaj viv'ten'o'n en la bien'o dum si'a tut'a viv'o.
Ŝi est'is kontent'a pri tio kaj neniam pent'is. Ŝi ne bezon'is tim'i, ke la temp'o far'iĝ'os tro long'a pro mank'o de labor'o. Hom'o'j ricev'is konfid'o'n al ŝi'a'j prudent'o kaj bon'ec'o, kaj kiam iu est'is mal'san'a, oni kutim'e tuj ven'ig'is ŝi'n. Ankaŭ infan'o'j tre ŝat'is ŝi'n. Ŝi'a fost'o'dom'et'o oft'e est'is plen'a de et'ul'o'j. Ili sci'is, ke ŝi ĉiam hav'as temp'o'n help'i ili'n en ili'a'j mal'grand'a'j zorg'o'j.
Kiam marit nun sid'is tie kaj pri'pens'is, kio'n ŝi far'u kun la ring'o, est'iĝ'is en ŝi grand'a koler'o. Ŝi pri'pens'is, kiel facil'e oni est'us pov'int'a trov'i ĝi'n. Kial la general'o ne aranĝ'is tiel, ke oni trov'is ĝi'n ? Li sci'is la tut'a'n temp'o'n, kie ĝi est'as, tio'n ŝi pov'is nun kompren'i. Kial li ne tiel aranĝ'is, ke oni esplor'is la ĉap'o'n de Ingilbert ? Anstataŭ'e li las'is tri sen'kulp'a'j'n sufer'i mort'o'n pro la ring'o. Por tio li hav'is potenc'o'n, sed ne por aper'ig'i la ring'o'n.
marit unu'a'moment'e pens'is, ke ŝi ir'u al la prepost'o kun si'a histori'o kaj don'u al li la ring'o'n, sed ne, ŝi ne vol'is.
Est'is tiel, ke oni kondut'is kun grand'a estim'o al marit, kie ajn ŝi montr'is si'n, en la preĝ'ej'o aŭ festen'o. Tiu mal'estim'o, kiu ordinar'e sekv'as fil'in'o'n de krim'ul'o, ne prem'is ŝi'n. La hom'o'j est'is cert'e konvink'it'a'j, ke mal'just'o est'as far'it'a, kaj ili vol'is re'bon'ig'i. Ankaŭ el la sinjor'famili'o'j oni kutim'is ir'i al marit, kiam oni vid'is ŝi'n sur la lok'o antaŭ la preĝ'ej'o, kaj inter'ŝanĝ'i kelk'a'j'n vort'o'j'n kun ŝi. Eĉ la famili'o en Hedeby — ver'e ne la kapitan'o sed li'a edz'in'o kaj li'a bo'fil'in'o — far'is kelk'a'j'n prov'o'j'n proksim'iĝ'i al marit. Sed kontraŭ ili ŝi ĉiam rest'is rifuz'a.
Post la proces'o ŝi dir'is eĉ ne unu vort'o'n al iu el tiu dom'o.
Ĉu ŝi nun aper'u kaj konfes'u, ke cert'a'manier'e la Hedebyanoj prav'is ? Montr'iĝ'is, ke la ring'o est'is en la posed'o de la vir'o'j el Olsby. Ebl'e oni eĉ dir'os, ke ili sci'is pri ĝi'a lok'o, ke ili el'ten'is mal'liber'ej'o'n kaj juĝ'esplor'o'n en esper'o, ke ili liber'iĝ'os kaj pov'os vend'i ĝi'n.
Ĉiu'kaz'e marit kompren'is, ke tio est'us rigard'at'a kiel just'ig'o al la kapitan'o kaj ankaŭ al li'a patr'o, se ĝi trans'don'us la ring'o'n kaj rakont'us, kie ŝi trov'is ĝi'n. Sed marit vol'is far'i neni'o'n, kio est'us bon'a kaj avantaĝ'a por la Lövensköldoj.
Kapitan'o Löwensköld est'is nun ok'dek'jar'a, riĉ'a kaj potenc'a, estim'at'a kaj honor'at'a. La reĝ'o far'is li'n baron'o, kaj neniam traf'is li'n mal'feliĉ'o. Li hav'is bon'eg'a'j'n fil'o'j'n, kaj ankaŭ ili est'is bon'hav'a'j kaj bon'e edz'iĝ'int'a'j.
Tiu hom'o pren'is de marit ĉio'n, ĉio'n, ĉio'n. Ŝi sid'is sol'a, sen bien'o, sen edz'o, sen infan'o'j, ĉio pro li'a ag'ad'o. Ŝi dum mult'a'j jar'o'j atend'is, ke ating'os li'n ia pun'o, sed neni'o ven'is.
marit vek'iĝ'is el si'a'j profund'a'j pens'o'j. Ŝi aŭd'is, ke mal'grand'a'j infan'pied'o'j rapid'e kur'as tra la kort'o, kaj ŝi kompren'is, ke koncern'as ŝi'n.
Est'is du knab'o'j dek aŭ dek'unu'jar'a'j. Unu, Nils, est'is fil'o en la bien'o, la ali'a'n ŝi ne kon'is. Preciz'e, ili ven'is por pet'i serv'o'n de ŝi.
” marit,” dir'is Nils,” tiu ĉi est'as Adri'a'n el Hedeby. Ni est'is sur la voj'o kaj lud'is per rul'disk'o, sed ni mal'pac'iĝ'is, kaj mi dis'ŝir'is la ĉap'o'n de Adri'a'n.”
marit sid'is kaj rigard'is Adri'a'n. Bel'a knab'o kun io mild'a kaj afabl'a ĉe si. Ŝi met'is la man'o'n al la kor'o. Ŝi ĉiam sent'is dolor'o'n kaj angor'o'n, kiam ŝi vid'is iu'n el la famili'o Löwensköld.
” Ni de'nov'e est'as amik'o'j nun,” dir'is Nils,” kaj mi vol'is demand'i vi'n, ĉu vi vol'as ripar'i la ĉap'o'n al Adri'a'n, antaŭ ol li ir'os hejm'e'n.”
” Jes,” dir'is marit,” jes, tio'n mi vol'as.”
Ŝi pren'is la dis'ŝir'it'a'n ĉap'o'n kaj lev'is si'n por ir'i en la fost'o'dom'et'o'n.
” Tio ĉi dev'as est'i sign'o de Di'o,” ŝi pens'is.
” Lud'u tie ĉi sur la kort'o dum moment'o !” ŝi dir'is al la knab'o'j.” Tio ĉi est'os baldaŭ far'it'a.”
Ŝi ferm'is la pord'o'n de la fost'o'dom'o mal'antaŭ si kaj sid'is sol'a intern'e, dum ŝi flik'is la tru'o'j'n en la ĉap'o de Adri'a'n Löwensköld.
Re'e for'pas'is kelk'a'j jar'o'j, kaj la ring'o en neni'a manier'o memor'ig'is pri si. Sed jen okaz'is, ke fraŭl'in'o Malvina Spaak ven'is al Hedeby kiel mastr'um'ist'in'o, en 1788. Ŝi est'is mal'riĉ'a pastr'o'fil'in'o el Sörmland, neniam antaŭ'e met'is si'a'n pied'o'n trans la lim'o'n de Verm'land'o kaj neniel antaŭ'kon'is la cirkonstanc'o'j'n en tiu lok'o, kie ŝi serv'os.
Jam en la sam'a tag'o, kiam ŝi al'ven'is, ŝi est'is vok'at'a al baron'in'o Löwensköld por akcept'i sufiĉ'e kurioz'a'n konfid'o'n.
” Mi konsider'as plej korekt'e,” dir'is la mastr'in'o,” tuj rakont'i al vi, ke oni ne pov'as ne'i, ke fantom'as tie ĉi en Hedeby. Ne mal'oft'e okaz'as, ke oni sur ŝtup'ar'o'j kaj en koridor'o'j, jes, foj'e eĉ en la ĉambr'o'j, renkont'as alt'a'n, fortik'a'n vir'o'n, kiu est'as vest'it'a en blu'a uniform'jak'o kaj alt'a'j re'fald'it'a'j bot'o'j, proksim'um'e kiel mal'nov'temp'a karl'an'o. Li star'as antaŭ oni tut'e subit'e, kiam oni mal'ferm'as pord'o'n aŭ ven'as al inter'etaĝ'a ŝtup'ar'a plat'aĵ'o, kaj antaŭ ol oni hav'as temp'o'n demand'i si'n, kiu li est'as, li mal'aper'as. Li far'as neni'o'n mal'bon'a'n, jes, ni preskaŭ kred'as ke li vol'as bon'o'n al ni, kaj mi pet'as vi'n ne tim'i, kiam vi renkont'os li'n.”
Fraŭl'in'o Spaak est'is du'dek'unu'jar'a en tiu temp'o, mal'pez'a kaj vigl'a, ne'kred'ebl'e lert'a en okup'o'j kaj labor'o'j de ĉiu'j spec'o'j, entrepren'em'a kaj decid'em'a, kaj la mastr'um'ad'o funkci'is kiel horloĝ'o, kie'n ajn ŝi ven'is. Sed ŝi eg'e tim'is fantom'o'j'n, kaj ŝi tut'e ne est'us akcept'int'a ofic'o'n en Hedeby, se ŝi est'us tio'n sci'int'a antaŭ'e. Sed nun ŝi est'is tie, kaj mal'riĉ'a knab'in'o ne pov'as facil'anim'e for'las'i bon'a'n ofic'o'n. Tial ŝi genu'fleks'is antaŭ la baron'in'o, dank'is pro la avert'o kaj asert'is, ke ŝi ne intenc'as las'i tim'ig'i si'n.
” Mi tut'e ne kompren'as la kaŭz'o'n de li'a ir'ad'o tie ĉi,” daŭr'ig'is la mastr'in'o.” Mi'a'j fil'in'o'j opini'as, ke li simil'as al la av'o de mi'a edz'o, general'o Löwensköld, kiu'n vi vid'as sur tiu pentr'aĵ'o, kaj ili kutim'as nom'i li'n la General'o. Sed vi kompren'as, ke per tio neni'u vol'as dir'i, ke est'as la general'o mem — laŭ'dir'e li est'is tut'e bon'eg'a hom'o — kiu re'aper'as. La ver'o est'as, ke ni neni'o'n kompren'as, el ĉio ĉi. Kaj mi esper'as, ke vi est'as sufiĉ'e prudent'a por ne aŭskult'i, se la ge'serv'ist'o'j vol'as don'i al vi klar'ig'o'j'n.”
Fraŭl'in'o Spaak ankoraŭ'foj'e genu'fleks'is kaj asert'is, ke ŝi neniam permes'as al ge'serv'ist'o'j iom ajn klaĉ'i pri la ge'sinjor'o'j, kaj per tio la aŭdienc'o est'is fin'it'a.
La fraŭl'in'o ver'dir'e est'is nur mal'riĉ'a mastr'um'ist'in'o, sed ĉar ŝi de'ven'is de hom'o'j kun rang'o, ŝi rajt'is manĝ'i ĉe la tabl'o de la ge'sinjor'o'j sam'e kiel la bien'a administr'ant'o kaj la guvern'ist'in'o. Ŝi ceter'e est'is bel'et'a kaj ĉarm'et'a kun mal'grand'a kaj graci'a korp'o, hel'a'j har'o'j kaj flor'o'ruĝ'a'j vang'o'j kaj ne est'is mal'ornam'o por tabl'o de la ge'sinjor'o'j. Ĉiu'j trov'is ŝi'n plen'kor'e afabl'a hom'o, kiu sci'as est'i util'a mult'rilat'e, kaj oni tuj tre ek'ŝat'is ĝi'n.
Ŝi baldaŭ rimark'is, ke la fantom'aper'ad'o menci'it'a de la baron'in'o est'as ordinar'a parol'tem'o dum la manĝ'o'j. Jen unu el la jun'a'j fraŭl'in'o'j, jen la guvern'ist'in'o deklar'is: Hodiaŭ est'as mi, kiu vid'is la General'o'n,” kvazaŭ tio est'us afer'o valor'a kaj motiv'o por fanfaron'o.
Pas'is neni'u tag'o, sen ke iu demand'is ŝi'n, ĉu ŝi ankoraŭ ne renkont'is la re'aper'ant'o'n, kaj kiam ŝi ankoraŭ dev'is ne'i, ŝi rimark'is, ke tio kaŭz'is al ŝi cert'a'n mal'estim'o'n. Est'is kvazaŭ ŝi est'us est'int'a mal'pli bon'a ol la guvern'ist'in'o kaj la administr'ant'o, kiu'j ambaŭ vid'is la General'o'n sen'fin'e da foj'o'j.
Fakt'e fraŭl'in'o Spaak neniam antaŭ'e renkont'is tia'n sen'ĝen'a'n kondut'manier'o'n rilat'e al fantom'o, kaj ŝi sub'sent'is de la unu'a moment'o, ke fin'iĝ'os per terur'o. Ŝi dir'is al si, ke se ver'e est'as est'aĵ'o el la ali'a mond'o, kiu montr'as si'n, ĝi cert'e est'as iu mal'feliĉ'ul'o, kiu bezon'as help'o'n de la viv'ant'o'j por trov'i ripoz'o'n en si'a tomb'o. Ŝi aparten'is al la decid'em'a'j hom'o'j, kaj se ŝi est'us pov'int'a decid'i, oni est'us far'int'a serioz'a'j'n esplor'o'j'n por klar'ig'i la afer'o'n anstataŭ uz'i ĝi'n kiel parol'tem'o'n ĉe la manĝ'o'tabl'o.
Sed la fraŭl'in'o kompren'is, kio'n postul'as ŝi'a pozici'o, kaj neniam trans'ir'is ŝi'a'j'n lip'o'j'n eĉ unu vort'o de mal'laŭd'o pri la kondut'o de la ge'sinjor'o'j. Si'a'part'e ŝi evit'is part'o'pren'i la ŝerc'ad'o'n pri la re'aper'ant'o kaj konserv'is por si si'a'j'n mal'bon'a'j'n antaŭ'sent'o'j'n.
Fraŭl'in'o Spaak est'is tut'a'n monat'o'n en Hedeby, antaŭ ol ŝi vid'is la fantom'o'n. Sed iu'n antaŭ'tag'mez'o'n, kiam ŝi ven'is el la sub'tegment'ej'o, kie ŝi kalkul'is vest'o'j'n por lav'ad'o, ŝi ne'atend'it'e renkont'is sur la ŝtup'ar'o vir'o'n, kiu rapid'e paŝ'is flank'e'n por las'i ŝi'n preter'pas'i. Est'is plen'a tag'lum'o, kaj ŝi tut'e ne pens'is pri fantom'aper'o. Ŝi nur demand'is si'n, kio'n fremd'a sinjor'o hav'as por pri'zorg'i en la sub'tegment'ej'o, kaj ŝi turn'is si'n por demand'i, kio'n li dezir'as. Sed sur la tut'a ŝtup'ar'o est'is vid'ebl'a neni'u hom'o. La fraŭl'in'o rapid'e re'kur'is supr'e'n, rigard'is en la sub'tegment'ej'o, esplor'is mal'hel'a'j'n angul'o'j'n kaj ĉambr'et'o'j'n, tut'e pret'a kapt'i ŝtel'ist'o'n. Sed kiam neni'u hom'a est'aĵ'o far'iĝ'is vid'ebl'a, ŝi subit'e kompren'is la afer'o'n.
” Kia stult'ul'in'o mi est'as !” ŝi eksplod'is.” Kompren'ebl'e tiu est'is la General'o.”
Jes ja, jes ja ! La vir'o est'is ja vest'it'a per blu'a jak'o sam'e kiel la mal'jun'a general'o sur la portret'o kaj per la sam'a'j kolos'a'j re'fald'it'a'j bot'o'j. La vizaĝ'o'n ŝi ne pov'is tut'e re'kon'i, est'is en la trajt'o'j io griz'a, nebul'a.
Fraŭl'in'o Spaak rest'is sufiĉ'e long'e en la sub'tegment'ej'o por trankvil'iĝ'i. La dent'o'j klak'is, la krur'o'j fleks'iĝ'is sub ŝi. Se ŝi ne est'us dev'int'a pens'i pri la tag'manĝ'o, ŝi neniam est'us re'ven'int'a mal'supr'e'n. Ŝi tuj decid'is konserv'i en si, kio'n ŝi vid'is, kaj ne las'i la ali'a'j'n ŝerc'i kun ŝi.
Tamen ŝi'a'j pens'o'j ne pov'is for'las'i la General'o'n, kaj cert'e io est'is vid'ebl'a ĉe ŝi, ĉar oni apenaŭ ek'sid'is ĉe la manĝ'o'tabl'o, kiam turn'is si'n al ŝi la fil'o en la dom'o, dek'naŭ'jar'ul'o, kiu ĵus ven'is hejm'e'n el Upsal'a pro la krist'nask'a'j feri'o'j.
” Hodiaŭ vi vid'is la General'o'n, fraŭl'in'o Spaak,” li dir'is, kaj ĉe tiu atak'a al'parol'o, ŝi ne trov'is temp'o'n por ne'i.
Tuj fraŭl'in'o Spaak trov'is si'n ĉef'person'o ĉe la tabl'o. Ĉiu'j turn'is si'n al ŝi kun demand'o'j, kiu'j'n ŝi tamen respond'is kiel ebl'e plej mal'long'e. Mal'feliĉ'e ŝi ne pov'is ne'i, ke ŝi iom ek'tim'is, kaj tiam oni ne'pri'skrib'ebl'e amuz'iĝ'is. Tim'i la General'o'n ! Ne, i'o'n tia'n oni ne pov'as eĉ imag'i.
Jam antaŭ'e fraŭl'in'o Spaak rimark'is, ke la baron'o kaj la baron'in'o neniam part'o'pren'is la ŝerc'ad'o'n pri la General'o. Ili nur las'is la ali'a'j'n okup'iĝ'i pri tio sen ĝen'i ili'n. Nun ŝi observ'is, ke la jun'a student'o pren'as la afer'o'n mult'e pli serioz'e ol la ceter'a'j ge'jun'ul'o'j.
” Mi'a'part'e,” li dir'is,” mi envi'as ĉiu'j'n, kiu'j ek'vid'as la General'o'n. Mi vol'us help'i li'n, sed por mi li neniam montr'is si'n.”
Li dir'is tio'n kun ver'a sopir'o kaj kun tiel bel'a esprim'o, ke fraŭl'in'o Spaak en si preĝ'is al Di'o, ke li'a dezir'o est'u baldaŭ plen'um'ot'a. La jun'a baron'o cert'e kompat'os la mal'feliĉ'a'n re'aper'ant'o'n kaj re'don'os li'n al la tomb'o kaj la ripoz'o.
Dum la sekv'ant'a temp'o ŝajn'e fraŭl'in'o Spaak pli ol iu ali'a est'is cel'o por la atent'o de la re'aper'ant'o. Ŝi vid'is li'n tiel oft'e, ke ŝi preskaŭ kutim'iĝ'is al li. Est'is subit'a, moment'a aper'o jen sur ŝtup'ar'o, jen en vestibl'o, jen en mal'hel'a angul'o de la kuir'ej'o.
Neniam oni trov'is eĉ plej et'a'n kaŭz'o'n de la fantom'aper'o.
Fraŭl'in'o Spaak iom demand'is si'n, ĉu pov'as trov'iĝ'i en la dom'o io, kio'n li serĉ'as. Sed ĉar li mal'aper'is en la sam'a sekund'o, kiam rigard'o el hom'a okul'o tuŝ'is li'n, ŝi ne pov'is sci'i pri li'a'j intenc'o'j.
Malgraŭ la asert'o'j de la baron'in'o fraŭl'in'o Spaak rimark'is, ke ĉiu'j jun'a'j en Hedeby est'as plen'e konvink'it'a'j, ke est'as la mal'jun'a general'o Löwensköld, kiu re'aper'as.” Li ne sent'as si'n hejm'e en si'a tomb'o,” dir'is la jun'a'j fraŭl'in'o'j,” kaj interes'as li'n rigard'i, kio'n ni far'as tie ĉi en Hedeby. Oni ne pov'as rifuz'i al li tiu'n mal'grand'a'n plezur'o'n.”
Fraŭl'in'o Spaak, kiu dev'is ir'i en la proviz'ej'o'n por kaŝ'it'e de la mok'o de la serv'ist'in'o'j trem'i kaj dent'o'klak'i, ĉiu'foj'e kiam ŝi vid'is la General'o'n, est'us prefer'int'a, ke li ne tiom interes'iĝ'us pri Hedeby. Sed ŝi kompren'is, ke la ceter'a'j famili'an'o'j eĉ mal'ĝoj'us pri tio.
Oni sid'is ekzempl'e en long'a vesper'o kun si'a man'labor'o.
Oni ŝpin'is aŭ kudr'is, la libr'o'j foj'e fin'iĝ'is kaj ankaŭ la parol'tem'o'j. Tiam subit'e unu el la fraŭl'in'o'j ek'kri'is. Ŝi vid'is vizaĝ'o'n, ne, ver'dir'e du bril'a'j'n dent'o'vic'o'j'n, tut'e ĉe la fenestr'a vitr'o.
Oni rapid'e lum'ig'is lantern'o'n, oni mal'ferm'is la pord'o'n de la vestibl'o, ĉiu'j vir'in'o'j kun la baron'in'o unu'e el'kur'is por trov'i la pac'o'ĝen'ant'o'n. Sed kompren'ebl'e oni neni'o'n trov'is. Oni re'ir'is intern'e'n, ŝraŭb'is la fenestr'o'pord'o'j'n, sku'is la ŝultr'o'j'n kaj dir'is, ke cert'e est'is la General'o kaj neni'u ali'a. Sed dum'e oni plen'vek'iĝ'is. Oni trov'is i'o'n pri kio mir'i, la ŝpin'il'rad'o'j turn'iĝ'is kun nov'a fort'o, la babil'o vigl'iĝ'is.
La tut'a famili'o est'is konvink'it'a, ke la General'o tuj okup'as la manĝ'o'salon'o'n, kiam oni for'las'is ĝi'n vesper'e, kaj ke oni cert'e est'us trov'int'a li'n tie, se oni est'us hav'int'a kuraĝ'o'n en'ir'i la ĉambr'o'n. Kaj ili ne mal'ŝat'is, ke li est'as tie. Fraŭl'in'o Spaak kred'is, ke plaĉ'as al ili la pens'o, ke la sen'pac'a pra'patr'o pov'as en'ir'i en varm'a'n kaj bon'a'n ĉambr'o'n.
Inter la apart'aĵ'o'j de la General'o est'is ankaŭ tiu, ke li vol'is trov'i la salon'o'n pur'ig'it'a kaj ord'ig'it'a, kiam li en'ir'is tie'n. Ĉiu'n vesper'o'n fraŭl'in'o Spaak vid'is, kiel la baron'in'o kaj la fraŭl'in'o'j kolekt'as si'a'j'n labor'aĵ'o'j'n kaj kun'port'as ili'n, ankaŭ ŝpin'il'o'j'n kaj kudr'o'kadr'o'j'n oni port'is en ali'a'n ĉambr'o'n. Oni ne las'is eĉ faden'et'o'n sur la plank'o.
Fraŭl'in'o Spaak, kiu kuŝ'is en ĉambr'et'o apud la salon'o, vek'iĝ'is en iu nokt'o pro tio, ke iu objekt'o kun fort'a bru'o frap'iĝ'is kontraŭ la mur'o'n, kie star'is ŝi'a lit'o, kaj post'e rul'iĝ'is al la mez'o de la plank'o. Apenaŭ ŝi iom trankvil'iĝ'is, kiam sekv'is nov'a bru'o kaj nov'a rul'iĝ'o, kaj tio ripet'iĝ'is ankoraŭ du foj'o'j'n.
” homiadio, kio'n li nun entrepren'as en la salon'o ?” ŝi ĝem'spir'is, ĉar ŝi ja kompren'is, kiu kaŭz'is la bru'o'n. Ver'e ne est'is agrabl'a najbar'aĵ'o. Ŝi kuŝ'is kaj mal'varm'iĝ'is la tut'a'n nokt'o'n, tim'ant'e ke la General'o en'ven'os por fantom'prem'i ŝi'n.
Ŝi kun'pren'is kaj la kuir'ist'in'o'n kaj la tabl'o'serv'ist'in'o'n, kiam ŝi maten'e ir'is en la salon'o'n por rigard'i, kio okaz'is. Sed neni'o est'is detru'it'a, mal'ord'o'n oni ne vid'is krom tio, ke kvar pom'o'j kuŝ'is mez'e sur la plank'o. Ho, ho, oni sid'is ja ĉe la fajr'o la pas'int'a'n vesper'o'n kaj mank'is pom'o'j'n, kaj kvar pom'o'j est'is forges'it'a'j sur la forn'o'rand'o. Sed tio ne plaĉ'is al la General'o.
Fraŭl'in'o Spaak dev'is pag'i si'a'n mal'zorg'o'n per sen'dorm'a nokt'o.
Ali'flank'e fraŭl'in'o Spaak neniam pov'is forges'i, ke ŝi unu foj'o'n ricev'is ver'a'n pruv'o'n pri amik'ec'o.
Oni est'is hav'int'a festen'o'n en Hedeby, grand'a'n tag'manĝ'o'n kun mult'a'j gast'o'j. Fraŭl'in'o Spaak febr'e okup'is si'n pri rost'aĵ'o'j sur rost'o'stang'o'j, pri volovan'o'j kaj pasteĉ'o'j en la forn'o kaj pri buljon'kaldron'o'j kaj saŭc'o'pot'o'j super la fajr'o sur la fajr'o'plat'o.
Kaj tio ne sufiĉ'is. Ŝi dev'is ankaŭ est'i en la salon'o kaj kontrol'i la pret'ig'o'n de la tabl'o'j, trans'pren'i la arĝent'a'j'n manĝ'il'o'j'n, kiu'j'n la baron'in'o mem kalkul'is kaj don'is al ŝi, atent'i ke vin'o kaj bier'o ven'as el la kel'o kaj ke la kandel'o'j sid'as rekt'e en la lucern'o'j. Kiam oni krom'e pri'pens'as, ke la kuir'ej'o en Hedeby trov'iĝ'is en flank'dom'o, kaj ke oni dev'is tra'kur'i la kort'o'n por ating'i ĝi'n, kaj ke tie ĉi je tiu grand'a okaz'o est'is plen'plen'e da fremd'a'j kaj krom'e ne'spert'a'j serv'ist'in'o'j, tiam oni bon'e kompren'as, ke dev'is est'i taŭg'a hom'o, kiu gvid'is la tut'o'n.
Sed ĉio funkci'is, kiel ĝi dev'is. Ne est'is fingr'o'mark'o'j sur la glas'o'j, ne est'is mal'freŝ'odor'a'j intern'aĵ'o'j en la pasteĉ'o'j, la bier'o ŝaŭm'is, la buljon'o est'is konven'e spic'it'a kaj la kaf'o konven'e fort'a. La fraŭl'in'o montr'is, por kio ŝi taŭg'as, kaj la baron'in'o mem kompliment'is ŝi'n kaj dir'is, ke ne pov'us est'i pli bon'e.
Sed post'e ven'is la terur'a bat'o. Kiam fraŭl'in'o Spaak trans'don'is la arĝent'o'n al la baron'in'o, mank'is du kuler'o'j, unu manĝ'o'kuler'o kaj unu te'kuler'o.
Far'iĝ'is grand'a ekscit'o. Tiu'temp'e ne pov'is okaz'i en dom'o io pli terur'a ol tio, ke mank'as iu el la arĝent'a'j objekt'o'j. Est'iĝ'is en Hedeby febr'a mal'trankvil'o. Oni far'is neni'o'n krom serĉ'i.
Oni memor'is, ke iu fripon'in'o vizit'is la kuir'ej'o'n en la festen'a tag'o, kaj oni est'is pret'a vetur'i mal'proksim'e'n al la finn'a'j region'o'j en la nord'o por trov'i ŝi'n. Oni far'iĝ'is suspekt'em'a kaj mal'just'em'a. La mastr'in'o suspekt'is la mastr'um'ist'in'o'n, la mastr'um'ist'in'o la serv'ist'in'o'j'n, la serv'ist'in'o'j unu la ali'a'n kaj ĉiu'j'n. Jen tiu jen ali'a montr'is si'n kun plor'o'ruĝ'a'j okul'o'j, ĉar ŝi kred'is, ke la ali'a'j kred'as, ke ŝi propr'ig'is al si la du kuler'o'j'n.
Tiel stat'is dum du tag'o'j, neni'o'n oni trov'is, kaj fraŭl'in'o Spaak est'is proksim'a al mal'esper'o. Ŝi est'is en la pork'ej'o kaj esplor'is la trog'o'n de la pork'o'j por rigard'i, ĉu la kuler'o'j ven'is tie'n. Ŝi ŝtel'e ir'is en la sub'tegment'a'n vest'o'ĉambr'o'n de la serv'ist'in'o'j kaj sekret'e tra'serĉ'is ili'a'j'n mal'grand'a'j'n kest'o'j'n. Ĉio est'is van'a, kaj nun ŝi ne kompren'is, kie ŝi plu'e serĉ'u. Ŝi rimark'is, ke la baron'in'o kaj ĉiu'j ali'a'j suspekt'as ŝi'n, kiu est'as fremd'a. Oni mal'dung'os ŝi'n, tio'n ŝi sent'is, se ŝi mem ne pet'os pri mal'dung'o.
La fraŭl'in'o star'is klin'it'a super la kuir'ej'a forn'o kaj tiel plor'is, ke la larm'o'j sibl'e fal'is sur la varm'eg'a'n plat'o'n, kiam ŝi iel sent'is, ke ŝi dev'as turn'i si'n. Ŝi tio'n far'is, kaj jen, tie star'is la General'o apud la mur'o kaj montr'is al bret'o, kiu pend'as alt'e kaj tiel ne'konven'e, ke oni preskaŭ neniam met'as i'o'n tie'n.
La General'o kiel kutim'e mal'aper'is en la sam'a moment'o, kiam li far'iĝ'is vid'ebl'a, sed fraŭl'in'o Spaak obe'is li'a'n sugest'o'n.
Ŝi pren'is la port'ebl'a'n ŝtup'et'ar'o'n el la proviz'ej'o, port'is ĝi'n al la bret'o, etend'is la man'o'j'n supr'e'n kaj kapt'is mal'nov'a'n kaj mal'pur'a'n lav'ĉifon'o'n. Sed en la ĉifon'o kuŝ'is la du arĝent'a'j kuler'o'j.
Kiel ili ven'is tie'n ? Cert'e okaz'is sen ies vol'o kaj sci'o. Dum la ne'kred'ebl'a urĝ'o de grand'a festen'o ĉio pov'as okaz'i. Oni for'ĵet'is la ĉifon'o'n, ĉar ĝi kuŝ'is, kie ĝi ne kuŝ'u, kaj la kuler'o'j akompan'is ĝi'n, sen ke oni tio'n rimark'is.
Sed nun ili est'is re'trovit'a'j, kaj fraŭl'in'o Spaak en'port'is ili'n kun feliĉ'o'bril'o al la baron'in'o kaj far'iĝ'is de'nov'e la neces'a help'ant'in'o kaj zorg'ant'in'o de ĉiu'j en la dom'o.
Neni'o mal'bon'a, kiu ne al'port'as bon'o'n. Kiam la jun'a baron'o Adri'a'n ven'is hejm'e'n en la printemp'o, li ek'sci'is, ke la General'o montr'is al fraŭl'in'o Spaak ne'ordinar'a'n favor'o'n, kaj li tuj komenc'is atent'i ŝi'n en tut'e special'a manier'o. Tiel oft'e, kiel li pov'is, li vizit'is ŝi'n en la apud'salon'a ĉambr'et'o aŭ en la kuir'ej'o. Jen li ven'is sub la pretekst'o, ke li bezon'as nov'a'n faden'o'n por si'a fiŝ'verg'o, jen li dir'is, ke log'is li'n la bon'a odor'o de freŝ'bak'it'a'j bulk'o'j. Ĉe tiu'j okaz'o'j li ĉiam turn'is la inter'parol'o'n al super'natur'aĵ'o'j. Li pet'is la fraŭl'in'o'n rakont'i pri la fantom'aper'o'j en la kastel'o'j en Sörmland, kiel julita kaj Eriksberg, kaj vol'is sci'i, kio'n ŝi kred'as pri tio.
Sed plej oft'e li dezir'is parol'i pri la General'o. Li dir'is, ke li ne pov'as parol'i kun ali'a'j pri tiu afer'o, ĉar ili ĉiam trakt'as ĝi'n ŝerc'e. Li si'a'part'e sent'as kompat'o'n al la mal'feliĉ'a re'aper'ant'o kaj vol'as help'i al li trov'i ripoz'o'n. Se li nur sci'us, kiel far'i tio'n !
Fraŭl'in'o Spaak tiam dir'is, ke ŝi'a humil'a opini'o est'as, ke en la dom'o trov'iĝ'as io, kio'n li serĉ'as.
La jun'a baron'o iom pal'iĝ'is. Li esplor'e rigard'is la fraŭl'in'o'n.
” ma foi, fraŭl'in'o Spaak,” li dir'is,” est'as kurioz'a ide'o. Sed mi cert'ig'as al vi, ke ili eĉ por moment'o ne hezit'us don'i al la General'o tio'n, kio'n li dezir'as, se ni posed'us i'o'n tia'n en Hedeby.”
Fraŭl'in'o Spaak ja tre bon'e kompren'is, ke la jun'a baron'o vizit'as ŝi'n nur pro la fantom'aper'o, sed li est'is tiel afabl'a jun'ul'o kaj bel'a. Jes, laŭ la opini'o de la fraŭl'in'o, pli ol bel'a. Li port'is la kap'o'n iom klin'it'a antaŭ'e'n, li hav'is esprim'o'n de pens'ad'o, mult'a'j eĉ opini'is, ke li est'as tro serioz'a. Sed est'is nur pro tio, ke ili ne kon'is li'n. Foj'e li ĵet'is la kap'o'n supr'e'n, ŝerc'is kaj far'is petol'aĵ'o'j'n pli ol iu ali'a. Sed kio'n ajn li far'is, est'is ne'pri'skrib'ebl'a ĉarm'o en li'a'j gest'o'j, en li'a voĉ'o, en li'a rid'et'o.
Iu'n somer'a'n dimanĉ'o'n fraŭl'in'o Spaak est'is vizit'int'a la preĝ'ej'o'n kaj ir'is hejm'e'n sur mal'grand'a mal'long'voj'o, kiu ir'is tra la kamp'o'j de la prepost'a bien'o. Kelk'a'j el la preĝ'ej'vizit'int'o'j pren'is la sam'a'n voj'o'n, kaj la fraŭl'in'o, kiu dev'is rapid'i, preter'pas'is vir'in'o'n, kiu ir'is mal'pli rapid'e ol ŝi. Tuj post'e la fraŭl'in'o ven'is al bar'il'ŝtup'et'ar'o, kiu est'is sufiĉ'e mal'facil'a, kaj serv'em'a kiel ĉiam ŝi pens'is pri la ir'ant'in'o kaj halt'is por help'i ŝi'n trans'grimp'i la stang'o'bar'il'o'n. Ŝi etend'is al ŝi la man'o'n kaj tiam rimark'is, ke la vir'in'o ne est'as tiel mal'jun'a, kiel ŝi unu'e kred'is. Ŝi hav'as ne'ordinar'e glat'a'n kaj blank'a'n vizaĝ'o'haŭt'o'n, kaj la fraŭl'in'o pens'is, ke tre pov'as est'i, ke ŝi ne hav'as pli ol kvin'dek jar'o'j'n. Kvankam ŝi evident'e est'as nur ordinar'a kamp'ar'an'in'o, ŝi hav'as ĉe si apart'a'n dign'o'n, kvazaŭ ŝi est'us i'o'n tra'viv'int'a, kio alt'ig'is ŝi'n super ŝi'a'n klas'o'n.
Kiam la vir'in'o est'is help'it'a trans'grimp'i, la fraŭl'in'o kaj ŝi ir'is unu apud la ali'a sur la mal'larĝ'a voj'et'o.
” Cert'e est'as vi, kiu pri'zorg'as la mastr'um'o'n en Hedeby,”
dir'is la kamp'ar'an'in'o.
” Jes, est'as mi,” respond'is fraŭl'in'o Spaak.
” Ĉu vi sent'as vi'n hejm'e tie ?”
” Kial oni ne sent'u si'n hejm'e en tiel bon'a lok'o ?” dir'is la fraŭl'in'o iom re'ten'e.
” Oni dir'as ja, ke est'as fantom'aper'o tie.”
” Oni ne dev'as kred'i, kio'n hom'o'j babil'as,” dir'is la fraŭl'in'o en admon'a ton'o.
” Jes, oni ne dev'as, jes, tio'n mi ja sci'as,” dir'is la ali'a.
Est'is silent'e dum iom da temp'o. Est'is rimark'ebl'e, ke tiu vir'in'o i'o'n sci'as, kaj fakt'e la fraŭl'in'o brul'is pro dezir'o el'demand'i ŝi'n. Sed ja ne est'is korekt'e, ne dec'e.
Est'is la vir'in'o, kiu re'komenc'is la inter'parol'o'n.
” Ŝajn'as, al mi, ke vi aspekt'as bon'a,” ŝi dir'is,” kaj tial mi vol'as don'i al vi bon'a'n konsil'o'n. Ne rest'u tro long'e en Hedeby, ĉar est'as ne facil'e kontraŭ'star'i tiu'n, kiu ir'as tie. Li persist'os, ĝis li ricev'os kio'n li vol'as hav'i.”
Fraŭl'in'o Spaak intenc'is unu'e iom super'ul'e dank'i pro la avert'o, sed la last'a'j vort'o'j vek'is ŝi'a'n sci'vol'o'n.
” Kio'n li vol'as hav'i ? Ĉu vi sci'as, kio'n li vol'as hav'i ?”
” Ĉu tio'n vi ne sci'as ?” dir'is la kamp'ar'an'in'o.” Nu, tiu'kaz'e mi neni'o'n plu dir'u. Ebl'e est'as por vi plej bon'e neni'o'n sci'i.”
Post tio ŝi etend'is la man'o'n al fraŭl'in'o Spaak, for'ir'is sur ali'a voj'et'o kaj baldaŭ mal'aper'is.
Fraŭl'in'o Spaak bon'e evit'is rakont'i pri tiu inter'parol'o por la tut'a famili'o ĉe la manĝ'o'tabl'o, sed en la vesper'o, kiam baron'o Adri'a'n vizit'is ŝi'n en la lakt'o'ĉambr'o, ŝi komun'ig'is al li, kio'n dir'is al ŝi la fremd'a vir'in'o. Li ver'e tre surpriz'iĝ'is.
” Cert'e est'is marit Eriksdotter el Olsbyn,” li dir'is.” Ĉu vi sci'as, ke tio est'as la unu'a foj'o dum tri'dek jar'o'j, kiam ŝi dir'as afabl'a'n vort'o'n al iu el Hedeby. Al mi ŝi iam ripar'is ĉap'o'n, kiu'n knab'o el Olsby dis'ŝir'is, sed ŝi aspekt'is, kvazaŭ ŝi vol'us el'tir'i mi'a'j'n okul'o'j'n.”
” Sed ĉu ŝi sci'as, kio'n serĉ'as la General'o ?”
” Ŝi sci'as tio'n pli bon'e ol iu ali'a, fraŭl'in'o Spaak. Kaj ankaŭ mi sci'as tio'n. Mi'a patr'o rakont'is la histori'o'n por mi. Sed la ge'patr'o'j ne vol'is, ke oni rakont'u ĝi'n al la frat'in'o'j. Ili ek'tim'us pro fantom'o'j kaj ebl'e ne pov'us rest'i tie ĉi. Mi ankaŭ ne rajt'as rakont'i tio'n por vi.”
” Di'o gard'u ni'n !” dir'is la fraŭl'in'o.” Se la baron'o mal'permes'is...”
” Mi bedaŭr'as,” dir'is baron'o Adri'a'n,” mi kred'as, ke vi pov'us help'i mi'n.”
” Ho, se nur est'us tiel !”
” Ĉar, mi ripet'as tio'n,” dir'is baron'o Adri'a'n,” mi vol'as help'i al la mal'feliĉ'a re'aper'ant'o trov'i ripoz'o'n. Mi ne tim'as li'n. Mi sekv'os li'n, tuj kiam li vok'os mi'n. Kial li montr'as si'n al ĉiu'j ali'a'j sed neniam al mi ?”
A drian Löwensköld dorm'is en sub'tegment'a gabl'o'ĉambr'o, kiam vek'is li'n ne'laŭt'a bru'o. Li mal'ferm'is la okul'o'j'n, kaj ĉar la fenestr'o'pord'o'j ne est'is ferm'it'a'j kaj ekster'e reg'is hel'a somer'a nokt'o, li klar'e vid'is, ke la pord'o mal'ferm'iĝ'as. Li kred'is, ke mal'ferm'is ĝi'n tra'blov'o, sed li vid'is, ke la pord'o'kadr'o'n plen'ig'as mal'hel'a figur'o, kiu esplor'e klin'as si'n intern'e'n en la ĉambr'o'n.
Adri'a'n sufiĉ'e klar'e disting'is mal'jun'a'n vir'o'n, vest'it'a'n en mal'nov'temp'a kavaleri'a uniform'o. Jak'o el alk'o'led'o est'is vid'ebl'a sub la iom mal'buton'it'a ekster'a jak'o, la bot'o'j est'is pli alt'a'j ol ĝis la genu'o'j, la long'a'n spad'o'n li ten'is lev'it'a, kvazaŭ por ke ĝi ne tint'u.
” Ver'e est'as la General'o,” pens'is la jun'a baron'o.” Bon'e. Tie ĉi li renkont'as hom'o'n, kiu ne tim'as li'n.”
Ĉiu'j ali'a'j, kiu'j vid'is la General'o'n, dir'is, ke li tuj mal'aper'is, kiam oni fiks'is sur li'n la rigard'o'j'n. Sed tiel ne okaz'is tiu'n ĉi foj'o'n. La General'o long'e rest'is en la pord'o, post kiam Adri'a'n ek'vid'is li'n. Post minut'o, kvazaŭ kontrol'int'e ke Adri'a'n el'ten'as vid'i li'n, li lev'is unu man'o'n kaj sign'is, ke li ven'u.
Adri'a'n tuj sid'ig'is si'n en la lit'o.” Nun aŭ neniam,” li pens'is.” Fin'e li pet'as mi'a'n help'o'n, kaj mi ankaŭ akompan'os li'n.”
Ver'dir'e li dum mult'a'j jar'o'j atend'is tiu'n moment'o'n. Li prepar'is si'n por ĝi, fort'ig'is si'a'n kuraĝ'o'n por ĝi. Li ĉiam sci'is, ke tio'n ĉi li dev'os iam tra'pas'i.
Li ne vol'is atend'ig'i la General'o'n sed sekv'is li'n tut'e tia, kia li ven'is el la lit'o. Li nur al'tir'is lit'o'tuk'o'n kaj volv'is ĝi'n ĉirkaŭ si'n.
Nur kiam li star'is mez'e en la ĉambr'o, li ek'pens'is, ke tamen pov'as est'i danĝer'e tiel trans'don'i si'n al est'aĵ'o el la ali'a mond'o, kaj li re'tir'is si'n. Sed tiam li vid'is, ke la General'o etend'as kontraŭ li'n ambaŭ man'o'j'n, kvazaŭ preĝ'ant'e en mal'esper'o.
” Kiel stult'a mi est'as,” li pens'is.” Ĉu mi tim'as, jam antaŭ ol mi for'las'is la ĉambr'o'n ?”
Li proksim'ig'is si'n al la pord'o, la General'o paŝ'is antaŭ'e'n en la sub'tegment'ej'o'n sed la tut'a'n temp'o'n ir'is kankr'e, kvazaŭ por kontrol'i, ke la jun'ul'o sekv'as li'n.
Kiam Adri'a'n est'is tra'pas'ont'a la sojl'o'n por for'las'i la ĉambr'o'n kaj ir'i en la sub'tegment'ej'o'n, tra'kur'is li'n de'nov'e terur'trem'o. Io dir'is al li, ke li dev'as ferm'i la pord'o'n kaj rapid'e re'ir'i en si'a'n lit'o'n. Li komenc'is sent'i, ke li mis'taks'is si'a'n fort'o'n. Li ne est'is el tiu'j, kiu'j sen difekt'iĝ'o pov'as rigard'i en la sekret'o'j'n de la ali'a mond'o.
Tamen rest'is ĉe li ankoraŭ iom da kuraĝ'o. Li rezon'is kun si kaj dir'is, ke la General'o cert'e ne vol'as log'i li'n en danĝer'o'j'n.
Li intenc'as nur montr'i al li, kie est'as la ring'o. Se li el'ten'os ankoraŭ nur kelk'a'j'n minut'o'j'n, li ating'os tio'n, kio'n li dum long'a'j jar'o'j aspir'is, kaj re'send'os la lac'a'n migr'ant'o'n al la etern'a ripoz'o.
La General'o est'is halt'int'a mez'e sur la sub'tegment'ej'a plank'o por atend'i li'n. Est'is iom pli mal'lum'e tie, sed Adri'a'n tamen vid'is klar'e la mal'hel'a'n figur'o'n kun la preĝ'e etend'it'a'j man'o'j.
Li kuraĝ'ig'is si'n, trans'pas'is la sojl'o'n, kaj la ir'o komenc'iĝ'is de'nov'e.
La re'aper'ant'o tir'is si'n al la ŝtup'ar'o, kaj kiam li vid'is, ke Adri'a'n sekv'as, li komenc'is paŝ'i mal'supr'e'n. Ankoraŭ li ir'is kankr'e, halt'is sur ĉiu ŝtup'o kaj kvazaŭ kun'tren'is la hezit'ant'a'n jun'ul'o'n per la fort'o de si'a vol'o.
Est'is mal'rapid'a ir'o kun mult'a'j inter'romp'o'j, sed Adri'a'n tamen daŭr'ig'is. Li prov'is don'i al si kuraĝ'o'n memor'ig'ant'e al si, ke mult'foj'e li fanfaron'is antaŭ la frat'in'o'j kaj dir'is, ke vok'it'a de la General'o li sekv'os li'n kiam ajn. Li ankaŭ memor'is, kiel li de si'a infan'aĝ'o ard'is pro dezir'o esplor'i la ne'kon'at'aĵ'o'n kaj penetr'i en tio'n, kio est'as ferm'it'a por la hom'o'j. Kaj jen ven'is nun la grand'a moment'o, nun li sekv'as re'aper'ant'o'n en i'o'n ne'cert'a'n. Ĉu li'a aĉ'a mal'kuraĝ'o mal'help'os al li fin'e ek'sci'i i'o'n ?
Tia'manier'e li dev'ig'is si'n persist'i, sed li evit'is ven'i tut'e proksim'e'n al la re'aper'ant'o. Ĉiam dis'ig'is ili'n distanc'o de kelk'a'j uln'o'j. Kiam Adri'a'n star'is mez'e sur la ŝtup'ar'o, la General'o trov'iĝ'is ĉe tia mal'supr'o. Kiam Adri'a'n star'is sur la plej mal'supr'a ŝtup'o, la General'o est'is en la vestibl'o.
Sed tie Adri'a'n halt'is de'nov'e. Dekstr'e, tut'e apud la ŝtup'ar'o, est'is la pord'o de la dorm'o'ĉambr'o de la ge'patr'o'j. Li met'is la man'o'n sur la serur'o'n sed ne por mal'ferm'i, nur por am'e kares'i ĝi'n. Ho, se la ge'patr'o'j sci'us, ke li star'as tie ĉi ekster'e kun tia kun'ul'o ! Li sopir'is ĵet'i si'n en la brak'o'j'n de si'a patr'in'o.
Ŝajn'is al li, ke li tut'e trans'don'os si'n al la potenc'o de la General'o, kiam li las'os tiu'n pord-ans'o'n.
Kiam li ankoraŭ star'is tie kun la man'o sur la serur'o, li vid'is, ke unu el la vestibl'o'pord'o'j mal'ferm'iĝ'as, kaj la General'o trans'ir'as la sojl'o'n por ir'i ekster'e'n.
Est'is sufiĉ'e mal'hel'e kaj en la sub'tegment'ej'o kaj sur la ŝtup'ar'o, sed tra la pord'o en'flu'is nun pli fort'a lum'o, kaj en tiu lum'o Adri'a'n vid'is por la unu'a foj'o la vizaĝ'o'trajt'o'j'n de la General'o.
Est'is vizaĝ'o de mal'jun'a vir'o, kiel li atend'is. Li bon'e re'kon'is ĝi'n de la portret'o en la salon'o. Sed sur la trajt'o'j ne kuŝ'is la trankvil'o de la mort'o. Ili esprim'is sovaĝ'a'n dezir'eg'o'n, sur la buŝ'o ŝveb'is terur'a rid'et'o de triumf'o kaj cert'ec'o pri venk'o.
Sed tio, vid'i ter'a'j'n pasi'o'j'n spegul'it'a'j ĉe mort'int'o, est'is tro terur'a. Tre, tre mal'proksim'e de hom'a'j dezir'o'j kaj pasi'o'j est'as ni'a'j mort'int'o'j, ni vol'as pens'i. Ni vol'as imag'i, ke ili est'as vast'e dis'ig'it'a'j de ĉio ter'a, lig'it'a'j nur al ĉiel'a'j aĵ'o'j. Tiu est'aĵ'o, kiu glu'iĝ'is al ter'a'j afer'o'j, ŝajn'is al Adri'a'n kiel for'log'ant'o, kiel mal'bon'a spirit'o, kiu vol'as tir'i li'n en pere'o'n.
Terur'o super'reg'is li'n. En ne'brid'ebl'a angor'o li ek'tir'e mal'ferm'is la pord'o'n al la dorm'o'ĉambr'o de la ge'patr'o'j, en'salt'is kaj kri'is:
” Patr'o ! Patr'in'o ! La Gener'a Io !”
Kaj en la sam'a moment'o li sen'konsci'a fal'is sur la plank'o'n.
* La plum'o fal'as el mi'a man'o. Ĉu ne est'as sen'senc'e prov'i skrib'i tio'n ? Al mi oni rakont'is la histori'o'n en la krepusk'o ĉe la fajr'o. Mi ankoraŭ aŭd'as la konvink'a'n voĉ'o'n. Mi sent'as la ĝust'a'n tim'trem'o'n pro fantom'o'j kur'i Laŭ la dors'o, tiu'n tim'trem'o'n, kiu de'ven'as ne nur el terur'o sed ankaŭ el streĉ'it'a atend'o.
Kiel streĉ'it'e ni aŭskult'is ĝust'e tiu'n ĉi histori'o'n, ĉar ĝi ŝajn'is lev'i rand'o'n de la vual'o antaŭ la ne'sci'ebl'a ! Kia'n strang'a'n anim'agord'o'n ĝi post'las'is, kvazaŭ pord'o est'us mal'ferm'it'a, kvazaŭ nun fin'e io aper'us el la grand'a mal'hel'o !
Kiom est'as ver'a en ĝi ? Unu rakont'ist'in'o hered'is de ali'a, unu al'don'is, ali'a for'pren'is. Sed ĉu ĝi tamen ne en'hav'as kern'et'o'n de ver'o ? Ĉu ĝi ne far'as impres'o'n est'i pri'skrib'o de io, kio ver'e okaz'is ?
La re'aper'ant'o, kiu ĉirkaŭ'ir'is en Hedeby, kiu est'is vid'ebl'a eĉ mez'e en la tag'o, kiu inter'ven'is en la mastr'um'ad'o, kiu re'hav'ig'is perd'it'a'j'n objekt'o'j'n, kiu li est'is, kio li est'is ?
Ĉu ne est'as io ne'ordinar'e klar'a kaj solid'a en li'a aper'o ? Ĉu li ne diferenc'as per cert'a apart'ec'o de la mult'eg'a'j grand'bien'a'j fantom'o'j ? Ĉu ne ŝajn'as, kvazaŭ fraŭl'in'o Spaak ver'e est'us aŭd'int'a, ke li ĵet'as pom'o'j'n kontraŭ la mur'o'n de la salon'o, kaj kvazaŭ Adri'a'n est'us sekv'int'a li'n tra la sub'tegment'ej'o kaj mal'supr'e'n sur la ŝtup'ar'o ?
Sed en tiu okaz'o, en tiu okaz'o... ebl'e pov'as diven'i la enigm'o'n iu el tiu'j, kiu'j jam nun vid'as tiu'n real'o'n, kiu kuŝ'as mal'antaŭ la real'o, en kiu ni nun viv'as.
La jun'a baron'o Adri'a'n kuŝ'is en la grand'a lit'o de la ge'patr'o'j, pal'a kaj sen'mov'a. Met'ant'e la fingr'o'n sur la man'radik'o'n, oni sent'is, ke la sang'o ankoraŭ flu'as sed preskaŭ ne'rimark'ebl'e. Li ne re'ricev'is la konsci'o'n post la profund'a sven'o, sed la viv'o ne esting'iĝ'is.
Kurac'ist'o ne trov'iĝ'is en la paroĥ'o Bro, sed ĉirkaŭ la kvar'a hor'o maten'e serv'ist'o rajd'is al Karlstad por prov'i ven'ig'i iu'n.
Est'is ses'mejl'a vojaĝ'o, kaj se la kurac'ist'o est'us hejm'e kaj vol'us for'vetur'i de la urb'o, oni pov'us atend'i li'n plej fru'e post dek'du hor'o'j. Sed oni dev'is est'i prepar'it'a por tio, ke pov'us daŭr'i ankaŭ unu aŭ du tag'o'j'n.
Baron'in'o Löwensköld sid'is ĉe unu flank'o de la lit'o kaj ne for'turn'is la okul'o'j'n de la vizaĝ'o de la fil'o. Ŝi ŝajn'is kred'i, ke la mal'fort'a viv'o'fajr'er'o ne esting'iĝ'os, se ŝi rest'os tie sen'ĉes'e mal'dorm'ant'e kaj gard'ant'e.
La baron'o foj'e sid'is ĉe la ali'a flank'o de la lit'o, sed li ne pov'is rest'i trankvil'a. Li pren'is unu el la sen'fort'a'j man'o'j inter la si'a'j'n kaj kontrol'is la puls'o'n, li ir'is al la fenestr'o kaj rigard'is al la voj'o, li far'is promen'o'n tra la ĉambr'o'j por rigard'i la salon'horloĝ'o'n. Dum'e li respond'is per kap'o'sku'o al la atend'o'plen'a'j demand'o'j, kiu'j est'is vid'ebl'a'j en la okul'o'j de la fil'in'o'j kaj de la guvern'ist'in'o, kaj post'e re'ir'is en la mal'san'ul'ĉambr'o'n.
Ceter'e neni'u est'is las'at'a tie'n krom fraŭl'in'o Spaak. Nek la fil'in'o'j, nek iu el la serv'ist'in'o'j, nur la fraŭl'in'o. Ŝi hav'is la ĝust'a'n ir'manier'o'n, la ĝust'a'n voĉ'o'n, ŝi konven'is en mal'san'ul'a ĉambr'o.
Fraŭl'in'o Spaak vek'iĝ'is mez'e en la nokt'o pro la kri'o de Adri'a'n. Kiam ŝi tuj post'e aŭd'is la pez'a'n fal'o'n, ŝi salt'is el la lit'o.
Ŝi sur'met'is la vest'o'j'n, ŝi ne sci'is kiel, sed unu el ŝi'a'j saĝ'a'j regul'o'j est'is, ke oni neniam el'kur'u ne'vest'it'a, ĉar tiam oni neniu'n util'o'n pov'as far'i. En la salon'o ŝi renkont'is la baron'in'o'n, kiu ven'is por vok'i help'o'n, kaj post'e ŝi kaj la ge'patr'o'j lev'is Adri'a'n kaj met'is li'n en la grand'a'n du'obl'a'n lit'o'n. Komenc'e ili kred'is ĉiu'j, ke li jam est'as mort'a, sed post'e fraŭl'in'o Spaak rimark'is mal'grand'a'n puls'o'mov'o'n en la man'radik'o.
Ili far'is kelk'a'j'n el la ordinar'a'j re'viv'ig'a'j prov'o'j, sed la mal'grand'a viv'o'fajr'er'o est'is ekstrem'e mal'fort'a, kaj dum ĉio, kio'n ili far'is, ĝi ŝajn'is nur mal'fort'iĝ'i. Baldaŭ ili sen'kuraĝ'iĝ'is kaj kuraĝ'is neni'o'n entrepren'i. Rest'is por ili nur atend'i.
La baron'in'o ŝat'is hav'i fraŭl'in'o'n Spaak en la ĉambr'o, ĉar ŝi est'is tut'e trankvil'a kaj plen'e konvink'it'a, ke Adri'a'n baldaŭ re'vek'iĝ'os. Ŝi las'is la fraŭl'in'o'n zorg'i pri si, las'is ŝi'n komb'i la har'o'j'n kaj sur'met'i la ŝu'o'j'n. Ĉe la sur'met'o de la rob'o ŝi dev'is lev'i si'n, sed ŝi las'is al la fraŭl'in'o buton'i kaj ĝust'ig'i ĝi'n kaj ne pren'is la rigard'o'j'n de la vizaĝ'o de la fil'o.
La fraŭl'in'o en'ven'is kun tas'o da kaf'o kaj afabl'e insist'e dev'ig'is ŝi'n el'trink'i ĝi'n.
La baron'in'o hav'is la sent'o'n, ke la fraŭl'in'o la tut'a'n temp'o'n est'as ĉe ŝi en la ĉambr'o, sed la fraŭl'in'o est'is ankaŭ en la kuir'ej'o kaj kontrol'is, ke la hom'o'j ricev'as si'a'n manĝ'aĵ'o'n kiel ordinar'e. Ŝi neni'o'n forges'is. Ŝi est'is pal'a kiel mort'int'o, sed ŝi pri'zorg'is si'a'j'n task'o'j'n. La maten'a manĝ'aĵ'o de la ge'sinjor'o'j ven'is sur la tabl'o'n en ĝust'a temp'o, kaj la paŝt'o'knab'o ricev'is si'a'n manĝ'aĵ'proviz'o'n, kiam li for'konduk'is la bov'in'o'j'n.
En la kuir'ej'o la serv'ist'in'o'j demand'is, kio okaz'is al la jun'a baron'o kaj la fraŭl'in'o respond'is, ke oni sci'as nur, ke li en'kur'is al la ge'patr'o'j kaj kri'is i'o'n pri la General'o. Post'e li sven'is, kaj nun ne est'is ebl'e re'viv'ig'i li'n.
” Est'as cert'e, ke la General'o montr'is si'n por li,” dir'is la kuir'ej'a serv'ist'in'o.
” Ĉu ne est'as strang'e, ke li tiel mal'mild'e trakt'as unu el si'a'j propr'a'j ?” demand'is la tabl'o'serv'ist'in'o.
” Nu, ver'ŝajn'e li perd'is la pacienc'o'n kun ili. Ili ja nur rid'is pri li. Li cert'e vol'is hav'i si'a'n ring'o'n.”
” Vi tamen ne kred'as, ke la ring'o, trov'iĝ'as en Hedeby ?” dir'is la tabl'o'serv'ist'in'o.” Li pov'us brul'ig'i la dom'o'n super ni'a kap'o por re'ricev'i ĝi'n.”
” Cert'e ĝi trov'iĝ'as tie ĉi en iu angul'o,” dir'is la kuir'ej'a serv'ist'in'o,” ali'e li ne ĉiam ĉirkaŭ'ir'us tie ĉi.”
Fraŭl'in'o Spaak tiu'n tag'o'n far'is escept'o'n de si'a bel'a regul'o neniam aŭskult'i al tio, kio'n la ge'serv'ist'o'j dir'as pri la ge'sinjor'o'j.
” Pri kiu ring'o vi parol'as ?” ŝi demand'is.
” Ĉu vi ne sci'as, ke la General'o ir'as tie ĉi kaj serĉ'as si'a'n sigel'ring'o'n ?” dir'is la kuir'ej'a serv'ist'in'o, kiu ek'ĝoj'is pro la demand'o.
Ŝi kaj la tabl'o'serv'ist'in'o rapid'is rakont'i al fraŭl'in'o Spaak la histori'o'n pri la ŝtel'o en la tomb'o kaj pri la di'o'verdikt'o, kaj kiam la fraŭl'in'o est'is tio'n ek'sci'int'a, ŝi ne por moment'o dub'is, ke la ring'o ia'manier'e ven'is al Hedeby kaj trov'iĝ'as kaŝ'it'a tie.
Fraŭl'in'o Spaak komenc'is trem'i, proksim'um'e tiel, kiel ŝi trem'is, kiam ŝi unu'a'foj'e renkont'is la General'o'n sur la sub'tegment'ej'a ŝtup'ar'o. Est'is ĝust'e tio, kio'n ŝi dum la tut'a temp'o tim'is. Ŝi sci'is nun, kiel kruel'a kaj sen'kompat'a tiu re'aper'ant'o pov'as est'i. Est'is tut'e klar'e al ŝi, ke baron'o Adri'a'n mort'os, se li ne re'ricev'os si'a'n ring'o'n.
Sed la fraŭl'in'o apenaŭ ven'is al tiu konklud'o, antaŭ ol ŝi, kiu est'is decid'em'a hom'o, kompren'is, kio'n oni dev'as far'i. Se la terur'a ring'o trov'iĝ'as en Hedeby, est'as ja ebl'e serĉ'i kaj re'trov'i ĝi'n.
Ŝi ir'is en la grand'a'n loĝ'o'dom'o'n, rigard'is en la mal'san'ul'ĉambr'o'n, kie ĉio est'is kiel antaŭ'e, supr'e'n'kur'is la sub'tegment'ej'a'n ŝtup'ar'o'n kaj ord'ig'is la lit'o'n en la ĉambr'o de Adri'a'n, por ke ĝi est'u pret'a, se li far'iĝ'us pli bon'fart'a kaj oni pov'us port'i li'n tie'n. Post'e ŝi en'ir'is al la fraŭl'in'o'j kaj la guvern'ist'in'o, kiu'j sid'is tut'e tim'ig'it'a'j kaj ne hav'is fort'o'n i'o'n ajn entrepren'i. El tio, kio'n ŝi ek'sci'is, ŝi rakont'is al ili tiom, ke ili kompren'u pri kio tem'as, kaj demand'is, ĉu ili ne vol'as help'i al ŝi serĉ'i la ring'o'n.
Jes, al tio ili tuj konsent'is. La fraŭl'in'o'j kaj la guvern'ist'in'o pren'is sur si'n serĉ'ad'o'n en la dom'o, en ĉambr'o'j kaj sub'tegment'ej'a'j vest'ej'o'j. Fraŭl'in'o Spaak mem ir'is al la kuir'ej'a flank'dom'o kaj ig'is ĉiu'j'n serv'ist'in'o'j'n de la dom'o ek'mov'iĝ'i.
” La General'o montr'as si'n sam'e oft'e en la kuir'ej'o kiel en la grand'a dom'o,” ŝi pens'is.” Io dir'as al mi, ke la ring'o est'as tie ĉi.”
Oni renvers'is ĉio'n, kio est'is en la kuir'ej'o kaj la proviz'ej'o, en la bak'ej'o kaj la bier'far'ej'o. Oni serĉ'is en mur'fend'o'j kaj forn'o'j, el'verŝ'is la kest'o'j'n de la spic'o'ŝrank'o'j kaj palp'is eĉ en la mus'tru'o'j.
Dum'e ŝi ne forges'is tiam kaj tiam kur'i tra la kort'o kaj rigard'i en la dorm'o'ĉambr'o'n. Dum unu el si'a'j vizit'o'j tie ŝi trov'is, ke la baron'in'o plor'as.” Li fart'as mal'pli bon'e,” ŝi dir'is.” Mi kred'as, ke li est'as mort'ant'a.”
Fraŭl'in'o Spaak klin'is si'n antaŭ'e'n, pren'is la sen'fort'a'n man'o'n de Adri'a'n en la si'a'n kaj palp'is la puls'o'n.” Tut'e ne, baron'in'o,” ŝi dir'is,” ne mal'pli bon'e, prefer'e iom pli bon'e.”
Ŝi sukces'is trankvil'ig'i la mastr'in'o'n, sed mem ŝi sent'is grand'a'n mal'esper'o'n. Jen, se la jun'a baron'o ne viv'os, ĝis ŝi trov'os la ring'o'n !
En si'a angor'o ŝi moment'e forges'is atent'i pri si. Kiam ŝi re'met'is la man'o'n de Adri'a'n, ŝi don'is al ĝi mal'grand'a'n kares'o'n. Ŝi est'is apenaŭ konsci'a pri tio, sed la baron'in'o rimark'is la okaz'o'n.
” Mon dieu,” ŝi pens'is,” kompat'ind'a infan'o, ĉu est'as tiel ?
Ebl'e mi dev'us dir'i al ŝi... Sed ne grav'as, ĉar li ne rest'os en la viv'o. La General'o koler'as al li, kaj dev'as mort'i tiu, al kiu la General'o koler'as.”
Kiam la fraŭl'in'o re'ven'is en la kuir'ej'o'n, ŝi demand'is la serv'ist'in'o'j'n, ĉu ne ekzist'as en la region'o iu hom'o, kiu'n oni kutim'as ven'ig'i ĉe tia'j akcident'o'j. Ĉu oni nepr'e dev'as atend'i, ĝis ven'os la kurac'ist'o ?
Nu, en ali'a'j dom'o'j oni ven'ig'as marit Eriksdotter el Olsbyn, kiam iu difekt'is si'n. Ŝi pov'as halt'ig'i sang'o'flu'o'n kaj ĝust'ig'i el'artik'iĝ'o'j'n, kaj ŝi cert'e pov'us vek'i baron'o'n Adri'a'n el la mort'o'dorm'o, sed tie'n ĉi al Hedeby ŝi ver'ŝajn'e ne vol'us ven'i.
Dum inter'parol'is la tabl'o'serv'ist'in'o kaj fraŭl'in'o Spaak, la kuir'ej'a serv'ist'in'o star'is plej supr'e sur la port'ebl'a ŝtup'et'ar'o kaj rigard'is sur la alt'a'n bret'o'n, kie oni iam re'trov'is la perd'it'a'j'n arĝent'o'kuler'o'j'n.
” Ho,” ŝi el'kri'is,” jen mi trov'as i'o'n, kio'n mi long'e serĉ'is. Tie ĉi kuŝ'as ja la mal'nov'a pint'o'ĉap'o de baron'o Adri'a'n.”
Fraŭl'in'o Spaak indign'iĝ'is. Kia ord'o do est'is en Hedeby, antaŭ ol ŝi al'ven'is ! Kiel ven'is tie'n ĉi la ĉap'o de baron'o Adri'a'n ?
” Tio ne est'as mir'ind'a,” dir'is la kuir'ej'a serv'ist'in'o.” Li el'kresk'is ĝi'n, kaj li don'is ĝi'n al mi, por ke mi far'u el ĝi du pot'o'tuk'et'o'j'n. Ver'e bon'e, ke mi re'trov'is ĝi'n.”
La fraŭl'in'o pren'is la ĉap'o'n de ŝi.” Est'us domaĝ'e dis'tond'i ĝi'n,” ŝi dir'is.” Oni pov'as don'i ĝi'n al iu mal'riĉ'a.”
Tuj post'e ŝi ir'is kun la ĉap'o sur la kort'o'n kaj komenc'is viŝ'i el ĝi la polv'o'n. Dum ŝi est'is far'ant'a tio'n, la baron'o ven'is el la grand'a dom'o.
” Ŝajn'as al ni, ke Adri'a'n fart'as mal'pli bon'e,” li dir'is.
” Ĉu ne trov'iĝ'as proksim'e iu, kiu kompren'as kurac'a'n art'o'n ?” demand'is ŝajn'e sen iu ajn sub'intenc'o la fraŭl'in'o.” La serv'ist'in'o'j menci'is vir'in'o'n, kiu nom'ig'as marit Eriksdotter.”
La baron'o rigid'iĝ'is.
” Kompren'ebl'e mi ne hezit'us ven'ig'i mi'a'n plej grand'a'n mal'amik'o'n, kiam tem'as pri la viv'o de Adri'a'n,” li dir'is.” Sed ne hav'us senc'o'n. marit Eriksdotter ne ven'os al Hedeby.”
La fraŭl'in'o ne kuraĝ'is kontraŭ'dir'i post tiu sci'ig'o. Ŝi daŭr'ig'is la serĉ'ad'o'n tra la tut'a kuir'ej'a dom'o, zorg'is por la tag'manĝ'o kaj ig'is ankaŭ la baron'in'o'n manĝ'i kelk'a'j'n pec'o'j'n. La ring'o ne est'is trov'it'a, kaj foj'o'n post foj'o ripet'is al si fraŭl'in'o Spaak:” Ni dev'as trov'i la ring'o'n. La General'o las'os Adri'a'n mort'i, se ni ne re'trov'os al li la ring'o'n.”
Post'tag'mez'e fraŭl'in'o Spaak ir'is al Olsbyn. Ŝi ir'is laŭ propr'a decid'o. La puls'o'bat'o'j sent'iĝ'is pli mal'fort'a'j kaj ven'is kun pli kaj pli long'a'j inter'temp'o'j por ĉiu nov'a foj'o, kiam ŝi est'is ĉe la mal'san'ul'o. Ŝi ne hav'is trankvil'o'n. por atend'i la kurac'ist'o'n el Karlstad. Est'is pli ol kred'ebl'e, ke marit rifuz'os, sed la fraŭl'in'o ne vol'is las'i iu'n ajn ebl'ec'o'n ne'prov'it'a.
marit Eriksdotter sid'is en la kutim'a lok'o sur la ŝtup'ar'o ekster la fost'o'dom'o, kiam fraŭl'in'o Spaak ven'is. Ŝi ne hav'is labor'o'n inter la man'o'j, sed sid'is klin'it'a mal'antaŭ'e'n kun ferm'it'a'j okul'o'j. Sed ŝi ne dorm'is, ŝi mal'ferm'is la okul'o'j'n, kiam ven'is la fraŭl'in'o, kaj ŝi tuj re'kon'is ŝi'n.
” Aha,” ŝi dir'is,” ĉu oni en Hedeby nun vok'as mi'n ?”
” Ĉu vi jam aŭd'is, kiel mal'bon'e stat'as ĉe ni ?” dir'is fraŭl'in'o Spaak.
” Jes, mi aŭd'is tio'n,” dir'is marit,” kaj mi ne vol'as ir'i.”
La fraŭl'in'o ne respond'is per eĉ unu vort'o. Pez'a mal'esper'o komenc'is prem'i ŝi'n. Ĉio est'as kontraŭ ŝi, kaj tio ĉi est'as la plej mal'facil'a el ĉio. Ŝi pov'is vid'i kaj aŭd'i, ke marit ĝoj'as. Ŝi sid'is tie sur la ŝtup'ar'o kaj ĝoj'is pro la mal'feliĉ'o, ĝoj'is pro tio, ke mort'os Adri'a'n Löwensköld.
Ĝis nun la fraŭl'in'o sukces'is konserv'i si'a'n kuraĝ'o'n. Ŝi ne kri'is aŭ lament'is, kiam ŝi vid'is Adri'a'n kuŝ'ant'a sur la plank'o.
∑ i hav'is nur la pens'o'n help'i li'n kaj la ali'a'j'n. Sed la rezist'o de marit romp'is ŝi'a'n fort'o'n. Ŝi komenc'is plor'i, fort'e kaj sen'ĉes'e. Ŝi ŝancel'iĝ'is al griz'a dom'o'mur'o, klin'is la frunt'o'n kontraŭ ĝi'n kaj larm'is kaj plor'ĝem'et'is.
marit klin'is si'n iom antaŭ'e'n. Dum sufiĉ'e long'a temp'o ŝi ne for'pren'is la rigard'o'j'n de la kompat'ind'a knab'in'o.” Aha, ĉu est'as tiel,” ŝi pens'is.
Sed sam'temp'e, kiam marit sid'is kaj rigard'is la fraŭl'in'o'n, kiu plor'is la larm'o'j'n de am'o pro am'at'o, okaz'is io ankaŭ en ŝi'a propr'a anim'o.
Ŝi ek'sci'is antaŭ kelk'a'j hor'o'j, ke la General'o montr'is si'n al Adri'a'n kaj preskaŭ tim'o'mort'ig'is li'n, kaj ŝi dir'is al si, ke fin'e est'as ven'int'a la hor'o de venk'o. Tio'n ŝi atend'is dum mult'a'j jar'o'j, sed ĉiam van'e. La kapitan'o ir'is en si'a'n tomb'o'n, kaj pun'o ne est'is li'n traf'int'a. Ver'e la General'o ir'ad'is en Hedeby, de kiam ŝi send'is tie'n la ring'o'n, sed ŝajn'is, ke li ne vol'as persekut'i si'a'j'n propr'a'j'n per la ordinar'a kruel'o.
Sed nun la mal'feliĉ'o ating'is ili'n, kaj tuj ili ven'as al ŝi por pet'i pri help'o ! Kial ili ne ir'as sam'e bon'e al la mort'int'o'j en la pend'ig'lok'o ?
Est'is ĝu'o por ŝi dir'i:” Mi ne ir'os.” Est'is ŝi'a manier'o venĝ'i.
Sed kiam marit vid'is la jun'ul'in'o'n plor'i, kun la kap'o kontraŭ la mur'o, vek'iĝ'is en ŝi memor'o.” Tiel ankaŭ mi star'is kaj plor'is, kun la kap'o kontraŭ la mal'mol'a mur'o. Mi hav'is neniu'n hom'o'n, kontraŭ kiu apog'i mi'n.”
Kaj en la sam'a moment'o la font'o de la jun'aĝ'a am'o re'viv'iĝ'is en marit kaj plen'ig'is ŝi'n per si'a varm'a flu'o. Ŝi sid'is surpriz'it'a kaj dir'is al si:” Tiel mi sent'is en tiu temp'o. Tiel est'is iu'n am'i. Tiel dolĉ'e kaj fort'e sent'iĝ'is.” Ŝi vid'is antaŭ si la jun'a'n, gaj'a'n, fort'a'n, bel'a'n Paul Eliasson. Ŝi memor'is li'a'n rigard'o'n, li'a'n voĉ'o'n, ĉiu'n gest'o'n de li. Ŝi'a tut'a kor'o plen'iĝ'is de li.
marit kred'is, ke ŝi am'is li'n la tut'a'n temp'o'n, kaj tio'n ŝi cert'e far'is. Sed kiel mal'varm'iĝ'is la sent'o'j dum la long'a'j jar'o'j ! Nur en tiu ĉi moment'o ŝi'a anim'o de'nov'e brul'is kun plen'a flam'o.
Sed en la sam'a moment'o, kiam vek'iĝ'is en ŝi la am'o, ŝi ankaŭ memor'is la terur'a'n dolor'o'n, kiu'n sent'as hom'o perd'ant'e la am'at'o'n.
marit rigard'is al fraŭl'in'o Spaak, kiu ankoraŭ star'is plor'ant'e. Nun marit sci'is, kiel ŝi sent'as. Antaŭ kelk'a'j moment'o'j ŝi'n kovr'is la mal'varm'ec'o de la mult'a'j jar'o'j. Tiam ŝi est'is forges'int'a, kiel sent'iĝ'as la fajr'o, nun ŝi memor'is tio'n. Ŝi ne vol'is kaŭz'i, ke ŝi sufer'os, kio'n ŝi mem sufer'is, kaj ŝi lev'is si'n kaj ir'is al la fraŭl'in'o.
” Ven'u ! Mi ir'os kun vi,” ŝi dir'is abrupt'e.
Fraŭl'in'o Spaak do re'ven'is al Hedeby kun'e kun marit Eriksdotter. Dum la tut'a voj'o marit ne dir'is eĉ unu vort'o'n. La fraŭl'in'o post'e kompren'is, ke ŝi pri'pens'is, kia'manier'e ŝi trov'u la ring'o'n.
La fraŭl'in'o ir'is kun marit rekt'e al la grand'a pord'o kaj konduk'is ŝi'n en la dorm'o'ĉambr'o'n. Tie ĉio est'is kiel antaŭ'e. Adri'a'n kuŝ'is bel'a kaj pal'a, sed sen'mov'a kiel mort'int'o, kaj la baron'in'o, sid'is kaj gard'is li'n sen mov'i si'n. Nur kiam marit Eriksdotter aper'is ĉe la lit'o, ŝi lev'is la okul'o'j'n.
Sed kiam ŝi re'kon'is la vir'in'o'n, kiu rigard'as ŝi'a'n fil'o'n, ŝi tuj fal'is sur la genu'o'j'n antaŭ ŝi kaj met'is si'a'n vizaĝ'o'n kontraŭ la rand'o'n de ŝi'a jup'o.
” marit, marit !” ŝi dir'is.” Ne pens'u pri ĉio mal'bon'a, kio'n far'is al vi la Löwensköldoj ! Help'u li'n, marit ! Help'u li'n !”
La kamp'ar'an'in'o re'tir'is si'n, sed la kompat'ind'a patr'in'o sekv'is ŝi'n sur'genu'e.
” Vi ne sci'as, kiel mi tim'is, de kiam la general'o komenc'is re'aper'i tie ĉi. Mi tim'is kaj atend'is la tut'a'n temp'o'n. Mi sci'is, ke nun li'a koler'o turn'os si'n kontraŭ ni'n.”
marit star'is sen'mov'a. Ŝi ferm'is la okul'o'j'n kaj ŝajn'is medit'i. Fraŭl'in'o Spaak est'is cert'a, ke plaĉ'as al ŝi aŭskult'i, kiam la baron'in'o parol'as pri si'a sufer'o.
” Ni vol'is ir'i al vi, marit, kaj genu'i antaŭ vi, kiel mi nun far'as, kaj pet'i vi'a'n pardon'o'n al la Löwensköldoj. Sed mi ne kuraĝ'is. Mi kred'is, ke vi ne pov'as pardon'i.”
” Ne pet'u mi'n, baron'in'o,” dir'is marit,” ĉar est'as tiel: mi ne pov'as pardon'i.”
” Sed nun vi tamen est'as tie ĉi.”
” Mi ven'is pro la fraŭl'in'o, ĉar ŝi pet'is mi'n.”
Post tio marit ir'is al la ali'a flank'o de la larĝ'a lit'o. Ŝi met'is si'a'n man'o'n sur la brust'o'n de la mal'san'ul'o kaj murmur'is kelk'a'j'n vort'o'j'n. Sam'temp'e ŝi sulk'ig'is la frunt'o'n, turn'is la okul'o'j'n kaj kun'prem'is la buŝ'o'n. Ŝajn'is al fraŭl'in'o Spaak, ke ŝi kondut'as, kiel far'as saĝ'a'j vir'in'o'j.
” Li cert'e viv'os,” dir'is marit,” sed memor'u, baron'in'o, ke est'as nur pro la fraŭl'in'o, ke mi help'as li'n.”
” Jes, marit,” respond'is la baron'in'o,” tio'n mi neniam forges'os.”
Ŝajn'is al la fraŭl'in'o, ke la mastr'in'o est'us vol'int'a i'o'n al'don'i, sed ŝi inter'romp'is si'n kaj fort'e kun'prem'is la lip'o'j'n.
” Kaj nun vi las'as mi'n far'i, kiel mi vol'as, baron'in'o.”
” Vi pov'as far'i kaj aranĝ'i, kiel vi vol'as, marit. La baron'o ne est'as hejm'e. Mi pet'is li'n rajd'i por renkont'i la kurac'ist'o'n kaj rapid'ig'i li'n.”
Fraŭl'in'o Spaak est'is atend'int'a, ke marit Eriksdotter far'os iu'n prov'o'n vek'i la jun'a'n baron'o'n el li'a sen'konsci'ec'o, sed tiu esper'o montr'iĝ'is van'a, ĉar ŝi ne entrepren'is i'o'n tia'n.
Anstataŭ'e marit ordon'is, ke oni kolekt'u ĉiu'j'n vest'o'j'n de Adri'a'n, kaj nun uz'at'a'j'n kaj tia'j'n, kiu'j'n li uz'is dum pas'int'a'j jar'o'j kaj kiu'j ebl'e ankoraŭ rest'as. Ŝi vol'is vid'i ĉio'n, kio'n li port'is sur si'a korp'o, ŝtrump'o'j'n kaj ĉemiz'o'j'n, gant'o'j'n kaj ĉap'o'j'n.
En tiu tag'o oni far'is neni'o'n krom serĉ'i en Hedeby. Kvankam fraŭl'in'o Spaak ĝem'et'is, ke marit est'as neni'o ali'a ol ordinar'a saĝ'a vir'in'o kun kutim'a'j sorĉ'aĵ'o'j, ŝi tamen rapid'is serĉ'i en komod'o'j kaj sub'tegment'ej'o'j, en kest'o'j kaj ŝrank'o'j por trov'i ĉio'n, kio aparten'is al la mal'san'ul'o. La jun'a'j fil'in'o'j, kiu'j sufiĉ'e bon'e sci'is, kiu'j'n vest'o'j'n Adri'a'n uz'is, help'is ŝi'n, kaj baldaŭ ŝi ven'is al marit kun grand'a vest'o'volv'aĵ'o.
marit stern'is la vest'o'j'n sur la kuir'ej'a tabl'o kaj zorg'e ekzamen'is ĉiu'n pec'o'n. Par'o'n da mal'nov'a'j ŝu'o'j ŝi met'is flank'e'n, sam'e par'o'n da mal'grand'a'j gant'o'j kaj ĉemiz'o'n. Dum'e ŝi murmur'is unu'ton'e kaj sen'ĉes'e:” Unu par'o por la pied'o'j, unu par'o por la man'o'j, unu por la korp'o kaj unu por la kap'o.”
” Ni dev'as hav'i i'o'n por la kap'o,” ŝi subit'e dir'is per si'a ordinar'a voĉ'o,” mi dev'as hav'i i'o'n, kio est'as varm'a kaj mol'a.”
La fraŭl'in'o montr'is al ŝi la ĉapel'o'j'n kaj la kasked'o'j'n, kiu'j'n ŝi trov'is.
” Ne, dev'as est'i io varm'a kaj mol'a,” dir'is marit.” Ĉu baron'o Adri'a'n ne hav'is pint'a'n trik'ĉap'o'n kiel ali'a'j knab'o'j ?”
La fraŭl'in'o est'is pret'a dir'i, ke ŝi ne vid'is tia'n, sed la kuir'ej'a serv'ist'in'o antaŭ'ven'is ŝi'n.
” Ni ja trov'is li'a'n mal'nov'a'n trik'ĉap'o'n antaŭ'tag'mez'e tie sur la bret'o, sed la fraŭl'in'o pren'is ĝi'n de ni.”
Tia'manier'e la fraŭl'in'o dev'is don'i la ĉap'o'n, kiu'n ŝi intenc'is neniam for'don'i sed vol'is konserv'i kiel kar'a'n memor'aĵ'o'n ĝis si'a last'a tag'o.
Ricev'int'e la ĉap'o'n marit komenc'is de'nov'e murmur'i i'a'n sorĉ'aĵ'o'n, sed nun est'is ali'a son'o en la voĉ'o. Est'is kvazaŭ kat'o, kiu ŝpin'as pro kontent'o.
” Nun est'as bezon'at'a neni'o pli,” dir'is marit, kiam ŝi jam long'e murmur'is super la ĉap'o kaj turn'is kaj tord'is ĝi'n.” Sed ĉio'n tio'n oni dev'as met'i en la tomb'o'n de la general'o.”
Sed kiam fraŭl'in'o Spaak tio'n aŭd'is, ŝi tut'e perd'is la esper'o'n.” Ĉu vi do pov'as kred'i, ke la baron'o las'os mal'ferm'i la tomb'o'n por en'met'i mal'nov'a'n sen'valor'aĵ'o'n ?” ŝi dir'is al marit.
marit rigard'is ŝi'n kaj iom rid'et'is. Ŝi pren'is la man'o'n de fraŭl'in'o Spaak kaj tir'is ŝi'n al fenestr'o, tiel ke ili star'is kun la dors'o'j al ĉiu'j ali'a'j, kiu'j est'is en la kuir'ej'o. Post'e ŝi ten'is la ĉap'o'n antaŭ la okul'o'j de la fraŭl'in'o kaj per la fingr'o'j dis'ig'is la faden'o'j'n en la grand'a kvast'o.
Neniu'n vort'o'n ŝi dir'is, kaj neniu'n vort'o'n dir'is fraŭl'in'o Spaak, sed la fraŭl'in'o est'is mort'pal'a kiam ŝi re'turn'is si'n, kaj la man'o'j trem'is.
marit far'is volv'aĵ'o'n el la kolekt'it'a'j objekt'o'j kaj don'is ĝi'n al la fraŭl'in'o.
” Nun mi far'is la mi'a'n,” ŝi dir'is,” nun vi ali'a'j dev'as pri'zorg'i, ke tio ĉi ven'os en la tomb'o'n.”
Post tio ŝi for'ir'is.
Fraŭl'in'o Spaak ir'is en la tomb'ej'o'n iom post la dek'a vesper'e. Ŝi kun'pren'is la volv'aĵ'o'n de marit, sed ceter'e est'is nur sen'cel'a vag'o. Kiel ŝi en'ig'u la objekt'o'j'n en la tomb'o'n de la general'o, tio'n ŝi tut'e ne sci'is.
Baron'o Löwensköld re'ven'is kun'e kun la kurac'ist'o tuj post la for'ir'o de marit, kaj la fraŭl'in'o esper'is, ke la kurac'ist'o pov'os re'vek'i Adri'a'n sen plu'a ag'ad'o de ŝi por la afer'o. Sed la kurac'ist'o tuj deklar'is, ke li pov'as neni'o'n far'i. Li dir'is, ke al la jun'a vir'o rest'as nur kelk'a'j hor'o'j por viv'i.
Tiam fraŭl'in'o Spaak pren'is la volv'aĵ'o'n sub la brak'o'n kaj for'ir'is. Ŝi sci'is, ke est'as absolut'e ne'ebl'e persvad'i baron'o'n Löwensköld lev'ig'i la tomb'o'plat'o'n kaj mal'ferm'ig'i la mason'ferm'it'a'n tomb'o'n nur por en'met'i kelk'a'j'n mal'nov'a'j'n vest'o'pec'o'j'n de Adri'a'n.
Se ŝi est'us dir'int'a al li, kio ver'e trov'iĝ'as en la volv'aĵ'o, li tuj est'us re'port'int'a ĝi'n al la ver'a posed'ant'o, pri tio ŝi est'is cert'a, sed per tio ŝi est'us far'int'a perfid'o'n kontraŭ marit Eriksdotter.
Ŝi ne dub'is, ke est'is marit, kiu iam ven'ig'is la ring'o'n al Hedeby. Baron'o Adri'a'n iam rakont'is pri tio, ke marit ripar'is li'a'n ĉap'o'n. Ne, la fraŭl'in'o ne kuraĝ'is sci'ig'i al la baron'o la fakt'a'n inter'rilat'o'n de la afer'o.
Post'e ŝajn'is strang'e eĉ al fraŭl'in'o Spaak mem, ke ŝi ne sent'is tim'o'n en tiu vesper'o. Sed ŝi trans'grimp'is la mal'alt'a'n tomb'ej'a'n mur'o'n kaj ir'is al la tomb'o de la famili'o Löwensköld pens'ant'e nur pri tio, kia'manier'e ŝi en'ig'u la ring'o'n.
Ŝi sid'iĝ'is sur la tomb'o'plat'o'n kaj inter'plekt'is la fingr'o'j'n por preĝ'i.” Se Di'o ne help'os mi'n nun,” ŝi pens'is, la tomb'o est'os mal'fermat'a ne por la ring'o sed por iu, kiu'n mi etern'e pri'plor'os.”
Mez'e dum la preĝ'o la fraŭl'in'o rimark'is mal'grand'a'n mov'o'n en la herb'o, kiu kovr'is la mal'alt'a'n tomb'o'alt'aĵ'et'o'n, sur kiu ripoz'is la plat'o. Mal'grand'a kap'o montr'iĝ'is kaj re'e mal'aper'is, kiam la fraŭl'in'o subit'e ek'mov'iĝ'is. Ĉar la fraŭl'in'o sam'e mult'e tim'is mus'o'j'n, kiel mus'o'j ŝi'n. Sed tio don'is al la fraŭl'in'o subit'a'n impuls'o'n. Ŝi rapid'e ir'is al grand'a siring'a arb'et'o, de'romp'is long'a'n, sek'a'n branĉ'o'n kaj en'ig'is ĝi'n en la mus'tru'o'n.
Ŝi unu'e konduk'is ĝi'n rekt'e mal'supr'e'n, sed tiam ŝi tuj traf'is rezist'o'n. Post'e ŝi prov'is konduk'i ĝi'n oblikv'e mal'supr'e'n, kaj tiam ĝi penetr'is mal'proksim'e'n en la direkt'o al la tomb'o. Ŝi mir'is, ke ĝi tiom profund'e'n penetr'is. La tut'a verg'o mal'aper'is. Ŝi rapid'e supr'e'n'tir'is ĝi'n kaj mezur'is ĝi'n per si'a brak'o. Ĝi est'is tri uln'o'j'n long'a, kaj ĝi est'is en la ter'o laŭ la tut'a long'o.
La verg'o nepr'e penetr'is ĝis en la tomb'o'ĉambr'o.
Neniam en la tut'a viv'o de fraŭl'in'o Spaak ŝi'a kap'o est'is tiel ord'a kaj klar'a kiel nun. Ŝi kompren'is ke la mus'o'j far'is al si voj'o'n en la tomb'o'n. Ebl'e est'as ĝi ventol'tru'o en la mur'o, aŭ dis'fal'is iu brik'o.
Ŝi kuŝ'ig'is si'n sur la ter'o'n, for'ŝir'is pec'o'n da herb'aĵ'o, for'ig'is iom de la mol'a ter'o kaj en'met'is la brak'o'n. Ŝi pov'is sen mal'help'o en'ig'i ĝi'n profund'e'n sed ne ĝis la mur'o. La brak'o ne sufiĉ'is.
Nun ŝi rapid'e mal'lig'is la volv'aĵ'o'n kaj el'pren'is la ĉap'o'n. Ŝi met'is ĝi'n sur la ekstrem'o'n de la verg'o kaj prov'is mal'rapid'e puŝ'i ĝi'n en la tru'o'n. Baldaŭ ĝi mal'aper'is. Sam'e mal'rapid'e kaj si'n'gard'e ŝi konduk'is la verg'o'n pli kaj pli profund'e'n. Kiam preskaŭ la tut'a verg'o mal'aper'is en la ter'o, ŝi subit'e ek'sent'is, ke rapid'a ek'tir'o for'ig'as ĝi'n el ŝi'a man'o. Ĝi profund'iĝ'is en la tru'o'n kaj mal'aper'is.
Pov'us ja est'i, ke ĝi fal'is nur pro si'a propr'a pez'o, sed ŝi est'is tut'e cert'a, ke ĝi est'is tir'at'a for de ŝi.
Kaj nun ŝi fin'e ek'tim'is. Ŝi pren'is ĉio'n ali'a'n, kio est'is en la volv'aĵ'o, kaj met'is ĝi'n en la tru'o'n, re'met'is ter'o'n kaj herb'aĵ'o'n kiel ebl'e plej bon'e kaj for'kur'is. Ŝi ne ir'is eĉ unu paŝ'o'n sed kur'is la tut'a'n voj'o'n al Hedeby.
Kiam ŝi ven'is en la kort'o'n, kaj la baron'o kaj la baron'in'o star'is sur la peron'o. Ili vigl'e ir'is kontraŭ ŝi'n.
” Kie vi est'is ?” ili demand'is ŝi'n.” Ni star'as tie ĉi kaj atend'as vi'n.”
” Ĉu baron'o Adri'a'n mort'is ?” demand'is fraŭl'in'o Spaak.
” Ne, li ne mort'is,” dir'is la baron'o,” sed dir'u unu'e, fraŭl'in'o Spaak, kie vi est'is ?”
La fraŭl'in'o apenaŭ pov'is parol'i pro spir'mank'o, sed ŝi rakont'is pri la komisi'o, kiu'n marit don'is al ŝi, kaj dir'is, ke ŝi sukces'is konduk'i tra la mus'tru'o almenaŭ unu el la objekt'o'j en la tomb'o'volb'o'n.
” Tio ĉi est'as tre strang'a, fraŭl'in'o Spaak,” dir'is la baron'o,” ĉar Adri'a'n ver'e fart'as pli bon'e. Antaŭ iom da temp'o li re'vek'iĝ'is, kaj li'a'j unu'a'j vort'o'j est'is: Nun la general'o ricev'is la ring'o'n.”
” La kor'o re'e bat'as kiel ordinar'e,” dir'is la baron'in'o,” kaj li nepr'e vol'as parol'i kun vi. Li dir'as, ke est'as vi, kiu sav'is li'n.”
Ili las'is fraŭl'in'o'n Spaak ir'i sol'a al Adri'a'n. Li sid'is en la lit'o kaj etend'is la brak'o'j'n, kiam li vid'is ŝi'n.
” Mi sci'as, mi jam sci'as !” li kri'is.” La general'o ricev'is la ring'o'n, kaj tio est'as vi'a merit'o.”
Fraŭl'in'o Spaak rid'is kaj plor'is, kuŝ'ant'e inter li'a'j brak'o'j, kaj li kis'is ŝi'a'n frunt'o'n.
” Mi dank'as vi'n pro mi'a viv'o,” li dir'is.” Sen vi mi est'us en tiu ĉi moment'o sen'viv'a. Oni neniam pov'as sufiĉ'e dank'i pro io tia.”
La ekstaz'o, per kiu la jun'ul'o salut'is ŝi'n, ebl'e kaŭz'is, ke la kompat'ind'a fraŭl'in'o Spaak iom tro long'e rest'is inter li'a'j brak'o'j. Li rapid'e al'don'is:
” Est'as ne nur mi, kiu dank'as vi'n, est'as ankaŭ iu ali'a.”
Li montr'is al ŝi medalion'o'n, kiu'n li port'is ĉe la kol'o. Fraŭl'in'o Spaak ne'klar'e disting'is portret'o'n de jun'ul'in'o.
” Vi est'as la unu'a krom la ge'patr'o'j, kiu ek'sci'as tio'n,” li dir'is.” Kiam ŝi post kelk'a'j semajn'o'j ven'os al Hedeby, ŝi dank'os vi'n ankoraŭ pli bon'e, ol mi pov'as.”
Kaj fraŭl'in'o Spaak genu'fleks'is antaŭ la jun'a baron'o, por esprim'i si'a'n dank'o'n pro la konfid'o. Ŝi dezir'is dir'i al li, ke ŝi ne intenc'as rest'i en Hedeby por akcept'i li'a'n fianĉ'in'o'n. Sed ŝi sukces'is brid'i si'n. Mal'riĉ'a knab'in'o ne pov'as facil'anim'e for'las'i bon'a'n ofic'o'n.
www. omnibus. se/ink'o ISBN 91-7303-068-6 106